Báo cáo loạt ca bệnh tràn khí trung thất tự phát được chẩn đoán và điều trị tại Bệnh viện Phổi Trung ương

Bài viết Báo cáo loạt ca bệnh tràn khí trung thất tự phát được chẩn đoán và điều trị tại Bệnh viện Phổi Trung ương trình bày Tràn khí trung thất tự phát (Spontaneous pneumomediastinum) là sự xuất hiện của khí tự do trong trung thất mà không có nguyên nhân rõ ràng. Tại Bệnh viện Phổi Trung ương, từ tháng 5 năm 2012 đến tháng 10 năm 2015, có 7 trường hợp tràn khí trung thất tự phát, ),... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo loạt ca bệnh tràn khí trung thất tự phát được chẩn đoán và điều trị tại Bệnh viện Phổi Trung ươngTẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCBÁO CÁO LOẠT CA BỆNH TRÀN KHÍ TRUNG THẤT TỰ PHÁTĐƯỢC CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ TẠI BỆNH VIỆN PHỔITRUNG ƯƠNGNguyễn Kim Cương, Lê Tuấn LongTrường Đại học Y Hà NộiTràn khí trung thất tự phát (Spontaneous pneumomediastinum) là sự xuất hiện của khí tự do trong trung thấtmà không có nguyên nhân rõ ràng. Tại Bệnh viện Phổi Trung ương, từ tháng 5 năm 2012 đến tháng 10 năm 2015,có 7 trường hợp tràn khí trung thất tự phát, trong đó nam giới chiếm 6/7 trường hợp, trẻ tuổi (trung bình 22 tuổi,trong khoảng 15 - 41 tuổi), biểu hiện lâm sàng phổ biến là đau ngực và khó thở (6/7 trường hợp), tràn khí dướida (5/7 trường hợp). Dấu hiệu X-quang tràn khí trung thất trên phim thẳng thường quy (7/7 trường hợp). Điều trịbảo tồn (7/7 trường hợp). Thời gian điều trị trung bình 8,86 ngày (6 - 14 ngày). Tràn khí trung thất tự phát lànhtính, gặp chủ yếu ở nam giới trẻ tuổi, tuy hiếm gặp nhưng cần được nghĩ tới đặc biệt khi có dấu hiệu tràn khídưới da. Chẩn đoán xác định bằng hình ảnh khí trung thất trên phim X-quang ngực hoặc chụp cắt lớp vi tính.Từ khóa: Tràn khí trung thất tự phát, khó thở, đau ngực, tràn khí dưới da, nam giới trẻ tuổiI. ĐẶT VẤN ĐỀTràn khí trung thất tự phát được định nghĩalà sự xuất hiện của khí tự do trong trung thấtmà không có nguyên nhân rõ ràng [1; 2].Những trường hợp mà nguyên nhân của trànkhí trung thất rõ ràng như tràn khí trung thấtliên quan tới chấn thương, thủng tạng rỗng,sau các thủ thuật/ can thiệp trên bệnh nhân,nhiễm trùng hoặc phẫu thuật… không được coilà tràn khí trung thất tự phát [2]. Tràn khí trungthất tự phát đã được mô tả bởi Louis Hammanvào năm 1939, đó là lý do tràn khí trung thấttự phát được gọi là hội chứng Hamman [1; 2].Tràn khí trung thất có thể xảy ra theo 3 cơ chếkhác nhau: (1) khí đi vào trung thất thông quaĐịa chỉ liên hệ: Lê Tuấn Long, Trường Đại học YHà NộiEmail: letuanlong.hmu@gmail.comNgày nhận: 31/8/2017Ngày được chấp nhận: 29/9/2017TCNCYH 109 (4) - 2017sự phá vỡ hàng rào dưới da hoặc cơ (thườngở cây phế quản hoặc thực quản); (2) Các sinhvật sống sinh khí có trong ổ nhiễm trùng ởtrung thất hoặc vùng lân cận; (3) sự chênh lệcháp suất giữa các phế nang và tổ chức kẽ phổidẫn đến vỡ phế nang. Cơ chế cuối cùng chínhlà cơ sở sinh lý bệnh của tràn khí trung thất tựphát [1].Hình 1. Khí bên ngoài phế nang di chuyểnvào bao phế quản mao mạch [6]Vỡ phế nang có thể xuất hiện bởi tăng áplực phế nang khi làm nghiệm pháp Valsalva;1TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌChoặc giảm áp suất khoảng kẽ khi thở mạnh vàco thắt mạch máu; hoặc giảm áp suất khoangmàng phổi khi nghiệm pháp Mueller được tiếnhành trong hen phế quản. Các bất thường củamàng phế nang - mao mạch và các bệnh phổikẽ cũng có thể làm vỡ phế nang. Vỡ phế nangdẫn đến sự tích tụ khí trong khoảng kẽ, sauđó khí sẽ đi qua bao phế quản mao mạch vàorốn phổi và trung thất (hiệu ứng Macklin). Điềunày xảy ra vì áp suất trong trung thất thấp hơnvùng ngoại vi của phổi. Một khi vào trung thất,khí sẽ bị nén đẩy vào phần mềm vùng cổ vàcác phần mềm xung quanh khác, hoặc thậmchí tới cả khoang sau phúc mạc [1; 7].Tràn khí trung thất tự phát hiếm gặp, lànhtính và chủ yếu gặp ở người trẻ tuổi [1 - 3]. Đaungực, khó thở và tràn khí dưới da là nhữngbiểu hiện lâm sàng hay gặp nhất. Do tỉ lệ mắcthấp nên y văn trong và ngoài nước liên quanchủ yếu được công bố đều là những ca lâmsàng, loạt ca bệnh.Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm mô tảđặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quảđiều trị các trường hợp tràn khí trung thất tựphát tại Bệnh viện Phổi Trung ương; bàn luậncơ chế và cách tiếp cận xử trí.II. GIỚI THIỆU CA BỆNHBáo cáo hồi cứu 7 trường hợp tràn khítrung thất tự phát được chẩn đoán và điều trịtại Bệnh viện Phổi Trung ương. Các bệnh nhânvào viện trực tiếp hoặc được chuyển đến từbệnh viện khác. Các thông tin được thu thập từbệnh nhân gồm: thông tin hành chính và nhânkhẩu học, các yếu tố thuận lợi, các yếu tố khởiphát, các triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng,các thăm dò chẩn đoán, thời gian nằm viện,phương pháp điều trị trong thời gian nằm viện,kết quả điều trị [1].Yếu tố thuận lợi được xem xét là những thóiquen hoặc bệnh lý trong tiền sử mà tạo điềukiện thuận lợi cho sự xuất hiện của tràn khítrung thất tự phát. Trong khi đó, yếu tố khởiphát được định nghĩa là những hoạt động hoặcsự kiện gần (trong vòng 1 tuần) được mô tảtrong bệnh án như là nguyên nhân tức thì cókhả năng gây tràn khí trung thất [2; 3].Nghiên cứu được sự đồng ý của Bệnh việnPhổi Trung ương. Thông tin trong hồ sơ bệnhán được giữ bí mật, chỉ phục vụ mục đíchnghiên cứu.Trong thời gian từ tháng 5 năm 2012 đếntháng 10 năm 2015, chúng tôi ghi nhận 7trường hợp được chẩn đoán và điều trị trànkhí trung thất tự phát tại Bệnh viện Phổi Trungương với các đặc điểm như sau:Lâm sàngTrong số 7 bệnh nhân, chủ yếu là nam giới(6/7, 85,7%). Tuổi trung bìn ...