Báo cáo nghiên cứu khoa học: NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ LOẠI HÌNH CƠ BẢN TRONG CẤU TRÚC TIỂU THUYẾT 'THUNG LŨNG CÔ TAN' CỦA LÊ PHƯƠNG

Xem xét các yếu tố loại hình trong cấu trúc tiểu thuyết thì Thung lũng Cô tan của Lê Phương mang dấu ấn rõ nét của một tiểu thuyết sử thi hóa. Bối cảnh, không gian của tác phẩm mang tính chất sử thi; hệ thống các nhân vật được xây dựng theo nguyên tắc sử thi hóa; xung đột thế sự – đời tư được đưa vào tác phẩm rất nhẹ nhàng nhưng sâu sắc; Đối tượng phản ánh trong tác phẩm được lựa chọn. Về phương diện ngôn ngữ, tác phẩm hội tụ được cả ngôn ngữ đơn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ LOẠI HÌNH CƠ BẢN TRONG CẤU TRÚC TIỂU THUYẾT “THUNG LŨNG CÔ TAN” CỦA LÊ PHƯƠNG" TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 4(39).2010 NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ LOẠI HÌNH CƠ BẢN TRONGCẤU TRÚC TIỂU THUYẾT “THUNG LŨNG CÔ TAN” CỦA LÊ PHƯƠNG THE STUDY OF THE FUNDAMENTAL TYPE FACTORS IN THE STRUTURE OF “CO TAN VALLEY” NOVEL BY LE PHUONG Đoàn Đức Hải Đại học Thái Nguyên TÓM TẮT Xem xét các yếu tố loại hình trong cấu trúc tiểu thuyết thì Thung lũng Cô tan của LêPhương mang dấu ấn rõ nét của một tiểu thuyết sử thi hóa. Bối cảnh, không gian của tác phẩmmang tính chất sử thi; hệ thống các nhân vật được xây dựng theo nguyên tắc sử thi hóa; xungđột thế sự – đời tư được đưa vào tác phẩm rất nhẹ nhàng nhưng sâu sắc; Đối tượng phản ánhtrong tác phẩm được lựa chọn. Về phương diện ngôn ngữ, tác phẩm hội tụ được cả ngôn ngữđơn giọng với âm hưởng sử thi và ngôn ngữ đa giọng của tiểu thuyết thế sự với nhiều tầng bậcnhư trào phúng, châm biếm… các yếu tố về không gian nghệ thuật, thời gian nghệ thuật cũngđã được tác giả xử lý khéo léo để phục vụ ý đồ nghệ thuật của mình. Có thể nói Thung lũng Côtan là một tiểu thuyết thành công của Lê Phương trên cả hai phương diện nội dung phản ánhvà hình thức nghệ thuật – và tất nhiên yếu tố thứ nhất là nổi trội. Từ khóa: Tiểu thuyết, tiểu thuyết sử thi hóa, hiện thực xã hội chủ nghĩa, Thung lũng Côtan, Lê Phương SUMMARY In consideration of the factor of types in the novel structure,“Co Tan Valley” by LePhuong is clearly manifested as an epic novel. In the work, the context and setting containepic natures. The charactors are depicted on the principle of an epic story. The conflicts ofsocial and individual life are gently but deeply infiltrated into this work. The objects reflected inthe novel are also closely selected. In the linguistic context, the work contains both single-toned language with epic sound effects and multi-toned language of a real-life novel withmany different styles such as satirical, sarcastic tones ... The factors concerning artistic spaceand time are also skillfully dealt with in such a way that they may serve the author’s artisticintentions. It can be said that “Co tan Valley” written by Le Phuong is a successful novel inboth aspects: the reflection of the content and the form of art. And the first one is reallyoutstanding. Keywords: Novel, epicified novel, socialist realistic, Co tan Valley, Le Phuong1. Đặt vấn đề Trong khoảng 15 năm (1960-1975) chúng ta đã có những bộ tiểu thuyết nhiềutập, chững chạc, bề thế, khái quát cả một thời kỳ lịch sử dài, trải ra trên một bối cảnhrộng lớn về không gian và thời gian. Những bộ tiểu thuyết hiện thực xã hội chủ nghĩa(XHCN) có quy mô lớn và là một loại hình tổng hợp như: Xung đột [6], Bão biển [15],Thung Lũng Cô tan (Lê Phương) [13]… đã có những đóng góp lớn trên cả hai phương 69 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 4(39).2010diện chính trị - xã hội và văn học. Tuy nhiên đã có một thời gian, chúng ta ít khi đảđộng đến những sáng tác này hoặc có xem xét đánh giá thì cũng chỉ mang tính chấtmột chiều và mang nặng âm hưởng chính trị - xã hội chứ chưa đi sâu nghiên cứu, tìmhiểu cấu trúc thể loại của chúng. Qua khảo sát tư liệu, chúng tôi nhận thấy có một số công trình nghiên cứu về cácbình diện chung của tiểu thuyết giai đoạn này như: [2], [4], [8], [9], [10] … và một sốcông trình có tính chất chuyên khảo như: [5], [6]… nhưng hầu hết các công trình nàymới nghiên cứu các mảng đề tài lớn còn đối với các tác phẩm viết về tầng lớp trí thức,các nhà khoa học… và các nghiên cứu về nhóm sáng tác này chưa hiện diện nhiều trongđời sống văn học. Trong bài báo này chúng tôi tiến hành nghiên cứu, tìm hiểu các yếu tốloại hình cơ bản trong cấu trúc tiểu thuyết “Thung lũng Cô tan” của Lê Phương.2. Các yếu tố loại hình cơ bản trong cấu trúc tiểu thuyết “Thung lũng Cô tan” Thung lũng Cô tan – Cuốn tiểu thuyết miêu tả cuộc chiến đấu thầm lặng nhưngđầy sức tiến công và sáng tạo của những người làm công tác khoa học kỹ thuật miềnBắc xã hội chủ nghĩa. Trong bối cảnh đầy thử thách nghiêm trọng, dữ dội và căngthẳng, Lê Phương đã khai thác sâu vào vấn đề con người, vào vấn đề trong - đục khácnhau ở động cơ, thái độ của họ đối với khoa học và cao hơn nữa là danh dự và nhânphẩm của những người làm khoa học trên bất cứ mặt trận nào, hoàn cảnh nào [14tr805]. Thung lũng Cô tan của Lê Phương đã góp phần bổ sung vào mảng đề tài vềngười trí thức, những con người lao động trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật còn trốngvắng trong văn xuôi chống Mỹ cứu nư ...