Bản chất tư của hội đoàn dân sự và kiến nghị đối với dự thảo luật về hội

“Hội đoàn dân sự” (HĐDS) và “Xã hội công dân” (XHCD) là những khái niệm mới được du nhập vào Việt Nam gần đây. Kể từ “Đổi Mới”, tại Việt Nam, sự tham gia của các tổ chức phi chính phủ (NGO) vào hoạt động xóa đói giảm nghèo và sự nở rộ hoạt động của các đoàn hội dân sự tư nhân là một đối tượng cần nghiên cứu về khía cạnh pháp lý.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bản chất tư của hội đoàn dân sự và kiến nghị đối với dự thảo luật về hộiVNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 1 (2019) 53-66Review articleThe Private Nature of Civil Associationsand Comments on the Draft Law on Associations of VietnamPham Quang Huy*Legal Department, Ministry of Finance, No. 28 Tran Hung Dao Street, HanoiReceived 12 January 2019Revised 03 February 2019; Accepted 04 March 2019Abstract: Civil Society and Civil Associations are new concepts introduced intoVietnam recently. Since Doi Moi, in Vietnam, the involvement of NGOs in povertyalleviation and other activities was rising. Next, when Vietnam accedes to internationalmarket, ensuring that its commitments on civil and commercial rights are implementedand transposed into legislative activity should be rigorously researched and clarified,particularly, the position of the civil associations in the draft Law on Association. Theauthor points out the real private nature of civil associations, hence, comment on theDraft Law on Associations of Vietnam..Keywords: Civil society; civil associations; civil society in Vietnam..*________*Corresponding author.E-mail address: phamquanghuy@mof.gov.vnhttps://doi.org/10.25073/2588-1159/vnuer.417153VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 1 (2019) 53-66Bản chất tư của hội đoàn dân sự và kiến nghịđối với dự thảo luật về hộiPhạm Quang Huy*Vụ Pháp chế, Bộ Tài chính, 28 Trần Hưng Đạo, Hà NộiNhận ngày 15 tháng 01 năm 2019Chỉnh sửa ngày 03 tháng 02 năm 2019; Chấp nhận đăng ngày 04 tháng 3 năm 2019Tóm tắt: “Hội đoàn dân sự” (HĐDS) và “Xã hội công dân” (XHCD) là những kháiniệm mới được du nhập vào Việt Nam gần đây. Kể từ “Đổi Mới”, tại Việt Nam, sựtham gia của các tổ chức phi chính phủ (NGO) vào hoạt động xóa đói giảm nghèo vàsự nở rộ hoạt động của các đoàn hội dân sự tư nhân là một đối tượng cần nghiên cứuvề khía cạnh pháp lý. Tiếp đến, khi Việt Nam gia nhập Hiệp định xuyên Thái BìnhDương (CPTPP), việc đảm bảo các cam kết về XHCD được thực thi và truyền tải vàohoạt động lập pháp cần được nghiêm túc nghiên cứu và làm rõ, đặc biệt là vị trí củaHĐDS trong dự thảo Luật về Hội…Từ khóa: Xã hội công dân, hội đoàn dân sự, xã hội công dân ở Việt Nam.1. Khái niệm “Hội đoàn dân sự”lập - tự tồn để bản thân nó tồn tại. Vả lại, việcsáng tạo nên xã hội dân sự thuộc về thế giớihiện đại, là thế giới lần đầu tiên cho phép mọisự quy định của Ý niệm đạt được những quyềncủa chúng” [1] (tại tài liệu này, dịch giả BùiVăn Nam Sơn dịch là xã hội dân sự - XHDS).Theo đó, XHCD/XHDS là một giai đoạn củatrật tự đạo đức, được thiết lập trong kỷ nguyênhiện đại, nằm giữa tập hợp tự nhiên là gia đìnhvà nhà nước. Như vậy, Hegel nghiêng về tínhđạo đức của xã hội trong việc hình thành nênXHCD và xã hội này xác lập vị trí giữa gia đìnhvà nhà nước.Trong khi đó, Kark Marx định nghĩa XHCDlà một xã hội phi chính trị được cấu trúc bởi cácquan hệ kinh tế và hệ thống các giai cấp khácnhau [2]. Như vậy, theo quan điểm triết học của1.1. Quan điểm của Marx, HeghelHegel nhận định về “XHCD” như sau: “Xãhội dân sự là (cấp độ của) sự dị biệt ở giữa giađình và Nhà nước, cho dù sự phát triển đầy đủcủa nó diễn ra muộn hơn sự phát triển của Nhànước, bởi, với tư cách là sự dị biệt, nó (xã hộidân sự) lấy Nhà nước làm tiền đề như cái gì độc________Tác giả liên hệ:Địa chỉ Email: phamquanghuy@mof.gov.vnhttps://doi.org/10.25073/2588-1167/vnuls.417154P.Q. Huy / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 1 (2019) 53-66Mark, xã hội tiến tới XHCD đã được phichính trị hóa và thiết lập trên cơ sở các quanhệ kinh tế và hệ thống các giai cấp cấu thànhnên xã hội đó.1.2. Quan điểm Hoa KỳĐể hiểu khái niệm “hội đoàn dân sự”(civil/civic associations/organization), ta cầntìm hiểu khái niệm XHCD theo cách nhìn củangười Mỹ. Theo đó, xuất phát từ quan điểm vềchính quyền của John Locke “... hễ khi nào cómột lượng người hợp nhất trong một xã hội, vớitính cách là mỗi người rút khỏi quyền thực thiluật tự nhiên của mình và trao quyền lực đó chocộng đồng, thi khi đó - và chỉ khi đó, nó là mộtxã hội chính trị, tức là một xã hội dân sự” [3],XHCD là “các yếu tố như tự do ngôn luận, tưpháp độc lập, vv, tạo nên một xã hội dân chủ”và “tổng hợp các tổ chức và định chế phi chínhphủ thể hiện quyền lợi và ý chí của công dân;các cá nhân và tổ chức trong một xã hội mà độclập với chính phủ” [4]. Ví dụ, điển hình “NướcMỹ vốn là một đất nước của các hội tự nguyện”[5], theo đó, câu “Hãy đăng ký gia nhập mộthội nào đi!” [6] là lời khuyên của người Mỹ đốivới hoạt động công cộng tại địa phương. Nguồngốc của câu chuyện này đã được Alexis deTocqueville chỉ ra rất rõ ràng “Những ngườiMỹ, bất luận lứa tuổi bao nhiêu, hoàn cảnh vàđịa vị xã hội thế nào, đều tham gia không mệtmỏi vào các hội. Khỏi nói đến các hội thươngmại và kỹ nghệ là những đoàn thể mà hết thảyai ai cũng là đoàn viên cả, bên cạnh đó còn cảnghìn hội khác, nào là tôn ...