Bài giảng Tai biến mạch máu não - BS. Hồ Hữu Thật

Bài giảng Tai biến mạch máu não giới thiệu các kiến thức giúp người học có thể nắm được các động mạch chính cung cấp máu cho não bộ, các triệu chứng lâm sàng của tai biến mạch máu não theo phân bố động mạch, chẩn đoán phân biệt được các thể bệnh thường gặp của tai biến mạch máu não. Mời các bạn tham khảo
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tai biến mạch máu não - BS. Hồ Hữu Thật TAI BIEÁN MAÏCH MAÙU NAÕO BS. Hoà Höõu Thaät – BM. Thaàn Kinh Tröôøng Ñaïi hoïc Y khoa Phaïm Ngoïc Thaïch MUÏC TIEÂU: - Naém ñöôïc caùc ñoäng maïch chính cung caáp maùu cho naõo boä. - Naém ñöôïc caùc trieäu chöùng laâm saøng cuûa tai bieán maïch maùu naõo theo phaân boá ñoäng maïch (ñoái vôùi nhoài maùu naõo) vaø theo vò trí toån thöông (ñoái vôùi xuaát huyeát naõo). - Chaån ñoaùn phaân bieät ñöôïc caùc theå beänh thöôøng gaëp cuûa tai bieán maïch maùu naõo (nhoài maùu naõo, xuaát huyeát naõo) vaø phaân bieät ñöôïc tai bieán maïch maùu naõo vôùi caùc beänh lyù khaùc (U naõo, abscess naõo…) Töø khoùa: Tai bieán maïch maùu naõo, Ñoät quî, Nhoài maùu naõo, Xuaát huyeát naõo, Côn thieáu maùu naõo thoaùng qua – TIA (Transient, Ischemic Attack). I. MÔÛ ÑAÀU: Ñoät quî laø moät beänh lyù thöôøng gaëp trong laâm saøng thaàn kinh, laø nguyeân nhaân gaây töû vong ñöùng haøng thöù ba (sau ung thö vaø beänh tim maïch) taïi Hoa kyø. Theo WHO, ñoät quî seõ vaãn laø moät trong 3 nguyeân nhaân gaây töû vong nhieàu nhaát caû caùc nöôùc ñaõ vaø ñang phaùt trieån trong ít nhaát vaøi thaäp kyû tôùi. Tai bieán maïch maùu naõo hoaëc Ñoät quî laø tình traïng beänh lyù bieåu hieän bôûi: (1) Caùc trieäu chöùng thaàn kinh (thöôøng gaëp nhaát laø lieät nöûa ngöôøi, meùo mieäng, noùi ñôù…) xaûy ra ñoät ngoät; (2) Töông öùng vôùi toån thöông cuïc boä heä thaàn kinh trung öông; vaø (3) Nguyeân nhaân: Roái loaïn tuaàn hoaøn naõo (taéc/vôõ maïch maùu naõo). Gaàn ñaây, thuaät ngöõ Ñoät quî thöôøng ñöôïc duøng hôn thuaät ngöõ Tai bieán maïch maùu naõo. Lyù do: ñaây laø beänh lyù coù tính chaát ñoät ngoät, coù nguyeân nhaân roõ raøng, khoâng phaûi laø moät tai naïn  Coù theå ngaên ngöøa ñöôïc (thuaät ngöõ “Tai bieán maïch maùu naõo” ñoâi khi gaây hieåu nhaàm laø moät tai naïn, neáu caûi thieän roài thì khoâng caàn theo doõi vaø ñieàu trò tieáp). Ñoät quî goàm 2 theå beänh chính: Ñoät quî thieáu maùu naõo caáp (Acute ischemic stroke), vaø Ñoät quî xuaát huyeát naõo (Intracerebral hemorrhage). Trong ñoät quî thieáu maùu naõo caáp thì nhoài maùu naõo laø theå beänh thöôøng gaëp hôn, ngoaøi ra coøn coù côn thieáu maùu naõo thoaùng qua (voán coù cuøng cô cheá gaây beänh vôùi nhoài maùu naõo). - Nhoài maùu naõo: cheát moät vuøng nhu moâ naõo do taéc ngheõn ñoäng maïch ñeán nuoâi vuøng naõo ñoù. Ñoäng maïch bò taéc ngheõn coù theå naèm trong naõo hoaëc töø vuøng coå 1 Page (ñoäng maïch caûnh trong ñoaïn ngoaøi soï). - Xuaát huyeát naõo: chaûy maùu vaøo nhu moâ naõo vaø/hoaëc naõo thaát do vôõ maïch maùu naõo. - Côn thoaùng thieáu maùu naõo: moät ñôït roái loaïn chöùc naêng thaàn kinh (thöôøng laø yeáu/lieät nöûa ngöôøi, meùo mieäng noùi ñôù löôõi, hoaëc nhìn môø…) do thieáu maùu cuïc boä moät vuøng naõo keùo daøi Major cerebral arteries. A: Anterior view. B: Inferior view showing the circle of Willis and principal arteries of the brainstem. Hình: Cung caáp maùu cho vuøng voû naõo caûm giaùc vaø vaän ñoäng (nhìn töø maët phaúng traùn). Chuù yù söï phaân boá theo hình ngöôøi vaø caùc vuøng ñoäng maïch töông öùng 3 Page Hình: Cung caáp maùu cho vuøng voû naõo caûm giaùc vaø vaän ñoäng (nhìn töø maët ngoaøi)  Ñoäng maïch naõo giöõa (Middle Cerebral Artery: MCA) o Giaûi phaãu: MCA caáp maùu cho haàu heát caùc phaàn coøn laïi cuûa baùn caàu ñaïi naõo, vaø caùc caáu truùc döôùi voû naèm saâu beân döôùi. MCA bao goàm:  (1) Phaân nhaùnh treân: caáp maùu cho toaøn boä voû naõo vaän ñoäng vaø caûm giaùc (chi phoái chuû yeáu cho maët vaø tay), vuøng ngoân ngöõ dieãn ñaït (vuøng Broca) ñoái vôùi baùn caàu öu theá;  (2) Phaân nhaùnh döôùi caáp maùu cho tia thò, vaø vuøng ngoân ngöõ tieáp nhaän (vuøng Wernicke) ñoái vôùi baùn caàu naõo öu theá; vaø  (3) Caùc nhaùnh ñaäu vaän (caùc nhaùnh xuyeân/nhaùnh saâu) naèm ôû ñoaïn goác cuûa MCA caáp maùu cho haïch neàn, cuõng nhö caùc sôïi truïc vaän ñoäng (cho caû chaân, tay, vaø maët) ñi xuoáng thuoäc goái vaø chi sau bao trong. o Laâm saøng: nhoài maùu cuûa MCA ñöôïc chia thaønh caùc hoäi chöùng laâm saøng tuøy thuoäc v ...