Báo cáo khoa học: Kiến thức bản địa trong canh tác trên đất dốc của ng-ời dân xã Thượng Hà - Bảo Yên - Lào Cai

Kiến thức bản địa là sản phẩm lao độngcủa nhân dân trong hàng thế kỷ. Chúng đ-ợctích lũy, hoàn thiện và truyền bá qua nhiều thếhệ của cả cộng đồng tại các địa ph-ơng(Michael Warren, 1995). Kiến thức bản địachủ yếu dựa vào kinh nghiệm và những hoạtđộng cụ thể, vì vậy nó có thể trái ng-ợc vớikiến thức hàn lâm do các tr-ờng đại học, việnnghiên cứu hay các hãng t- nhân phát triểndựa trên các ph-ơng pháp khoa học chínhthống. Vì kiến thức bản địa luôn thay đổi theothời gian nên đôi khi rất khó xác định...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo khoa học: Kiến thức bản địa trong canh tác trên đất dốc của ng-ời dân xã Thượng Hà - Bảo Yên - Lào Cai Báo cáo khoa học: Kiến thức bản địa trong canh tác trên đất dốccủa ng-ời dân xã Thượng Hà - Bảo Yên - Lào Cai §¹i häc N«ng nghiÖp IT¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp 2007: TËp V, Sè 2: 57-61 KiÕn thøc b¶n ®Þa trong canh t¸c trªn ®Êt dèc cña ng−êi d©n x· Th−îng Hµ - B¶o Yªn - Lµo Cai Indigenous knowledge for upland farming in Thuong Ha commune - Bao Yen district - Lao Cai province TrÇn Sü H¶i1, NguyÔn H÷u Th nh2 SUMMARY Recently, indigenous knowledge has adapted local conditions from generation togeneration and it’s understanding is highly considered to develop the appropriate farmingsystem. Therefore, the purpose of this research is to investigate indigenous knowledge ofThuong Ha people, Bao Yen district, Lao Cai province. The methodologies were applied suchas field surveys, interviews farmers, participatory analysis, synthesis and comparison. Theresults show that indigenous knowledge of Thuong Ha people in their traditional shiftingcultivation is very diversified, profound and suitable to farming conditions of upland areas.For instance, for protecting soils, local people have many experiences in developing farmingcalendar, soil erosion control, crop rotation, field plot selections, forest plantation. Thefindings reveal that new technology and economic development should be based onindigenous knowledge for livelihood sustainability in the uplands. Key words: indigenous knowledge, uplands, Thuong Ha commune, Lao Cai, Vietnam.1. §ÆT VÊN §Ò 1 ®ã cã hoµn toµn lµ kiÕn thøc b¶n ®Þa hay kh«ng hay ®· bÞ pha trén víi nh÷ng kiÕn thøc KiÕn thøc b¶n ®Þa lµ s¶n phÈm lao ®éng ®−îc giíi thiÖu tõ bªn ngoµi, ®iÒu ®ã còngcña nh©n d©n trong hµng thÕ kû. Chóng ®−îc kh«ng quan träng. §iÒu quan träng h¬n lµtÝch lòy, hoµn thiÖn vµ truyÒn b¸ qua nhiÒu thÕ thay v× t×m kiÕm nh÷ng c«ng nghÖ vµ gi¶ihÖ cña c¶ céng ®ång t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng ph¸p tõ bªn ngoµi, tr−íc tiªn chóng ta h·y thö(Michael Warren, 1995). KiÕn thøc b¶n ®Þa xem trong céng ®ång cã nh÷ng kiÕn thøc g×.chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm vµ nh÷ng ho¹t Sau ®ã, chóng ta sÏ sö dông kiÕn thøc nµo hiÖu®éng cô thÓ, v× vËy nã cã thÓ tr¸i ng−îc víi qu¶ h¬n hoÆc kÕt hîp chóng mét c¸ch tèt nhÊt.kiÕn thøc hµn l©m do c¸c tr−êng ®¹i häc, viÖn §Êt dèc chiÕm ba phÇn t− l·nh thæ n−ícnghiªn cøu hay c¸c h·ng t− nh©n ph¸t triÓn ta vµ cã vÞ trÝ quan träng trong ph¸t triÓn n«ngdùa trªn c¸c ph−¬ng ph¸p khoa häc chÝnh nghiÖp cña c¶ n−íc (Th¸i Phiªn vµ NguyÔn Töthèng. V× kiÕn thøc b¶n ®Þa lu«n thay ®æi theo Siªm, 1998). B¶o vÖ ®Êt dèc ®Ó s¶n xuÊt n«ngthêi gian nªn ®«i khi rÊt khã x¸c ®Þnh ®−îc kü l©m nghiÖp bÒn v÷ng, æn ®Þnh ®êi sèng ®ÞnhthuËt hay kinh nghiÖm ®ã lµ kiÕn thøc b¶n ®Þa canh ®Þnh c− cho ®ång bµo c¸c d©n téc lµ méthay du nhËp tõ bªn ngoµi hoÆc lµ sù pha trén gi¶i ph¸p −u tiªn hµng ®Çu trong chÝnh s¸ch angi÷a hai yÕu tè ®ã (Walker et al, 1995). Tuy toµn l−¬ng thùc ®èi víi c¸c tØnh miÒn nói. X·nhiªn, ®èi víi mét dù ¸n ph¸t triÓn, kü thuËt Th−îng Hµ huyÖn B¶o Yªn, tØnh Lµo Cai cã nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng cña vïng miÒn nói phÝa B¾c ViÖt Nam. Theo thèng kª cña x· n¨m1 ViÖn N«ng ho¸ thæ nh−ìng. 2005, tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña x· lµ2 Khoa §Êt & M«i tr−êng, §¹i häc N«ng nghiÖp I. TrÇn Sü H¶i, NguyÔn H÷u Thµnh quan ®Õn tËp qu¸n s¶n xuÊt (lÞch gieo trång, quan s¸t thêi tiÕt...), kinh nghiÖm ph©n lo¹i, ®¸nh gi¸ ®Êt, sö dông vµ c¶i t¹o ®Êt.7442ha, gåm 1020.84ha ®Êt n«ng nghiÖp; Th«ng tin sau khi thu thËp sÏ ®−îc tæng2559.5ha ®Êt l©m nghiÖp. Toµn x· cã 1006 hé hîp l¹i vµ tr×nh bµy trong héi th¶o cã sù thamgia ®×nh bao gåm 5 d©n téc: Kinh, Tµy, ...