Báo cáo khoa học: VấN Đề GIớI TRONG QUYếT ĐịNH PHáT TRIểN KINH Tế NÔNG Hộ ở HUYệN LƯƠNG SƠN, TỉNH HOà BìNH

Trong xã hội văn minh phát triển, phạm trù giới luôn đ-ợc đề cập đến trong mọi ch-ơng trình phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia. Các lĩnh vực kinh tế xã hội ở khu vực nông thôn bao giờ cũng kém phát triển hơn khu vực thành thị, do vậy trong các ch-ơng trình nghiên cứu nông nghiệp, nông thôn và nghiên cứu kinh tế hộ thì vấn đề giới càng đặc biệt đ-ợc coi trọng. ở Việt Nam phụ nữ nông thôn chiếm 53% lao động nông nghiệp và gần 80% phụ nữ cả n-ớc (Lê Thị Vinh Thi, 1998),...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo khoa học: VấN Đề GIớI TRONG QUYếT ĐịNH PHáT TRIểN KINH Tế NÔNG Hộ ở HUYệN LƯƠNG SƠN, TỉNH HOà BìNH Báo cáo khoa học: VấN Đề GIớI TRONG QUYếT ĐịNH PHáT TRIểN KINH Tế NÔNG Hộ ở HUYệN LƯƠNG SƠN, TỉNH HOà BìNH VÊN §Ò GIíI TRONG QUYÕT §ÞNH PH¸T TRIÓN KINH TÕ N¤NG Hé ë HUYÖN L¦¥NG S¥N, TØNH HOµ B×NH Gender balance in decision making of farm household economic development in Luong Son district, Hoa Binh province Bïi ThÞ Gia1 SUMMARY A case study involving 41 farm households was conducted to examine the contribution of men and women in making decision on production, credit, cash expense and family assets in the farm households and to make the recommendations for the gender-oriented extension in Luong Son district, Hoa Binh Province, Vietnam. It was found that women participated considerably in making decision on issues related to farming and living activities, indicating their significant role in income generation and household’s economic development. In order to improve the decision making capacity for women and to promote economic development, qualification of not only technical know-how but also economic and management knowledge through extension programs is necessary. Key words: gender issuies, decission making, production, credid, maney spend, holding valueable assets 1. §ÆT VÊN §Ò Trong x· héi v¨n minh ph¸t triÓn, ph¹m trï giíi lu«n ®−îc ®Ò cËp ®Õn trong mäi ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia. C¸c lÜnh vùc kinh tÕ x· héi ë khu vùc n«ng th«n bao giê còng kÐm ph¸t triÓn h¬n khu vùc thµnh thÞ, do vËy trong c¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ nghiªn cøu kinh tÕ hé th× vÊn ®Ò giíi cµng ®Æc biÖt ®−îc coi träng. ë ViÖt Nam phô n÷ n«ng th«n chiÕm 53% lao ®éng n«ng nghiÖp vµ gÇn 80% phô n÷ c¶ n−íc (Lª ThÞ Vinh Thi, 1998), hä tham gia vµ ®ãng gãp vµo nhiÒu ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nh− c¸c lÜnh vùc cña cuéc sèng víi nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, nh−ng nh÷ng nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy cßn t−¬ng ®èi Ýt, ®Æc biÖt lµ nghiªn cøu vÒ giíi trong quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt vµ c¸c c«ng viÖc kh¸c trong gia ®×nh. Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy, chóng t«i ®Ò cËp ®Õn møc ®é tham gia cña phô n÷ vµ nam giíi trong quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®êi sèng cña n«ng hé, trªn c¬ së ®ã gãp phÇn ®Ò xuÊt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn khuyÕn n«ng cã chó ý vÊn ®Ò giíi 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu1 Nghiªn cøu nµy ®−îc tiÕn hµnh t¹i huyÖn L−¬ng S¬n, tØnh Hßa B×nh. §Ò tµi ®· chän x· T©n Vinh, ®¹i diÖn cho vïng trung t©m huyÖn cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn thÞ tr−êng thuËn lîi, vµ x· §«ng xu©n, ®¹i diÖn cho vïng phÝa B¾c cã ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh ®åi nói, ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, giao th«ng vµ ®êi sèng khã kh¨n. Nghiªn cøu ®· chän 41 hé ®Ó ®iÒu tra theo ph−¬ng ph¸p pháng vÊn trùc tiÕp víi mÉu c©u hái so¹n th¶o tr−íc, trong ®ã 8 hé chñ hé lµ n÷, 33 hé chñ hé lµ nam, mét sè hé cã tiÕp cËn khuyÕn n«ng vµ mét sè hé ch−a tiÕp cËn khuyÕn n«ng. Ngoµi ra chóng t«i cßn trao ®æi ý kiÕn víi c¸n bé chñ chèt, tr−ëng tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn L−¬ng S¬n vµ c¸c c¸n bé khuyÕn n«ng cña x·. Sè liÖu ®−îc xö lý theo ph−¬ng ph¸p thèng kª m« t¶ víi sù trî gióp cña ch−¬ng tr×nh Excel và ®−îc ph©n tÝch theo ph−¬ng ph¸p so s¸nh. §Ó so s¸nh møc ®é tham gia quyÕt ®Þnh cña n÷ giíi vµ nam giíi, chia nhãm ng−êi tham gia quyÕt ®Þnh thµnh 4 nhãm: nhãm thø 1: Ng−êi 1 Khoa Kinh tÕ & PTNT, Tr−êng §HNNI quyÕt ®Þnh lµ nam giíi, nhãm nµy gåm chång, con trai vµ con rÓ; nhãm thø 2: Ng−êi quyÕt ®Þnh lµ n÷ giíi bao gåm vî, con g¸i, con d©u; nhãm thø 3: Ng−êi tham gia quyÕt ®Þnh gåm c¶ hai vî chång cïng bµn b¹c quyÕt ®Þnh; nhãm thø 4: Ng−êi tham gia quyÕt ®Þnh gåm nh÷ng ng−êi kh¸c (bè, mÑ, c¶ nhµ) 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1. Giíi trong quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c¸c vÊn ®Ò cÇn quyÕt ®Þnh trong s¶n xuÊt ngµnh trång trät bao gåm quyÕt ®Þnh thêi gian gieo trång, gièng, c«ng thøc lu©n canh, sö dông lo¹i vµ l−îng ph©n bãn, thuèc trõ s©u, thêi gian thu ho¹ch, thêi gian b¸n s¶n phÈm. QuyÕt ®Þnh trong ch¨n nu«i bao gåm chän gièng gia sóc, n¬i mua gièng, chän thøc ¨n cho ch¨n nu«i, chän c¸ch cho ¨n, chän thó y viªn khi ch÷a bÖnh cho gia sóc, chän thêi ®iÓm b¸n s¶n phÈm vµ n¬i b¸n. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt ngµnh nghÒ vµ dÞch vô bao gåm ®Þnh s¶n xuÊt ngµnh nghÒ g×, dÞch vô lo¹i g×, bu«n b¸n hµng g×, liªn kÕt víi ai trong s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt qu¶ nghiªn cøu ë L−¬ng S¬n cho thÊy phô n÷ quyÕt ®Þnh 42,99% c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn s¶n xuÊt ngµnh trång trät vµ 52,14% ngµnh ch¨n nu«i, cßn nam giíi quyÕt ®Þnh t−¬ng øng lµ 32,93% vµ 31,07%, tØ lÖ cßn l¹i do hai vî chång vµ bè mÑ quyÕt ®Þnh (b¶ng 1). NÕu so s¸nh gi÷a hai ngµnh s¶n xuÊt truyÒn thèng trång trät vµ ch¨n nu«i th× trong ngµnh ch¨n nu«i, n÷ quyÕt ®Þnh nhiÒu h¬n nam. B¶ng 1. Møc ®é tham gia quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cña nam vµ n÷ (%) DiÔn gi¶i Trång trät Ch¨n nu«i Ngµnh nghÒ Nam 32,93 31,07 23,61 N÷ 42,99 52,14 34,72 C¶ hai vî chång 23,48 16,79 41,67 Nh÷ng ng−êi kh¸c 0,61 0,00 0,00 Tæng sè 100,00 100,00 100,00 Nguån: sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2004 C¸c ngµnh nghÒ bu«n b¸n dÞch vô chÝnh hiÖn nay ë hai x· lµ m©y tre ®an, ®å gç, bu«n b¸n hµng kh«, b¸n gi¶i kh¸t. §èi víi ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ nãi chung, møc ®é tham gia quyÕt ®Þnh cña n÷ giíi vÉn cao h¬n so víi nam giíi, nh−ng kh¸c víi hai ngµnh trªn lµ tØ lÖ c¶ hai vî chång tham gia quyÕt ®Þmh chiÕm cao nhÊt (41,67%), trong khi ®ã nam giíi ®−a ra quyÕt ®Þnh riªng chiÕm tû lÖ 23,61% vµ n÷ giíi riªng n÷ quyÕt chØ lµ 34,72%. So s¸nh gi÷a T©n Vinh vµ §«ng Xu©n th× n÷ giíi ë §«ng Xu©n tham gia quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn ngµnh ngh ...