Tại Vĩnh An trấn, cách thành Tây Kinh đô lối năm dặm, có phú hộ Trương Thoại, tài giỏi, lại được vợ là Dương thị vốn là người hiền đức, trị gi đạo rất nghiêm minh. Hai vợ chồng hiếm hoi, chỉ có một mụn con gái đặt tên là DiệuNương, năm nay mười lăm tuổi. Diệu Nương xinh đẹp, thông minh tuy được cha mẹ cưng chiều, nhưng nàng lại tỏ ra hết sức nết na hiền hậu chăm chỉ và biết đủ thứ nữ công trái hẳn với các cô gái nhà giàu, thường hay lười biếng,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bao Công xử án - Hồi 26 Bao Công xử án Hồi 26 ĐẦY TỚ PHẢN CHỦ Tại Vĩnh An trấn, cách thành Tây Kinh đô lối năm dặm, có phú hộTrương Thoại, tài giỏi, lại được vợ là Dương thị vốn là người hiền đức, trị giđạo rất nghiêm minh. Hai vợ chồng hiếm hoi, chỉ có một mụn con gái đặt tên là DiệuNương,năm nay mười lăm tuổi. Diệu Nương xinh đẹp, thông minh tuy được cha mẹcưng chiều, nhưng nàng lại tỏ ra hết sức nết na hiền hậu chăm chỉ và biết đủthứ nữ công trái hẳn với các cô gái nhà giàu, thường hay lười biếng, kiêu kỳ.Người trong họ ngoài làng đều không tiếc lời ca ngợi nàng và ai cũng ướcmơ được làm sui gia với Trương Thoại. Nhiều nhà sợ chậm chân, hoa quý sẽ về tay người khác nên tranh nhaunhờ người mai đến dạm hỏi. Thời xưa, với tục tảo hôn, con gái lấy chồng vào tuổi mười lăm chẳngnhững là chuyện thường mà lại còn vin dự cho nhà gái là đằng khác. Nhưng vợ chồng Trương Thoại có ý muốn chọn rể hiền mà trong cácđám đến xin cưới hỏi Diệu Nương chưa có mặt nào đáng được “chấm đậu”,cho nên họ trương còn lần khân. Là người khôn ngoan, Trương Thoại ngầm dặn vợ không chê mà cũngchẳng khen ai cả, cứ một điệp khúc “xin cho thư thả, cháu nó còn nhỏ dại”mà tấu lên cho êm tai, vui vẻ cả làng! Nhờ khéo xử thế như vậy, vợ chồng Trương Thoại càng được mọingười nể vì hơn. Tuy thế có kẻ chẳng ưa vợ chồng Trương Thoại. Người đótên là Uông Mỗ từ trước vẫn thua họ Trương về tiền bạc nên không lấy đượcDương thị nay cứ đm lòng thù ghét mãi. Song Uông Mỗ cũng chẳng làm được gì Trương Thoại cả vì chồngDương thị không hề kiếm chuyện với ai va lại là người tốt nhịn. Nhưng thanôi! Sự đời lắm nỗi éo le. Mình không sinh sự có lúc lại bị sự sanh, bằng cáchnày hay cách khác như trong cảnh nhà Trương Thoại sau này. Cái đại hoạ đổ xuống làm tan nát gia đình Trương Thoại và gây tangtóc đau thương không bắt nguồi từ chuyện cưới xin Diệu Nương mà là từlòng uóan thù phi lý của một kẻ gia nhân. Nguyên họ Trương có nuôi hai đầy tớ trai là Viên và Ưng để phụ lựctrông coi đám tá điền và người làm mướn trong nhà. Ưng trung hậu, siêng năng bao nhiêu thì Viên lại lười biếng và xảo trábấy nhiêu. Trương Thoại biết vậy nên đã nhiều lần răn bảo Viên, nhưng hắnvẫn chứng nào tật ấy. Thói thường tức nước vỡ bờ. Lòng khoan dung củaTrương Thoại cũng có chừng. Một bữa Viên phạm lỗi nặng bị chủ rầy la,mắng đuổi không cho làm nữa. Vốn là kẻ tiểu nhân, hắn đam lòng oán chủ và căm tức đồng nghiệpƯng mà hắn ngờ là đã gièm pha, nói xấu hắn để được một mình một chợ,thảnh thơi ngồi. Trên quãng đường từ trang trại của chủ về nhà tranh tồi tàn của y, tênViên không