Báo cáo nghiên cứu khoa học: Cách sử dụng một số từ tình thái trong truyện ngắn của Nguyễn Dậu

Truyện ngắn là một thể loại văn học. Nó thường là các câu truyện kể bằng văn xuôi và có xu hướng ngắn gọn, súc tích và hàm nghĩa hơn các câu truyện dài như tiểu thuyết. Thông thường truyện ngắn có độ dài chỉ từ vài dòng đến vài chục trang, trong khi đó tiểu thuyết rất khó dừng lại ở con số đó. Vì thế, tình huống truyện luôn là vấn đề quan trọng bậc nhất của nghệ thuật truyện ngắn....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Cách sử dụng một số từ tình thái trong truyện ngắn của Nguyễn Dậu" T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1b-2007§¹i häc Vinh C¸ch sö dông mét sè tõ t×nh th¸i trong truyÖn ng¾n cña NguyÔn dËu (a) Ph¹m ThÞ H Tãm t¾t. Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy, chóng t«i chØ ®i s©u ph©n tÝch nÐt ®Æc s¾c trong viÖc sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn thÓ hiÖn t×nh th¸i qua lêi héi tho¹i nh©n vËt trong truyÖn ng¾n NguyÔn DËu, qua ®ã nãi lªn ®ãng gãp riªng cña «ng vÒ x©y dùng tÝnh c¸ch nh©n vËt qua ng«n ng÷ héi tho¹i. 2. VÊn ®Ò t×nh th¸i trong lêi 1. §Æt vÊn ®Ò tho¹i nh©n vËt Héi tho¹i nh− chóng ta ®· biÕt lµ VÊn ®Ò t×nh th¸i tõ tr−íc ®Õn nay cã“Mét trong nh÷ng ho¹t ®éng ng«n ng÷ nhiÒu nhµ nghiªn cøu ngoµi n−íc ®· ®Òthµnh lêi gi÷a hai hoÆc nhiÒu nh©n vËt cËp ®Õn, nh−: A. M Pªxc«pxki, E. Volf,trùc tiÕp, trong mét ng÷ c¶nh nhÊt ®Þnh N. V. Bon®arenc«, Ch. Bally, M. V.mµ gi÷a hä cã sù t−¬ng t¸c qua l¹i vÒ Liapon. ë trong n−íc cã mét sè t¸c gi¶hµnh vi ng«n ng÷ hay hµnh vi nhËn nh−: Hoµng TuÖ, Hoµng Phª, Cao Xu©nthøc nh»m ®i ®Õn mét ®Ých nhÊt ®Þnh” H¹o, Lª §«ng, NguyÔn V¨n HiÖp, Ph¹m([6], tr.18). Do ®ã héi tho¹i lµ mét qu¸ Hïng ViÖt… ë ®©y chóng t«i chän quantr×nh vËn ®éng t−¬ng t¸c lÉn nhau gi÷a niÖm vÒ t×nh th¸i cña t¸c gi¶ M. V.c¸c nh©n vËt tham gia, trong ®ã mçi Liapon lµm c¬ së lÝ thuyÕt cho m×nh ®Ónh©n vËt cã nh÷ng tr¹ng th¸i t©m lý ®i vµo kh¶o s¸t vÊn ®Ò t×nh th¸i trongcòng nh− nh÷ng chiÕn l−îc giao tiÕp truyÖn ng¾n NguyÔn DËu: TÝnh t×nhkh¸c nhau lµm cho cuéc tho¹i biÕn ®æi th¸i lµ ph¹m trï chøc n¨ng ng÷ nghÜatheo chiÒu h−íng hoÆc hîp t¸c, tÝch cùc thÓ hiÖn c¸c d¹ng quan hÖ kh¸c nhauhoÆc bÊt hîp t¸c, tiªu cùc. ChÝnh v× vËy cña ph¸t ng«n ®èi víi thùc tÕ còng nh−trong qu¸ tr×nh giao tiÕp khi xuÊt hiÖn c¸c d¹ng ®¸nh gi¸ chñ quan kh¸c nhaumét ph¸t ng«n th× bªn c¹nh phÇn nghÜa cña ®iÒu ®−îc th«ng b¸o [6, tr. 54]. MÆtmiªu t¶ do c¸c yÕu tè tõ vùng ch©n thùc kh¸c, tiÕng ViÖt lµ mét ng«n ng÷ giµu®¶m nhËn cßn cã c¸c yÕu tè thÓ hiÖn thanh ®iÖu nh−ng h¹n chÕ vÒ ng«nth¸i ®é, sù ®¸nh gi¸ cña ng−êi nãi ®èi ®iÖu, chÝnh v× vËy c¸c yÕu tè t×nh th¸ivíi hiÖn thùc ®−îc nãi tíi. Nã do c¸c yÕu ®−îc sö dông trong lêi nhiÒu khi ®−îctè t×nh th¸i ®¶m nhËn. Trong bµi viÕt xem nh− lµ mét ph−¬ng thøc ng÷nµy, chóng t«i chØ xin ®Ò cËp ®Õn nÐt ph¸p diÔn ®¹t c¸c ý nghÜa ng÷ ph¸p®Æc s¾c trong viÖc sö dông c¸c ph−¬ng mét c¸ch h÷u hiÖu. T×nh th¸i lµ bétiÖn t×nh th¸i qua lêi tho¹i nh©n vËt phËn kh«ng thÓ thiÕu trong lêi héi tho¹itrong truyÖn ng¾n NguyÔn DËu, qua ®ã vµ còng lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓmnãi lªn ®ãng gãp riªng cña «ng vÒ x©y t¹o nªn sù kh¸c biÖt vÒ phong c¸ch v¨ndùng tÝnh c¸ch nh©n vËt qua ng«n ng÷ b¶n, gi÷a v¨n b¶n héi tho¹i vµ v¨n b¶nhéi tho¹i.NhËn bµi ngµy 01/12/2006. Söa ch÷a xong 19/12/2006. 45 T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1b-2007§¹i häc Vinhhµnh chÝnh, chÝnh luËn, khoa häc. th¸i ®é nh©n vËt, ®Æc ®iÓm c¸ tÝnh nh©n Trong lêi tho¹i nh©n vËt, t×nh th¸i vËt, nghÒ nghiÖp nh©n vËt, ®ã lµ c¸clu«n lµ mét yÕu tè b¾t buéc ®Ó ®¸nh dÊu ph−¬ng tiÖn thÓ hiÖn t×nh th¸i. 2.1. Sö dông trî tõc©u miªu t¶ vµ c©u trong hµnh chøc.Ch¼ng h¹n, trong c¸c c©u: a) Nam rêi Trî tõ theo ...