Báo cáo khoa học: Nghiên cứu, thành lập bản đồ phân vùng hạn tỉnh Nghệ An để phòng chống và giảm nhẹ thiên tai

Tuyển tập những báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh tác giả: Nguyễn Văn Đông, Nghiên cứu, thành lập bản đồ phân vùng hạn tỉnh Nghệ An để phòng chống và giảm nhẹ thiên tai...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo khoa học: "Nghiên cứu, thành lập bản đồ phân vùng hạn tỉnh Nghệ An để phòng chống và giảm nhẹ thiên tai" T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007§¹i häc Vinh Nghiªn cøu, thµnh lËp b¶n ®å ph©n vïng h¹n tØnh NghÖ An ®Ó phßng chèng vµ gi¶m nhÑ thiªn tai NguyÔn V¨n §«ng (a) Tãm t¾t. Trong bµi b¸o nµy, chóng t«i tiÕn hµnh lùa chän vµ ph©n cÊp chØ tiªu h¹n theo ba møc ®é: h¹n nhÑ, h¹n võa vµ h¹n nÆng. Tõ ®ã thµnh lËp b¶n ®å ph©n vïng h¹n theo mïa, v¹ch ranh giíi c¸c vïng bÞ h¹n, ph©n tÝch diÔn biÕn h¹n theo kh«ng gian vµ thêi gian trªn ®Þa bµn tØnh NghÖ An. 1. §Æt vÊn ®Ò H¹n lµ mét trong nh÷ng thiªn tai nguy hiÓm ë ViÖt Nam còng nh− ë NghÖ An.Do ®ã phßng chèng h¹n ë c¶ n−íc nãi chung vµ NghÖ An nãi riªng lµ nhiÖm vô quanträng cña c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n vµ quèc phßng. Nghiªn cøu h¹n h¸n ë NghÖ An lµ vÊn ®Ò kh«ng míi nh−ng lu«n ph¶i quan t©mvµ cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi s¶n xuÊt n«ng - l©m nghiÖp: gióp c¸c nhµ qu¶n lý vµs¶n xuÊt n«ng nghiÖp chñ ®éng phßng chèng h¹n vµ t−íi tiªu hîp lý trªn nh÷ng ®Þabµn cã hÖ thèng thuû lîi tèt; ®ång thêi lùa chän gièng, c¬ cÊu c©y trång vµ mïa vôphï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn tõng vïng, nÐ tr¸nh ®−îc tèi ®a t¸c ®éng xÊu do h¹nh¸n g©y ra ®èi víi nh÷ng ®Þa ph−¬ng ®ang cßn dùa vµo n−íc trêi lµ chñ yÕu. Trongs¶n xuÊt l©m nghiÖp ®ã lµ vÊn ®Ò c¶nh b¸o vµ phßng chèng nguy c¬ ch¸y rõng. KÕt qu¶ ph©n vïng h¹n tØnh NghÖ An trong bµi nµy ®ãng gãp mét phÇn nhá ®Óphßng chèng vµ gi¶m nhÑ thiÖt h¹i do thiªn tai x¶y ra. 2. Thµnh lËp b¶n ®å ph©n vïng h¹n h¸n tØnh NghÖ An H¹n h¸n lµ hiÖn t−îng l−îng m−a thiÕu hôt nghiªm träng, kÐo dµi, lµm gi¶mhµm l−îng Èm trong kh«ng khÝ vµ hµm l−îng n−íc trong ®Êt, lµm suy kiÖt dßng ch¶ys«ng, suèi, h¹ thÊp mùc n−íc ao hå, mùc n−íc trong c¸c tÇng chøa n−íc d−íi ®Êt g©y¶nh h−ëng xÊu ®Õn sinh tr−ëng vµ ph¸t dôc cña c©y trång [2]. Cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh h¹n ®· ®−îc ®Ò xuÊt vµ ¸p dông cã hiÖu qu¶.Tuy nhiªn mçi ph−¬ng ph¸p cã nh÷ng −u ®iÓm, h¹n chÕ vµ ®Þa bµn sö dông thÝchhîp. Bªn c¹nh ®ã cßn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng quan tr¾c c¸c ®¹i l−îng khÝ t−îng trªn®Þa bµn tØnh. 2.1. ChØ tiªu kh« h¹n th¸ng (K) Trong khÝ hËu häc, l−îng m−a (R) ®−îc coi lµ phÇn thu chñ yÕu cña c¸n c©n n−ícvµ ng−îc l¹i, l−îng bèc h¬i (E) ®−îc coi lµ phÇn chi chñ yÕu cña c¸n c©n nµy. §Óph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a thu vµ chi, chóng t«i dïng chØ sè kh« h¹n th¸ng (Kth) PET K th = R thNhËn bµi ngµy 14/9/2006. Söa ch÷a xong 01/1/2007. 35 T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007 §¹i häc Vinh Cã hai ®¹i l−îng bèc h¬i: l−îng bèc h¬i Piche vµ l−îng bèc h¬i PET. Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i sö dông l−îng bèc h¬i PET v× ®©y lµ chØ sè cã kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh t−¬ng ®èi chÝnh x¸c nhÊt phÇn chi cña c¸n c©n n−íc, nã bao hµm nhiÒu yÕu tè khÝ t−îng nh− nhiÖt ®é, bøc x¹, sè giê n¾ng, giã v.v… PET lµ l−îng bèc h¬i kh¶ n¨ng tÝnh theo ph−¬ng ph¸p thùc nghiÖm do c¸c chuyªn gia cña tæ chøc FAO giíi thiÖu. (C x Ht + At) PET = C +1 trong ®ã: Ht: lµ l−îng bøc x¹ tÞnh At: ChØ sè ®éng lùc khÝ quyÓn C: HÖ sè hiÖu chÝnh phô thuéc vµo ®é cao ®Þa lý vµ nhiÖt ®é. Tõ ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn tØnh NghÖ An, kÕt qu¶ tÝnh to¸n l−îng bèc h¬i (PET) nh− sau: B¶ng 1. L−îng bèc h¬i PET (mm) mét sè tr¹m khÝ t−îng tØnh NghÖ An. (Nguån: ViÖn §Þa lý - Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia) Th¸ng I II III IV V VI VII VIII IX X XI XIITr¹mQu× Ch©u 41.2 40.0 58.3 83.4 118.4 106.2 115.3 98.3 87.9 76.4 63.6 43.4Qu× Hîp 38.1 37.0 59.5 89.4 127.4 111.3 128.0 105.1 94.2 78.1 60.9 46.5T©y HiÕu 43.4 41.2 56.4 81.9 124.3 117.0 131.4 106.6 90.6 77.5 51.0 41.8T−¬ng D−¬ng 52.4 58.8 82.2 102.0 121.8 109.2 119.0 107.6 92.4 77.8 53.7 51.5Quúnh L−u 53.0 54.0 69.4 96.6 147.6 134.1 160.0 123.7 105.6 89.6 66.6 57.7Con Cu«ng 43.4 43.1 66.1 95.4 122.1 116.1 133.6 107.9 92.1 76.6 51.9 45.9§« L−¬ng 41.5 42.6 60.2 92.8 128.0 120. ...