Bài thuốc hay từ củ ấu

Củ ấu thường có hai giống: ấu gai cho trái có hai sừng nhọn như gai, năng suất thấp. Ấu trụi cho trái có hai sừng tù, năng suất cao. Nếu trái ấu chưa quá già, màu nâu, chưa rụng xuống bùn, luộc ăn ngon, gọi là ấu nâng gương. Nếu trái đã già, chuyển qua màu đen sẫm, vỏ cứng như sừng, có nhiều bột, gọi là ấu sừng trâu, cần thu hoạch liền. Mùa hoa tháng Năm-Sáu, mùa trái tháng Bảy-Chín.Trái ấu mà ta thường gọi là củ ấu (Fructus Trapae) phải thu hoạch lúc già, đem luộc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài thuốc hay từ củ ấu Bài thuốc hay từ củ ấuCủ ấu thường có hai giống: ấu gai cho trái có hai sừngnhọn như gai, năng suất thấp. Ấu trụi cho trái có haisừng tù, năng suất cao.Nếu trái ấu chưa quá già, màu nâu, chưa rụng xuống bùn,luộc ăn ngon, gọi là ấu nâng gương. Nếu trái đã già,chuyển qua màu đen sẫm, vỏ cứng như sừng, có nhiềubột, gọi là ấu sừng trâu, cần thu hoạch liền. Mùa hoatháng Năm-Sáu, mùa trái tháng Bảy-Chín.Trái ấu mà ta thường gọi là củ ấu (Fructus Trapae) phảithu hoạch lúc già, đem luộc chín, lấy nhân ra, phơi hoặcsấy khô để dùng dần. Vỏ trái phơi khô để làm thuốc. Toàncây tươi hoặc phơi khô cũng được dùng làm thuốc.Trong 100g thịt củ ấu có chứa: protein 3,6g; lipid 0,5g;glucid 24g; Ca 9mg; P 49mg; Fe 0,7mg; caroten 0,01mg;vitamin B1 0,23mg; B2 0,05mg; PP 1,9mg; C 5mg; cungcấp 115 calo.Vỏ trái phơi khô để làm thuốc. Toàn cây tươi hoặc phơikhô cũng được dùng làm thuốc.Theo Đông y, thịt trái ấu có vị ngọt, tính mát, tác dụng bổmát, giải thử nhiệt, giải độc, giải rượu, trừ phiền. Ăn vàogiúp ích khí, kiện tỳ, bổ ngũ tạng.Sách Bản thảo cương mục của Lý Thời Trân (1518-1593)cho rằng, củ ấu có công năng cầm tiêu chảy, chữa kiết lỵ,đại tiện ra máu, loét dạ dày… Ngày dùng 30-60g, sắcuống.Vỏ trái ấu dùng chữa loét dạ dày và loét cổ tử cung. Toànthân cây dùng chữa trẻ em sài đầu, giải độc rượu và làmcho sáng mắt. Liều dùng 10-16g, dạng thuốc sắc.Sau đây là một số bài thuốc có dùng ấu:- Giải trúng nắng, giải say rượu, dã độc thuốc: Dùngthịt ấu tươi 150-250g, nhai nát nuốt dần hoặc giã nát, chếthêm nước nguội để uống.- Chữa tỳ vị hư nhược, ăn uống không tiêu, đi cầulỏng, hay đau bụng lạnh: Thịt ấu 50g, bạch truật 16g,sơn tra 10g, hoài sơn 16g, màng mề gà (kê nội kim) 6g,cam thảo bắc 3g. Sắc với 750ml nước, còn lại 300ml chiahai-ba lần uống lúc đói bụng.- Chữa viêm loét dạ dày: Thịt ấu 30g, hoài sơn 16g, táođỏ 16g, bạch cập (Rhizoma Bletiliae) 10g, gạo nếp 100g.Cho tất cả vào nồi, thêm lượng nước vừa đủ để nấu cháonhừ. Khi ăn cho 20g mật ong trộn đều. Chia hai-ba lần ăntrong ngày. Món này còn là món ăn bổ trợ tốt cho nhữngngười bị ung thư dạ dày.- Chữa đại tiện ra máu: Vỏ ấu 60g, cỏ mực 8g, trắc bádiệp (sao đen) 8g, hoa hòe (sao) 8g, gương sen (sao) 8g,sắc với 750ml nước, còn 300ml chia hai lần uống trướcbữa ăn.- Chữa trĩ ra máu: Vỏ ấu sấy khô, đốt tồn tính, tán bộtmịn, trộn đều với dầu mè để bôi hoặc đắp, ngày ba-bốnlần.- Hư nhiệt, phiền khát: Thịt củ ấu tươi 50g, mía lau 50g,câu kỷ tử 10g, đậu đen 16g, sắc uống.- Loét dạ dày, loét cổ tử cung: Lấy vỏ củ ấu sao vàngcho có mùi thơm rồi sắc với nước uống.Người ta còn lấy thịt ấu sấy khô, tán bột, hòa với đườnghoặc mật để làm bánh ăn rất ngon và bổ dưỡng, phòngchống thử nhiệt mùa nắng nóng.Củ ấu đốt thành than tồn tính, tán thành bột, trộn đều vớidầu vừng, dùng bôi ngoài trĩ, mụn nước, nhiễm trùngsưng ngoài da. Dùng đun nước rửa hậu môn để chữa satrực tràng (lòi dom).Tuy củ ấu là vị thuốc tốt và thực phẩm ngon, nhưng ănnhiều sẽ gây trệ khí, do đó những người có u cục ở ngực,bụng, không được dùng