BÁO CÁO Nâng cao chất lượng di truyền cá Mè vinh (Barbodes gonionotus) ở miền Nam Việt Nam bằng phương pháp chọn lọc cá thể thông qua tốc độ tăng trưởng

Việt Nam có một số công trình nghiên cứu về di truyền trên cá. Trong những năm 60 cócông trình nghiên cứu về biến dị hình thái của các nhóm cá chép khác nhau ở miền Bắc ViệtNam (Trần Đình Trọng, 1967). Trong những năm 70 có nghiên cứu về lai giữa các dòng cáchép (Nguyễn Mạnh Tưởng, Trần Mai Thiên, 1979). Mãi đến những năm 80 chương trìnhchọn lọc hàng loạt trên cá chép được thực hiện tại Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I đạthệ số di truyền h2=0,2 - 0,29 (Trần Mai Thiên và ctv., 1993)...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÁO CÁO "Nâng cao chất lượng di truyền cá Mè vinh (Barbodes gonionotus) ở miền Nam Việt Nam bằng phương pháp chọn lọc cá thể thông qua tốc độ tăng trưởng" N©ng cao chÊt l−îng di truyÒn c¸ MÌ vinh (Barbodes gonionotus) ë miÒn Nam ViÖt Nam b»ng ph−¬ng ph¸p chän läc c¸ thÓ th«ng qua tèc ®é t¨ng tr−ëng NguyÔn V¨n H¶o, NguyÔn V¨n S¸ng, §inh Hïng, Ph¹m §×nh Kh«i ViÖn Nghiªn cøu Nu«i trång Thñy s¶n III. Më §ÇU ViÖt Nam cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ di truyÒn trªn c¸. Trong nh÷ng n¨m 60 cãc«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ biÕn dÞ h×nh th¸i cña c¸c nhãm c¸ chÐp kh¸c nhau ë miÒn B¾c ViÖtNam (TrÇn §×nh Träng, 1967). Trong nh÷ng n¨m 70 cã nghiªn cøu vÒ lai gi÷a c¸c dßng c¸chÐp (NguyÔn M¹nh T−ëng, TrÇn Mai Thiªn, 1979). M·i ®Õn nh÷ng n¨m 80 ch−¬ng tr×nhchän läc hµng lo¹t trªn c¸ chÐp ®−îc thùc hiÖn t¹i ViÖn Nghiªn cøu Nu«i trång Thñy s¶n I ®¹thÖ sè di truyÒn h2=0,2 - 0,29 (TrÇn Mai Thiªn vµ ctv., 1993) vµ hiÖn nay ®ang thùc hiÖn chänläc gia ®×nh. Trong nh÷ng n¨m 90 nghiªn cøu vÒ di truyÒn ph¸t triÓn râ nÐt h¬n, chóng ta häc®−îc nhiÒu kinh nghiÖm th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh tµi trî nghiªn cøu trong vµ ngoµi n−ícnh−: DEGITA, GIFT do ICLARM thùc hiÖn; toµn c¸i c¸ MÌ vinh, r« phi toµn ®ùc vµ siªu ®ùcYY do DFID tµi trî; chän läc gia ®×nh c¸ r« phi trong dù ¸n NORAD. B»ng nguån ng©n s¸chnhµ n−íc cã c¸c ch−¬ng tr×nh thuÇn hãa t«m só, c¸ basa, c¸ tra; b¶o vÖ nguån gen c¸c loµi cãgi¸ trÞ kinh tÕ, tr÷ ®«ng tinh trïng c¸ ®−îc thùc hiÖn t¹i tr¹m tr¹i vµ ë v−ên b¶o tån quèc gia.Ngoµi ra ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu vÒ di truyÒn ph©n tö ®ang b¾t ®Çu ph¸t triÓn trong hai n¨mvõa qua. N©ng cao chÊt l−îng di truyÒn b»ng chän läc c¸ thÓ ®· ®−îc thùc hiÖn thµnh c«ng ë trongvµ ngoµi n−íc (Dunham vµ Smitherman 1983a, 1985, Bondry vµ ctv 1983). T¹o ®µn toµn c¸i®· ®−îc thùc hiÖn trªn c¸ Tr¾m cá (Shelton 