Bàn về phương pháp dạy và học ở đại học phù hợp phương thức đào tạo theo tín chỉ

Với mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo và hội nhập quốc tế nhiều trường đại học và cao đẳng Việt Nam đang chuyển từ phương thức đào tạo theo niên chế sang phương thức đào tạo theo tín chỉ. Cho dù áp dụng bất cứ phương thức đào tạo nào, thì phương pháp dạy học (PPDH) vẫn là khâu quyết định sự thành công và là mấu chốt quyết định tới chất lượng đào tạo của đơn vị. PPDH là hệ thống những cách thức hoạt động (bao gồm các hành động và thao tác) của giảng viên và sinh viên nhằm thực hiện tốt mục đích và nhiệm vụ dạy học xác định.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bàn về phương pháp dạy và học ở đại học phù hợp phương thức đào tạo theo tín chỉ BÀN VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC Ở ĐẠI HỌC PHÙ HỢP PHƯƠNG THỨC ĐÀO TẠO THEO TÍN CHỈ PGS.TS. Nguyễn Văn Nhã Trưởng Ban Đào tạo Đại học Quốc gia Hà Nội I. Mở đầu Với mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo và hội nhập quốc tế nhiều trường đại học và cao đẳng Việt Nam đang chuyển từ phương thức đào tạo theo niên chế sang phương thức đào tạo theo tín chỉ. Cho dù áp dụng bất cứ phương thức đào tạo nào, thì phương pháp dạy học (PPDH) vẫn là khâu quyết định sự thành công và là mấu chốt quyết định tới chất lượng đào tạo của đơn vị. PPDH là hệ thống những cách thức hoạt động (bao gồm các hành động và thao tác) của giảng viên và sinh viên nhằm thực hiện tốt mục đích và nhiệm vụ dạy học xác định. PPDH bao gồm phương pháp giảng dạy (gọi tắt là phương pháp dạy, là phương pháp tổ chức hoạt động nhận thức cho người học, phương pháp điều khiển các hoạt động trí tuệ và thực hành như dạy tự học (self – study based), dạy học kiểu tìm hiểu (enquiry based), dạy học giải quyết vấn đề (problem solving based), phương pháp giáo dục ý thức và thái độ đúng đắn cho sinh viên) và phương pháp học tập (gọi tắt là phương pháp học, là phương pháp tự điều khiển hoạt động nhận thức và rèn luyện khả năng thu thập thông tin để hình thành hệ thống tri thức và kỹ năng thực hành, hình thành nhân cách của người học và đạt được mục tiêu học tập ). Hai phương pháp này không tồn tại độc lập, tách rời nhau mà liên quan và phụ thuộc nhau, vừa là mục đích vừa là nguyên nhân tồn tại của nhau. Với mục đích trao đổi kinh nghiệm và cùng giúp nhau xây dựng nền giáo dục đại học Việt Nam phát triển, chúng tôi xin được trao đổi với các đồng nghiệp của VUN để mong nhận được sự ủng hộ, chia sẻ và công tác của mọi người. II. Đổi mới phương pháp dạy học Đổi mới PPDH được hiểu là đổi mới nội dung, giáo trình, cách tiến hành các phương pháp dạy và phương pháp học, đổi mới các phương tiện và hình thức triển khai phương pháp trên cơ sở khai thác triệt để ưu điểm của các phương pháp truyền thống và vận dụng linh hoạt một số phương pháp dạy - học tiên tiến nhằm nâng cao tính chủ động, sáng tạo, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, phát huy tối đa tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học, nâng cao năng lực tự học, tự nghiên cứu, nâng cao các kỹ năng cần thiết về nghề nghiệp, kỹ năng làm việc với người khác, kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin, kỹ năng trình bày, thuyết phục, kỹ năng tự phát triển. 135 Mỗi cán bộ giảng dạy đều có PPDH của mình, phù hợp với đặc thù của môn học, ngành đào tạo, đối tượng và hoàn cảnh cụ thể…Tuy nhiên điểm chung nhất của các PPDH là đều nhằm mục tiêu nâng cao ý thức tự giác trong học tập, năng lực tự học, tự nghiên cứu; phát triển tư duy sáng tạo, rèn luyện kỹ năng thực hành, nâng cao kỹ năng làm việc với người khác, kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin, kỹ năng trình bày, thảo luận cho sinh viên; Và vì thế nếu PPDH được lựa chọn phù hợp sẽ góp phần tăng cường vai trò tổ chức, hướng dẫn, định hướng, điều khiển của giảng viên đối với hoạt động học, hoạt động tư duy sáng tạo và rèn luyện kỹ năng của sinh viên; thúc đẩy và tăng cường mối liên kết giữa đào tạo và nghiên cứu khoa học; nâng cao chất lượng đào tạo nói chung, dạy học nói riêng; Sản phẩm cụ thể của việc đổi mới PPDH có thể được định lượng bao gồm: - Đề cương môn học ; - Tập giáo án cho toàn bộ môn học; - Tập bài giảng trình chiếu bằng powerpoint, overhead hoặc các phần mềm thích hợp khác; - Tập bài tập có lời giải dành cho môn học; - Các tài liệu hỗ trợ cho môn học đã thu thập được; - Băng video ghi lại ít nhất 1 buổi lên lớp theo PPDH mới; - Đĩa CD hoặc DVD ghi lại toàn bộ đề cương môn học, tập giáo án, bài giảng trình chiếu, tài liệu minh hoạ, tài liệu tham khảo...; Tuỳ theo ngành học, môn học có thể yêu cầu thêm các sản phẩm đặc thù như: - Phần mềm bài giảng, có hình ảnh minh hoạ sinh động; - Phần mềm các bài tập và bản hướng dẫn cách sử dụng; - Các phần mềm chuyên dụng; - Các tài liệu minh hoạ khác. Giảng viên có thể đăng ký với bộ môn, khoa hoặc nhà trường về đổi mới PPDH và giao nộp các sản phẩm cụ thể nêu trên. Đơn vị đào tạo hỗ trợ kinh phí, thời gian, cơ sở vật chất... ( thông qua đề tài NCKH) giúp giảng viên đổi mới PPDH. III. Một số yêu cầu cụ thể đối với giảng viên về PPDH Cho phép chúng tôi được trao đổi với đồng nghiệp về cách thức xây dựng PPDH đối với môn học. Trong thời gian vừa qua, Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) đã áp dụng những yếu tố tích cực của phương thức đào tạo theo tín chỉ, phác thảo một định hướng chung cho quy trình xây dựng PPDH bao gồm các bước như sau: 1. Sau khi đã xác định mục tiêu dạy học của từng bài học phù hợp với hình thức tổ chức thực hiện ...