Bàn về văn hóa ứng xử của nhà Nho (qua nghiên cứu trường hợp Nguyễn Khuyến)

Bài viết Bàn về văn hóa ứng xử của nhà Nho (qua nghiên cứu trường hợp Nguyễn Khuyến) đi từ những cơ sở lịch sử, văn hóa để khắc họa chân dung nhà Nho Nguyễn Khuyến thông qua ứng xử của ông, từ đó mà có những luận bàn về văn hóa ứng xử của nhà nho và giá trị của nó đối với văn hóa dân tộc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bàn về văn hóa ứng xử của nhà Nho (qua nghiên cứu trường hợp Nguyễn Khuyến)CULTUREBÀN
VỀ
VĂN
HÓA
ỨNG
XỬ
CỦA
NHÀ
NHO
(QUA
NGHIÊN
CỨU
TRƯỜNG
HỢP
NGUYỄN
KHUYẾN) NGUYỄNTHỊDUNG Email:dungmanhtk@gmail.com TrườngĐạihọcSưphạmNghệthuậtTW A
DISCUSSION
ON
THE
CONFUCIANS
CULTURAL
BEHAVIOR
 (THE
CASE
STUDY
OF
NGUYEN
KHUYEN) TÓM
TẮT LàmộttríthứcNhohọc,chịuảnh ABSTRACT hưởngvàtiếpthutinhthầnđạoNho,Nguyễn AsaConfucianintellectual,influencedand KhuyếntrướctiênlàmộtnhàNhothựchành absorbedthespiritofConfucianism,Nguyen nhậpthế.Songtrướctìnhthếquốcgiabịxâm Khuyenrespectedthecommunityanditsvalues lược,triềuđìnhnhunhược,Nhohọcthấtthế, atfirst.Butlateron,aswitnessedthecountry NguyễnKhuyếnđãluivềởẩn.Tiếpcận wasinvadedwithoutanyreactionofthe NguyễnKhuyếnvớivaitròlàmộtnhàNho, contemporaryauthority,andthedegenerateof mộtnhânvậtlịchsử,vănhóa,bàiviếtđitừ Confucianism,heretiredandlivedinasecluded nhữngcơsởlịchsử,vănhóađểkhắchọachân life.ApproachingNguyenKhuyenasa dungnhàNhoNguyễnKhuyếnthôngquaứng Confucian,ahistoricalandculturalfigure,in xửcủaông,từđómàcónhữngluậnbànvềvăn thearticle,theauthorhasmentionedsome hóaứngxửcủanhànhovàgiátrịcủanóđối historicalandculturalbasestomakeaportrait vớivănhóadântộc. oftheconfucianNguyenKhuyenthroughhis behavior,andthenhasdiscussedthe Từ
khóa:Vănhóaứngxử,nhàNhoẩndật, Confuciansculturalbehavioranditsvalueto NguyễnKhuyến thenationalculture. Keywords:
Cultural
behavior,
secluded
 Confucian,
Nguyen
KhuyenNguyễnKhuyếnkhôngchỉlàmộtnhàthơlớnmà vẫnchéptênônglàNguyễnKhuyếnvàngườiđờicònlàmộttrongnhữngnhànhàNhođãghilạinhiều vẫnbiếtđếnôngvớivịtrílàmộtnhàthơcủalàngdấuấntronglịchsửNhohọcViệtNam,đặcbiệtlàở cảnh, quê hương Việt Nam. Nhưng nhân dângiaiđoạncuốithờiTrungđại,khimàNhohọcViệt thườnggọiôngtheocáchtôntrọng,kiênghúylàNamcónhiềubiếnđộng,bịthấtthếvàrồimấtđivị TamnguyênYênĐổhoặcHoàngVũ,doghéphọctrí,vaitròđộctôntrongchínhtrịvàxãhội,trướcbối vịTamnguyênHoànggiáp,vớitênlàngxãquêcảnhvănhóaPhươngĐông(vănhóaNhohọc)bị hươngông,làngVà(tênchữlàVịHạ),xãYênĐổ,vănhóaPhươngTây(vănhóaTâyhọc)xâmnhập. huyệnBìnhLục(naythuộcxãTrungLương,huyệnTiếp cận Nguyễn Khuyến với vai trò là một nhà BìnhLục,tỉnhHàNam)[1;tr.39].ÔngxuấtthântừNho,mộtnhânvậtlịchsử,vănhóa,bàiviếtsẽđitừ mộtgiađìnhnhànhonghèo,haibênnộingoạiđềunhữngcơsởlịchsử,vănhóađểkhắchọachândung có truyền thống khoa bảng. Họ nội của Nguyễnnhà Nho Nguyễn Khuyến thông qua ứng xử của KhuyếncógốcởhuyệnCanLộc,HàTĩnh,rồidicưông,từđómàcónhữngluậnbànvềvănhóaứngxử raYênĐổ,chođếnđờiôngtínhrađãđượcnămcủanhàNhovàgiátrịcủanóvớivănhóadântộc. trăm năm. Thời Lê trung hưng, cụ tổ bảy đời NguyễnKhuyếnlàmquannhàMạc,đượcphong1.
Nhà
Nho
Nguyễn
Khuyến
nhìn
từ
thân
thế
và
 đếnQuanlượnghầu.CụbốnđờiNguyễnKhuyếnlàcon
đường
hoạn
lộ NguyễnTông Mại là người có họ vị tiến sĩ, làmNguyễnKhuyến,tênkhaisinhlàNguyễnThắng, quanđếnHiếnsátsứThanhHóa.Cụthânsinhôngsinh vào 15/2/1835 tại làng Ngòi, xã Hoàng Xá, làNguyễnLiễntừngđỗbakhoatútài,nổitiếnglàhuyệnÝYên,NamHà.Từmộtthếkỉnay,sáchvở con người phóng túng, là một nhà Nho nghèo Nhận
bài
(Received):
08/06/2022 Phản
biện
(Revised):
29/06/2022 Duyệt
đăng
(Acceptep
for
publication):
05/07/202222 SỐ
42/2022CULTUREcách cân nhắc dừng theo những lối đi cũ. Những khungcảnhsơnthủyhữutình.Đâylàmộttổngthểtruyềnthốngđượckiếntạothườngđượctạotáckhá các ...