Bán hàng đa cấp - Thật và giả

Hình thức kinh doanh bán hàng đa cấp (Multi Level Marketing MLM) đã có mặt tại thị trường Việt Nam hơn một thế kỷ… nhưng dưới cái nhìn tiêu cực hơn là tích cực. Có phải đây chỉ là những chiêu lừa đảo “núp bóng” dưới một hình thức kinh doanh “siêu” lợi nhuận, hay là một hoạt động hợp pháp đã bị biến tướng tại Việt Nam?
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bán hàng đa cấp - Thật và giảBán hàng đa cấp - Thật và giảHình thức kinh doanh bán hàng đa cấp (Multi Level Marketing -MLM) đã có mặt tại thị trường Việt Nam hơn một thế kỷ… nhưngdưới cái nhìn tiêu cực hơn là tích cực. Có phải đây chỉ là những chiêulừa đảo “núp bóng” dưới một hình thức kinh doanh “siêu” lợi nhuận,hay là một hoạt động hợp pháp đã bị biến tướng tại Việt Nam? Hình minh hoạMật ngọt chết ruồi?Mô hình bán hàng đa cấp đã không còn xa lạ với người tiêu dùng trongnước. Định nghĩa gốc của MLM theo từ điển đầu tư quốc tế là một hìnhthức mà công ty bán hàng khuyến khích người phân phối tuyển dụngthêm những người phân phối mới. Phần trăm doanh số sẽ được chia chongười phân phối theo tỷ lệ thuận sản phẩm họ giúp công ty tiêu thụ.Điểm cộng của mô hình này là tiết kiệm được chi phí quảng cáo, thuêkho chứa, người tiếp thị có thể làm việc bán thời gian.Quan trọng hơn là số lượng sản phẩm từ “tân binh” của nhà phân phốinào, cũng được cộng vào doanh số đã tiêu thụ được của chính người đó.Đây chính là động lực thúc đẩy người phân phối nỗ lực mở rộng mạnglưới kinh doanh. Đặt chân đến Việt Nam, mô hình kinh doanh mới lạnày càng trở nên hấp dẫn.Theo thống kê của trang thông tin về bán hàng đa cấp thuộc Cục quản lýcạnh tranh, đến nay đã có 67 doanh nghiệp bán hàng đa cấp có đăng kýgiấy phép, trong đó kinh doanh thực phẩm chức năng chiếm ưu thế. Số“nhân viên tiếp thị” của mạng lưới đa cấp lên đến hơn một triệu ngườivới doanh thu khoảng 4.000 tỉ đồng trong năm vừa qua.Tuy nhiên, lợi dụng lòng tin dưới hình thức những món lợi khổng lồ,nhiều công ty “ma” đã giả danh doanh nghiệp bán hàng đa cấp nướcngoài để “móc túi” người tiêu dùng. Bằng chứng là có đến 20 công ty,chiếm gần 30% “treo bảng” ngưng hoạt động, trong đó có công ty bị tịchthu giấy phép kinh doanh.Nhiều cá nhân chia sẻ rằng những công ty “chui” này có những điềukhoản bất hợp lý. Đặc biệt là áp lực phải bán đượcmột số tiền nhất địnhđể được lãnh lương. Chiêu “moi tiền” quen thuộc là “tân trang” hàng nộithành hàng ngoại và đánh vào nhu cầu tâm lý của người tiêu dùng. Thếlà, một hình thức kinh doanh hợp pháp đã trở thành bất hợp pháp dướisự bóp méo của những kẻ lừa đảo.Thật và giảMột nhân viên cấp cao của một công ty kinh doanh đa cấp thực phẩmchức năng đã chia sẻ ba yếu tố để đánh tức thì vào mức độ tin cậy khinhận được lời mời làm nhân viên tiếp thị. Thứ nhất là cơ sở vật chất củacông ty. Thứ hai là chương trình hoạt động rõ ràng, đặc biệt là quyền vàtrách nhiệm của công ty cũng như nhân viên. Thứ ba là phong cách làmviệc chuyên nghiệp của công ty.Theo quan niệm của “người trong nghề” thì bán hàng đa cấp là một hìnhthức nhượng quyền cá nhân. Nghĩa là cá nhân hoàn toàn làm chủ, khôngbị ép buộc về thời gian và doanh số. Nếu muốn được hưởng tỷ số phầntrăm doanh thu cao và “thăng cấp” thì cá nhân phải tự nỗ lực mở rộngmạng lưới tiêu thụ sản phẩm. Hơn nữa, để bảo vệ người tham gia hoạtđộng bán hàng đa cấp, Chính phủ đã ban hành Nghị định 110/2005/NĐ-CP.Theo điều 8, khoản 2 của luật định thì nhân viên tiếp thị nghiêm cấmđược đưa thông tin sai lệch và yêu cầu người “mới vào” đóng nhữngkhoản phí vô lý. Điều 10, khoản 3 của luật này cũng cho phép ngườitham gia chấm dứt hợp đồng nhưng vẫn được thanh toán đầy đủ tiềnlương theo đúng quy định hợp đồng. Tuy nhiên, dù quan sát và nhận xéttheo những kinh nghiệm nói trên, nhiều bất cập từ khung pháp lý chưathật sự quy củ vẫn khiến nhiều người “sa bẫy”.Cụ thể là luật vẫn chưa siết chặt các doanh nghiệp thành lập văn phòngtại nơi có hoạt động bán hàng đa cấp xảy ra gây khó khăn cho phía kiểmsoát. Càng khó kiểm soát hơn khi báo cáo mỗi sáu tháng chỉ gửi về SởCông thương còn địa phương nơi kinh doanh diễn ra vẫn “mịt mù” thôngtin.Không còn “một con sâu làm sầu nồi canh”Công thức chung của các doanh nghiệp bán hàng đa cấp cả “xịn” lẫn“dỏm” là xây dựng văn hóa công ty. Thường xuyên tổ chức những buổirèn luyện kỹ năng bán hàng, chia sẻ kinh nghiệm, hoạt động ngoại khóađáp ứng được nhu cầu của nhân viên. Không ít những công nhân, họcsinh đã nuôi dưỡng ước mơ đạt được mức hoa hồng tăng bậc và nỗ lựchết mình.Một sinh viên năm nhất Trường Kỹ thuật Công nghệ HUTECH tự hàovề công việc giới thiệu những thực phẩm chức năng chất lượng chongười dân. Thậm chí có nhiều phụ huynh chủ động cho con trở thànhnhân viên bán hàng đa cấp vì hài lòng trước chất lượng sản phẩm.Theo báo cáo hoạt động của Cục Quản lý cạnh tranh năm 2011, tổng số20 trường hợp doanh nghiệp kinh doanh đa cấp bất chính chủ yếu tậptrung vào giai đoạn 2008-2009, năm vừa qua chỉ chứng kiến một vụ.Nhìn nhận công bằng phương pháp tiếp thị hàng hóa qua mạng lưới conngười này từ những công ty chân chính, bán hàng đa cấp đã đem lại việclàm và thu nhập cho không ít người lao động.Theo báo cáo do Hiệp hội Bán hàng đa cấp Việt Nam tổng hợp, kinhdoanh đa cấp ...