Bài giảng Sinh lý bệnh - Chương 4: Khái niệm về bệnh sinh

Bài giảng Sinh lý bệnh - Chương 4: Khái niệm về bệnh sinh với các nội dung định nghĩa; một số vấn đề quan trọng trong bệnh sinh học; một số vấn đề quan trọng trong bệnh sinh học; quá trình bệnh lý; tử vong. Mời các bạn cùng tham khảo bài giảng để nắm chi tiết nội dung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sinh lý bệnh - Chương 4: Khái niệm về bệnh sinhChương4 KháiniệmvềbệnhsinhI. Địnhnghĩa Bênh sinh học (Pathogenesis) là môn học nghiêncứu về cơ chế phátsinh,phát triển,tiếntriểnvàkếtthúccủabệnh. Nếu như bệnh nguyênhọc là nhằm nghiêncứu bệnh tật do đâu màcó thì bệnh sinhhọc lại nghiên cứu bệnh tật xảy ra trong những trườnghợpnào?yếutốgâybệnhđãtácđộng lên cơthểrasao?quátrìnhbệnhlýdiễntiếnnhưthếnào?tuântheonhữngquyluậtgì?... Trongđiềutrịhọc,nếubiếtđượcnguyênnhânđểđiềutrịlàtốtnhấtnhưngnếukhôngbiết đượcnguyênnhânthì điều trịtheocơchếbệnh sinhcũng cóthểgiúpngăn chậnsớmnhữngpháttriểnxấucủabệnhvàcóthểgiúphạnchếđượcnhữngtáchạicủanó.II. Mộtsốvấnđềquantrọngtrongbệnhsinhhọc1. Vaitròcủayếutốbệnhnguyên Yếutốbệnhnguyênđóngvaitròrấtquantrọngtrongdiễntiếncủabệnh.Yếutốbệnhnguyêntácđộngtùythuộc: Cường độ: một số yếu tố bình thường vô hại nhưng nếu quá lớn (âm thanh, từtrường)sẽtrởthànhyếutốgâybệnh. Thời gian: tiêm vi khuẩn liều nhỏ, lập lại nhiều lần gây chết súc vật thínghiệm.Tiếngồnthườngxuyêngâytâmlýcăngthẳng,caohuyếtáp,suynhượcthầnkinh. Vị trí: lậu cầu nhiễm vào giác mạc gây viêm cấp,nhiễm vàođườngsinhdụcgâyviêmmãn.Laocũngvậy.2. Vaitròcủaphảnứngtínhtrongbệnhsinh Phản ứng tính là đặc tính của cơ thể đáp ứng lại kích thích bênngoài.Nó biểuhiện hìnhthái quan hệ giữa cơ thể và ngoại môi.Phản ứngtínhthayđổi tùytheotừng cáthể. Đối với cùngmột yếu tố bệnh nguyênnhưng mỗi người phản ứng mỗi khác (chấnthương,viêmphổi). Nhữngyếutốdễảnhhưởngđếnphảnứngtính: Tuổi: mỗi tuổi mỗi bệnh là nhận xét phổ biến trong dângian.Thực vậy,mộtsốbệnhlàđặcthùcủatuổitrẻnhưsởi,hogà,đậumùa,...cácbệnhtimmạch,ungthưthườnggặpởtuổigià. Giới: một số bệnh thường gặp ở nam giới như loét dạ dàytátràng,nhồi máu cơ tim, ung thư phổi,... Ngược lại, hay gặp ở nữ cácbệnh viêmtúimật,ungthưvú,uxơhoặcungthưtửcung,viêmphầnphụ,...Điềunầyđược giải thích do khác biệt về hoạt động thần kinhnội tiết hoặc do sựkhácbiệtvềcôngviệclàm,vềsinhhoạt,thóiquenhằngngày,... Hoạtđộngthầnkinhnộitiết:ảnhhưởngrõđếnphảnứngtínhvà qua đó ảnh hưởng đến quá trình bệnh sinh. Trên súc vật thínghiệm khi gây hưng phấn thần kinh (bằng cafein hay phénamin) thìphản ứng viêm sẽ mạnh hơắo với các con vật bị ức chế thần kinh(bằng bromur). Ở người,vàonhữnglúccóthayđổihoạtđộngnộitiếtnhưdậythì,tiềnmãnkinh,...thườngthấythayđổitínhtìnhvàcảphảnứngđốivớinhữngyếutốbệnhnguyênnữa. Yếu tố môi trường: ngoại môi ảnh hưởng đến phản ứng tínhquanhững yếu tố như ánh sáng, nhiệt độ, áp lực, địa phương và nhấtlàdinhdưỡng, ... Ánh sáng quá mạnh, nhiệt độ cao làm cho thần kinhdễ hưngphấn.Tìnhtrạngthiếuăn,đặcbiệtthiếuprotidlàmphảnứngsút kém,dễnhiễmkhuẩn. Ngày nay người ta chú ý đến nhịp sinh họccủacơthểvàocác thờiđiểmtrongngày,tháng,nămđểđưathuốcvàocơthể hoặc canthiệpphẩuthuậtsaochocóhiệuquảcaonhất.3. Mốiliênquangiữatoànthânvàcụcbộtrongquátrìnhbệnhsinh Toànthânvàcụcbộ:toànthânkhỏemạnhthìsứcđềkhángcụcbộ sẽ tốt, do đó yếu tố gây bệnh sẽ khó xâm nhập vào hoặc nếu cóthì cũngnhanhchóngbịloạibỏ.Vếtthươngcụcbộsẽchónglànhnếungườibệnhđượccungcấpđầyđủchấtdinhdưỡng. Cụcbộvàtoànthân:mộttổnthươngtạichỗ,gâynênbấtcứ doyếu tố bệnh nguyên nào, xét cho cùng cũng sẽ ảnh hưởng đến toànthân. Cho nên cần quan niệm rằng quá trình bệnh lý cục bộ là biểuhiệntạichổcủatìnhtrạngbệnhlýtoànthân.4. Vòngxoắnbệnhlývàkhâuchính. Trong quá trình phát triển, bệnh thường tiến triển qua nhiềugiai đoạn gọi là khâu, những khâu đóliên tiếp theo một trình tự nhấtđịnhvàcóliênquanmậtthiếtvớinhau.Khâutrướclàtiềnđề,tạođiềukiệnchokhâusau hình thành và phát triển cho đến khi bệnh kết thúc.Chính bệnh sinhhọcnghiêncứuvềcơchếbệnhsinhcủacáckhâuđócũng như mối tươngtácgiữa chúng vớinhau. Đặc biệt quan trọng làtrongnhiềuquátrìnhbệnhlý, cáckhâusau thườngtácđộng ngượctrởlại khâu trước làmcho bệnhngày càng nặng thêm gọi là vòngxoắnbệnhlý. Khâu1 Khâu2 Khâu3 ...Khâun Bệnhkếtthúc Hçnh 4.1: Så âäö vòngxoắnbệnhlý ...