1986), MÌ tr¾ng (Mirza vµ Shelton 1988), nheoMü (Goudie vµ cs., 1985), MÌ vinh (Nuanmanee Pongthana, 1995). ChuyÓn ®æi giíi tÝnh ®·®−îc nghiªn cøu trªn c¸ r« phi O. niloticus (Shelton vµ cs., 1978), c¸ håi (Goetz, 1979), tr¾mcá (Boney, 1982), c¸ nheo Mü (Goudie vµ cs., 1983). C«ng nghÖ gen ®−îc ¸p dông vµo nu«itrång thñy s¶n trong thËp niªn 80. HiÖn nay nghiªn cøu chuyÓn ®æi gen ®ang thùc hiÖn trongphßng thÝ nghiÖm víi mét sè loµi tËp trung ë nhãm c¸ tr¬n, c¸ håi, c¸ chÐp. Zhu vµ ctv (1985-1986) ®· thµnh c«ng chuyÓn gen hooc m«n t¨ng tr−ëng ë ng−êi cho c¸ c¶nh, c¸ chÐp víi tû lÖthµnh c«ng lµ 75% vµ t¨ng träng gÊp 4,6 lÇn so víi b×nh th−êng. ViÖc ph¸t triÓn c¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu chän gièng ë miÒn Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ,chØ míi b¾t ®Çu khëi ®éng trong vµi n¨m gÇn ®©y. B»ng nguån tµi trî tõ ADB vµ ICLARMch−¬ng tr×nh chän gièng trªn c¸ MÌ vinh ®ang thùc hiÖn. Th«ng qua Hîp phÇn hç trî ph¸ttriÓn nu«i thñy s¶n n−íc ngät SUFA (DANIA) (2001-2004), ch−¬ng tr×nh nu«i khÐp kÝn vßng®êi t«m só trong ®iÒu kiÖn ao nu«i chuÈn bÞ cho ch−¬ng tr×nh chän gièng (2000-2003) vµch−¬ng tr×nh chän gièng c¸ tra ®ang thùc hiÖn. Cïng víi c¸c loµi c¸ nhËp néi nh− mÌ tr¾ng, mÌ hoa, tr¾m cá, chÐp, chÐp Ên §é, r« phith× c¸c loµi c¸ b¶n ®Þa nh− mÌ vinh, tra, basa, sÆc, r«, lãc ®−îc nu«i phæ biÕn. ChÊt l−îng congièng ch−a ®−îc ®¶m b¶o vµ c¶i thiÖn còng nh− ch−a cã nh÷ng quy ®Þnh kiÓm tra chÊt l−îngcon gièng tr−íc khi ®−a ®Õn ng−êi nu«i. C¸ mÌ vinh lµ loµi c¸ b¶n ®Þa ®−îc n«ng d©n −a thÝchchän lµm ®èi t−îng nu«i còng nh− tiªu thô, cã tuæi thµnh thôc ng¾n, kü thuËt s¶n xuÊt gièngæn ®Þnh. Tuy nhiªn t¨ng tr−ëng cña c¸ thÊp, chØ ®¹t 100-200 gam sau 1 n¨m nu«i b»ng thøc¨n tinh vµ rau xanh (Ph¹m V¨n Kh¸nh vµ ctv., 1996). Víi môc ®Ých n©ng cao tèc ®é t¨ng tr−ëng, t¹o vËt liÖu ban ®Çu cho chän gièng, nghiªn cøu vÒ di truyÒn c¸ mÌ vinh lµ cÇn thiÕt. MÆt kh¸c ch−¬ng tr×nh chän gièng b¾t ®Çu b»ng chän läc gia ®×nh sÏ më ra triÓn väng t¹o c¸ mÌ vinh t¨ng träng nhanh. II. VËT LIÖU Vμ PH−¬NG PH¸P 1. Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm ThÝ nghiÖm ®−îc triÓn khai t¹i Trung t©m Nghiªn cøu Thñy s¶n ®ång b»ng s«ng Cöu Long tõ th¸ng 12 n¨m 1997 ®Õn 2003. 2. VËt liÖu VËt liÖu cho viÖc chän gièng bao gåm 6 nhãm cã nguån gèc kh¸c nhau, ®¹i diÖn cho khu vùc lÊy mÉu (b¶ng 1). B¶ng 1. C¸c ®Æc tÝnh cña c¸c nhãm c¸ tËp hîp ban ®Çu Träng Sè l−îng Giíi tÝnh Dßng c¸ §Þa ®iÓm thu l−îng Tuæi Ngµy thu (con) (®ùc/c¸i) (g)S«ng §ång La Ngµ, §Þnh Qu¸n, 182.65 62 1+ 22/44 08/02/1998Nai §ång NaiKªnh r¹ch Má Cµy, BÕn Tre 175.60 66 1+ 22/44 08/01/1998BÕn TreS ...