ngớt lời nguyền rủa hai người và thề sẽ có dịp trả thù. Qua hai năm, một chiều trương Thoại đang đi thăm đồng về bị cảmnặng, nằm liệt giường liệt chiếu. Thuốc hay, thầy giỏi đã nhiều mà bệnh tìnhTrương Thoại vẫn ngày thêm trầm trọng. Họ Trương biết mình khó qua khỏi liền gọi Dương thị đến bên giườngbệnh mà bảo rằng: - Ta nghe trong người đã kiệt sức rồi, chắc chẳng còn bao lâu đâu.Nay con Diệu Nương cũng đã lớn rồi, hễ ta nhắm mắt thì nàng hãy gả chồngliền cho nó, chớ có chần chờ sau này trắc trở, tội nghiệp nó… Nói đên đây, Trương Thoại ôm ngực thở hổn hển một lát rồi cất giọngyếu ớt nói tiếp: - Ta xem có con trai ông Bá hiền lành ngoan ngoãn, xứng đáng vớicon Diệu Nương nhà ta, vậy nàng hãy nhắn tin nhà trai họ lo liệu đi thì vừa.Sau khi ta chết, việc trong nhà có thể phó thác cho thằng Ưng trông coi. Bâygiờ nàng kêu nó vô ta biểu. Dương thị sụt sùi đi ra. Lát sau gia nhân Ưnghấp tấp đến khoanh tay chờ lệnh chủ. Trương Thoại ra hiệu cho Ưng đến gần và nói với giọng mệt nhọc: - Chú trung thành với gia đình ta, ta rất biết ơn chú. Vậy sau khi taqua đời, chú hãy tiếp tục công việc giúp vợ ta con ta duy trì sản nghiệp. Tađặt hết lòng tin nơi chú. Ưng ngẹn ngào thưa với chủ: - Xin ôn cứ yên lòng, thuốc men cho chóng bình phục. Con xin lo hếtmọi sự. Sáng sau, bên nhà ông bá chưa kịp lo liệu việc xin cưới hỏi DiệuNương thì Trương Thoại đã thở hơi cuối cùng. Dương thị tuân lời chồng dặn, kêu Diệu Nương vô phòng rồi khóc bảocon rằng: - Phàm cha mẹ ai cũng mong dựng vợ gả chồng cho con trong sự hânhoan tưng bừng. Nay phải cưới chạy tang cho con là chuyện bất đắc dĩ, conhãy vui lòng. Diệu Nương ôm lấy mẹ vừa khóc nức nở vừa nói: - Cha con vừa mất, nhà lại chỉ có mình con nay gả con đi, riêng con anphận, một mình mẹ phải đơn độc, lấy ai săn sóc, an ủi mẹ lúc đau buồn này.Xin mẹ cho con ở nhà, đôi ba năm nữa lấy chồng cũng chưa muộn. Thấy lòng con đã nhất quyết, Dương thị đành phải hoãn cuộc hônnhân của con và lo ma chay cho chồng. Từ ngày chủ chết, chú Ưng trung thành với lòng chủ phó thác lúc lâmchung, chú ra tay quán xuyến hết mọi việc trong ngoài được Dương thị ngàycàng tín nhiệm phong làm quản gia với toàn quyền thu xếp trong tay. Nói về tên Viên hận thù chủ cũ và đồng nghiệp Ưng, vẫn tìm dịp trảthù. Ba năm sau ngày Trương Thoại chết hắn mới tính cách hạ độc kế: - Họ Trương chết đã mãn tang, chuyện mình bị đuổi năm xưa cũng bịlãng quên trong ký ức mọi người. Nay ta đột nhập nhà chủ cũ rồi giết thằngƯng thì nhất cử lưỡng tiện, vừa ấy bạc vừa gieo vạ cho chủ. Nghĩ vậy, hắn bèn để tâm rình rập dò la nơi trang trại mẹ con Dươngthị, chờ cơ hội thuận tiện sẽ ra tay. Cơ hội ấy đã đến. Kỳ đóng thuế ruộng năm nay đã được quan trên ralệnh nạp. Dương thị hối thúc quản gia Ưng thâu nợ khắp nơi về để trả thuế. Chiều đó, Dương thị xuất thêm chục lượng bạc trao cho quản gia Ưngđể sớm mai đi đóng thuế cho quan huyện sở tại. Chủ và tớ sắp sửa cân lạibạc cho đúng số lượng xảy có người bà con thân thích ở xóm bên qua mờihai mẹ con Dương thị đến xế chiều đi dự tiệc. Dương thị bảo người làm: - Chú Ưng à ...