Báo cáo nghiên cứu khoa học: NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG DỊCH CHIẾT TỪ GỖ VANG LÀM CHẤT CHỈ THỊ MÀU TRONG PHÉP CHUẨN ĐỘ AXIT - BAZƠ

Trong đề tài này chúng tôi đã dùng nước và rượu etylic để chiết các hợp chất hóa học từ gỗ vang. Thực nghiệm cho thấy các dịch chiết có màu sắc thay đổi theo môi trường, sự thay đổi này được quan sát rất rõ rệt chỉ với một lượng dịch chiết rất nhỏ trong các môi trường có pH khác nhau.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG DỊCH CHIẾT TỪ GỖ VANG LÀM CHẤT CHỈ THỊ MÀU TRONG PHÉP CHUẨN ĐỘ AXIT - BAZƠ" TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010 NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG DỊCH CHIẾT TỪ GỖ VANG LÀM CHẤT CHỈ THỊ MÀU TRONG PHÉP CHUẨN ĐỘ AXIT - BAZƠ A STUDY ON THE USE OF THE SOLUTION EXTRACTED FROM SAPPANWOOD AS AN INDICATOR IN ACID-BASE TITRATION Giang Thị Kim Liên Nguyễn Thị Lan Phương, Nguyễn Thị Nguyệt Trường Đại học Sư phạm, Sinh viên Trường Đại học Sư phạm Đại học Đà Nẵng Đại học Đà Nẵng, Khóa 2005-2009 TÓM TẮT Trong đề tài này chúng tôi đã dùng nước và rượu etylic để chiết các hợp chất hóa họctừ gỗ vang. Thực nghiệm cho thấy các dịch chiết có màu sắc thay đổi theo môi trường, sự thayđổi này được quan sát rất rõ rệt chỉ với một lượng dịch chiết rất nhỏ trong các môi trường cópH khác nhau. Trong môi trường axit, dung dịch có màu cam nhạt, trong môi trường bazơ dungdịch có màu đỏ. Kết quả nghiên cứu cho thấy dịch chiết từ gỗ vang, hợp chất hematein được phân lậptừ gỗ vang có thể sử dụng làm chất chỉ thị màu trong các quá trình chuẩn độ axit - bazơ. Đãxây dựng được các đường chuẩn độ: axit mạnh bằng bazơ mạnh, acid yếu bằng bazơ mạnh vàbazơ yếu bằng axit mạnh, sử dụng các chất chỉ thị là: dịch chiết từ gỗ vang, hematein vàphenolftalein (để so sánh). Từ kết quả nghiên cứu cho thấy khoảng chuyển màu pH của cácchất đều nằm trong bước nhảy pH trên đường chuẩn độ. Chứng tỏ, trong dịch chiết từ cây gỗvang chứa các hợp chất hóa học (như hematein) có thể được sử dụng làm chất chỉ thị màu axitbazơ tương tự như phenolftalein. ABSTRACT Experiments have shown that the solution extracted from Sappanwood by using H2Oand C2H5OH has colors that change in terms of the pH of the environment. This change wasclearly observed with a very small amount of extracted solution in the environment with avarious Ph range. The solution is orange in the acidic environment, while; it is red in the basicenvironment. We have studied the application of Sappanwood extracts and compound hemateinisolated from Sappanwood for a color indicator in the process of titrating acid – base. We haveconstructed titrating lines: strong acid with strong base, weak acid with weak base, and weakbase with strong acid with different indicators which are: Sappanwood extracts, hematein andphenolftalein (to compare). The result has indicated that the pH at the equivalence point oftitrations varies in the same range with all the indicators. This demonstrates that Sappanwoodextracts contain chemical compounds (for example hematein) that are able to be used as anacid – base color indicator like phenolftalein.I. Đặt vấn đề Cây gỗ vang tên khoa học là Caesalpinia sappan.L.1753 là loại cây rất phổ biếnở các vùng miền núi, trung du ở Việt Nam [1,2,3]. Theo một số công trình nghiên cứu 125 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010[3,5,7,8], cây gỗ vang có rất nhiều giá trị sử dụng như xoa bóp khi bị chấn thương, chấtcầm máu, chất kháng khuẩn, dùng làm thuốc nhuộm các sản phẩm từ bông sợi, làm chấtchỉ thị… Mặc dù cây gỗ vang có nhiều giá trị sử dụng như vậy nhưng ở nước ta các côngtrình nghiên cứu về thành phần hoá học của gỗ vang và ứng dụng của chúng rất hạn chế.Đặc biệt việc ứng dụng dịch chiết và các hợp chất hóa học được tách từ cây gỗ vang làmchất chỉ thị trong phương pháp chuẩn độ axit - ba zơ hầu như chưa được nghiên cứu. Vìvậy trong đề tài này chúng tôi nghiên cứu ứng dụng dịch chiết từ gỗ vang làm chất chỉthị axit - bazơ để có thể đề xuất sử dụng chúng rộng rãi trong các phòng thí nghiệm.2. Thực nghiệm2.1. Xử lý nguyên liệu, hóa chất, thiết bị [3, 7, 8] - Nguyên liệu: Gỗ vang được lấy từ huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam. Gỗ đượcxử lý bằng cách rửa sạch, chẻ nhỏ. Phần dịch chiết bằng rượu thu được bằng phươngpháp chiết soxhlet (dịch chiết 1), phần dịch chiết bằng nước thu được bằng phương phápchưng ninh (dịch chiết 2). Hai loại dịch chiết này được sử dụng làm chất chỉ thị màu.Đồng thời sử dụng hợp chất hematein đã được tách từ gỗ vang, để làm chất chỉ thị,hematein được hòa tan trong rượuC2H5OH. - Hoá chất: rượu C2H5OH, nướccất, các dung dịch CH3COOH, NaOH,HCl, NH3 (tinh khiết dùng cho phântích). - Chất chỉ thị dùng để so sánh:phenolphthalein. - Thiết bị đo pH: máy pHGLP22-Crison của Pháp (hình 1). Hình 1. Máy đo pH2.1. Khảo sát sự thay đổi màu sắc của hematein, dịch chiết theo pH của môi trường Chuẩn bị 3 ống nghiệm, cho vào ống nghiệm thứ nhất 2ml dung dịch HCl 0,1N,ống nghiệm thứ hai 2ml nước cất và ống nghiệm thứ ba 2ml dung dịch NaOH 0,1N.Nhỏ lần lượt 2-3 giọt dịch chiết vào các ống nghiệm, quan sát sự thay đổi màu sắc củacác dung dịch. Làm thí nghiệm tương tự với chất chỉ thị là hematein.2.2.. Phương pháp phân tích hóa học [3,4,6] Trong đề tài này để xây dựng đường chuẩn độ chúng tôi dùng phương phápchuẩn độ bằng pH mét. Tiến hành các phép chuẩn độ khác nhau và xây dựng các đườngcong chuẩn độ: axit mạnh bằng bazơ mạnh, axit yếu bằng bazơ mạnh, bazơ yếu bằngaxit mạnh. Mỗi phép chuẩn độ được làm ba lần lấy kết quả trung bình. Thể tích củadung dịch cần chuẩn độ là 10ml.126 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010 Trong quá trình khảo sát các phép chuẩn độ sử dụng các chất chỉ thị khác nhaulà: dịch chiết 1, dịch chiết 2, hematein và phenolftalein.3. Kết quả và thảo luận3.1. Kết quả khảo sát sự thay đổi màu sắc của hematein, dịch chiết theo pH của môitrường Từ các thí nghiệm khảo sát ...