Bài giảng Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất: Chương 9 - Sử dụng, quản lý đất bền vững

Bài giảng Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất: Chương 9 - Sử dụng, quản lý đất bền vững cung cấp cho các bạn những khái niệm về sử dụng, quản lý đất bền vững; phát triển nông nghiệp bền vững, nguyên tắc đánh giá bền vững, hiện trạng tài nguyên đất, một số vấn đề liên quan đến tài nguyên đất.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất: Chương 9 - Sử dụng, quản lý đất bền vững CHÖÔNG9SÖÛDUÏNG,QUAÛNLYÙÑAÁTBEÀN VÖÕNG1.KHAÙINIEÄM Khaùi nieäm veà tính beàn vöõng bao goàm söï ghi nhaän veà nhöõng giôùi haïn cuûa döï tröõ nguoàn löïc, taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng, tính kinh teá, ña daïng sinh hoïc vaø tính hôïp phaùp (Tikell. 1993). Beàn vöõng laø moät khaùi nieäm ñoäng, beàn vöõng ôû nôi naøy coù theå khoâng beàn vöõng ôû nôi khaùc, beàn vöõng ôû thôøi ñieåm naøy coù theå khoâng coøn beàn vöõng ôû thôøi ñieån khaùc. Maëc duø ño löôïng tröïc tieáp tính beàn vöõng laø moät ñieàu kieän khoù khaên, nhöng söï ñaùnh giaù noù coù theå thöïc hieän ñöôïc döïa vaøo nhöõng bieåu hieän vaø chieàu höôùng cuûa caùc quaù trình chi phoái chöùc naêng cuûa moät heä nhaát ñònh ôû moät ñòa phöông cuï theå (Dumanski vaø Smith, 1993).1.KHAÙINIEÄM Nhoùm coâng taùc veà khung ñaùnh giaù quaûn lyù ñaát beàn vöõng (Nairobi, 1991) ñöa ra ñònh nghóa sau: “ Quaûm lyù beàn vöõng ñaát ñai bao goàm toå hôïp caùc coâng ngheä, chính saùch vaø hoaït ñoäng nhaèm lieân hôïp caùc nguyeân lyù kinh teá xaõ hoäi vôùi caùc quan taâm moâi tröôøng ñeå ñoàng thôøi: Duy trì hoaëc naâng cao saûn löôïng (hieäu quaû saûn xuaát); Giaûm ruûi ro saûn xuaát (an toøan); Baûo veä tieàm naêng nguoàn löïc töï nhieân vaø ngaên ngöøa thoaùi hoùa ñaát vaø nöôùc (baûo veä); Coù hieäu quaû laâu daøi (laâu beàn); vaø Ñöôïc xaõ hoäi chaáp nhaän (tính chaáp nhaän) “1.KHAÙINIEÄM 1.1.Hieäuquaûsaûnxuaát(Productivity) Vieäc quaûn lyù söû duïng ñaát phaûi ñaûm baûo nuoâi döôõng ngöôøi söû duïng trong thöïc taïi. Lôïi ích do heä thoáng quaûn lyù ñaát beàn vöõng phaûi vöôït qua naêng suaát vaät chaát cuûa söï söû duïng noâng nghieäp vaø bao haøm caû caùc muïc tieâu baûo veä vaø myõ hoïc. 1.2.Antoaøn(Security) Laø phöông phaùp quaûn lyù ñaát ñai phaûi thuùc ñaåy söï caân baèng giöõa vieäc söû duïng ñaát vaø caùc ñieàu kieän moâi tröôøng, giaûm ruûi ro saûn xuaát. Noùi caùch khaùc, phöông phaùp quaûn lyù khoâng laøm maát oån ñònh caùc quan heä ñòa phöông vaø khoâng laøm ruûi ro.1.KHAÙINIEÄM 1.3.Tínhbaûoveä(Protection) Caùc hoïat ñoäng söû duïng khoâng laøm haïi cho vieäc söû duïng trong töông lai, baûo veä caùc tieàm naêng vaø moâi tröôøng soáng. 1.4.Tínhlaâubeàn(Viability) Heä thoáng söû duïng phaûi toàn taïi vaø phaùt trieån ñöôïc trong moâi tröôøng chung thay ñoåi. Neáu söï söû duïng ñaát khoâng coù söùc soáng seõ khoâng theå toàn taïi ñöôïc ôû ñòa phöông. 1.5.Tínhchaápnhaän(Acceptability) Quaûn lyù söû duïng ñaát chaáp nhaän ñöôïc veà maët xaõ hoäi, phuø hôïp vôùi lôïi ích cuûa caùc beân tham gia quaûn lyù, lôïi ích quoác gia, coäng ñoàng vaø ngöôøi söû duïng. Löu yù raèng taùc ñoäng kinh teá vaø xaõ hoäi ñoái vôùi caùc coäng ñoàng daân cö laø khoâng nhö nhau.1.KHAÙINIEÄM Quan heä giöõa tính beàn vöõng vaø tính thích hôïp: Tính beàn vöõng ñöôïc coi laø tính thích hôïp ñöôïc duy trì laâu daøi vôùi thôøi gian. Quan heä giöõa tính beàn vöõng vaø tính oån ñònh: Caùc yeáu toá moâi tröôøng ñaõ raát khaùc nhau veà tính oån ñònh. Moät soá yeáu toá khaù oån ñònh (nhö ñòa chaát), moät soá khaùc veà kinh teá nhö lôïi nhuaän, saâu beänh... raát khoâng oån ñònh. Tính oån ñònh ñöôïc xem nhö moät moâi tröôøng cuûa söï bieán ñoåi trong khi tính beàn vöõng laø söï caân baèng giöõa nhöõng bieán ñoåi tích cöïc vaø tieâu cöïc.1.KHAÙINIEÄM Söû duïng ñaát ñöôïc coi laø beàn vöõng khi noù duy trì ñöôïc moät caân baèng döông theo thôøi gian giöõa nhöõng töông taùc naøy. Veà thôøi gian, ngöôøi ta thöôøng phaân ra: Möùc ñoä beàn vöõng Giôùi haïn thôøi gian - Beàn vöõng laâu daøi > 25 naêm - Beàn vöõng trung haïn 15 – 25 naêm - Beàn vöõng ngaén haïn 7 – 15 naêm Khoâng beàn vöõng - Ít beàn 5 – 7 naêm2. Phaùt trieån noâng nghieäpbeàn vöõng Khaùi nieäm veà phaùt trieån noâng nghieäp beàn vöõng trong söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loøai ngöôøi môùi chæ hình thaønh roõ neùt trong nhöõng naêm 1990 qua caùc hoäi thaûo vaø xuaát baûn (Edvards et all, 1990). Ñieàu cô baûn nhaát cuûa phaùt trieån noâng nghieäp beàn vöõng laø caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng trong söï tieáp caän ñuùng ñaén veà moâi tröôøng ñeå giöõ gìn nhöõng taøi nguyeân cô baûn nhaát cho theá heä sau. Coù raát nhieàu ñònh nghóa veà noâng nghieäp beàn vöõng tuøy theo tình hình cuï theå.2. Phaùt trieån noâng nghieäpbeàn vöõng Theo FAO, Noâng nghieäp beàn vöõng bao goàm quaûn lyù coù hie ...