Báo cáo nghiên cứu khoa học: Công nghệ dự báo lũ khi xét đến tính bất định của mô hình thủy văn: II. Áp dụng cho lưu vực sông Vệ, tỉnh Quảng Ngãi

Bài báo này trình bày kết quả ứng dụng cơ sở lý thuyết của phương pháp ước lượng bất định GLUE, đã được trình bày trong các bài báo trước, để dự báo thử nghiệm lưu lượng lũ tại trạm An Chỉ trên lưu vực sông Vệ. Đầu tiên, quy trình được thực hiện ở chế độ mô phỏng cho các trận lũ tháng 11/1999 và tháng 10/2003 sử dụng với cả 3 chỉ tiêu đánh giá độ phù hợp (NS, ME, EV). ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: Công nghệ dự báo lũ khi xét đến tính bất định của mô hình thủy văn: II. Áp dụng cho lưu vực sông Vệ, tỉnh Quảng Ngãi Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 54-62 Công nghệ dự báo lũ khi xét đến tính bất định của mô hình thủy văn: II. Áp dụng cho lưu vực sông Vệ, tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Tiền Giang* Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 29 tháng 4 năm 2011 Tóm tắt: Bài báo này trình bày kết quả ứng dụng cơ sở lý thuyết của phương pháp ước lượng bất định GLUE, đã được trình bày trong các bài báo trước, để dự báo thử nghiệ m lưu lượng lũ tại trạm An Chỉ trên lưu vực sông Vệ. Đầu tiên, quy trình được thực hiện ở chế độ mô phỏng cho các trận lũ tháng 11/1999 và tháng 10/2003 sử dụng với cả 3 chỉ tiêu đánh giá độ phù hợp (NS, ME, EV). Qua đó, chỉ tiêu NS được lựa chọn để ước lượng bất định cho chế độ dự báo với trận lũ tháng 12/1999. Kết quả dải dự báo đã được so sánh với số liệu thực đo và cho thấy sự tương đối phù hợp giữa chúng. Kết quả dự báo dải có ý nghĩa hơn và cho sai số nhỏ hơn dự báo điểm (không tính đến độ bất định của các tham số). Ngoài ra, bài báo đề xuất chỉ tiêu R (độ tin cậy) dùng để đánh giá độ tin cậy của dải dự báo. Cuối cùng một số kiến nghị như cần nghiên cứu sâu hơn về các chỉ tiêu đánh giá sự phù hợp, các chỉ tiêu đánh giá chất lượng dự báo dải và áp dụng quy trình này cho các lưu vực khác được đề xuất cho các nghiên cứu cùng hướng tiếp theo. Từ khóa: WetSpa, dải dự báo, bất định, lưu vực sông Vệ1. Giới thiệu 1 mô hình thủy văn phân bố. Xuất phát từ quan điểm bộ thông số của mô hình không thể có giá Như đã giới thiệu trong các bài báo trước [1, 2], trị chính xác tuyệt đối đại diện cho một lưu vựcphương pháp ước lượng bất định GLUE được cụ thể nào đó. Vì vậy thay vì đưa ra một bộđưa ra nhằm thể hiện các sai số yếu tố xuất hiện thông số, phương pháp ước lượng bất định khảtrong quá trình sử dụng mô hình thủy văn vào năng đưa ra một khoảng giá trị của bộ thông sốkết quả dự báo. Từ đó sẽ có được một dải giá trị và lựa chọn các giá trị đại biểu trong khoảngdự báo thay vì một giá trị duy nhất như những xác định đó. Từ đó, tính toán theo mô hìnhphương pháp truyền thống. Đây là một hướng được dải kết quả tương ứng với các bộ thông sốnghiên cứu mới hướng tới kết quả dự báo lũ đã lựa chọn. Kết quả được lựa chọn là kết quảchính xác phục vụ công tác phòng chống lũ với thỏa mãn các chỉ tiêu đánh giá, tạo thành mộtcác phương án. dải giá trị. Dải giá trị này càng hẹp thì chất Phương pháp GLUE được áp dụng ở đây lượng dự báo càng cao và ngược lại.tập trung vào tính bất định của bộ tham số trong Miền Trung là khu vực chịu nhiều thiệt hại_______ do các loại hình thiên tai đặc biệt là lũ lụt trên* ĐT: 84-4-35578435. các sông lớn trong những năm gần đây. Các E-mail: giangnt@vnu.edu.vn 54 55 N.T. Giang / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 54-62 2. Áp dụng phương pháp GLUE dự báo lũsông thuộc khu vực miền Trung có đặc điểm cho lưu vực sông Vệchung là địa hình lưu vực dạng lòng chảo 2.1. Lưu vưc sông Vệnghiêng, sông ngắn, độ dốc lớn, hầu như khôngcó phần trung lưu,… Do tình hình mưa lũ trong Sông Vệ bắt nguồn từkhu vực cũng mang nhiều nét chung như: mưa 1000m - 1200m, có toạ độ địa lý làcường độ lớn, thời gian tập trung lũ nhỏ,….gây 14032’25” vĩ đ ...