Bảo vệ và phát triển hệ thống hạ tầng xanh vấn đề cần quan tâm trong quy hoạch, thiết kế và xây dựng đô thị

Bài báo này giới thiệu chức năng và lợi ích quan trọng của hệ thống hạ tầng xanh, kinh nghiệm bảo vệ và phát triển hệ thống hạ tầng xanh của Singapore, đồng thời, đưa ra một số đề xuất về mặt chính sách giúp cho công tác quy hoạch, thiết kế và xây dựng đô thị, trong đó, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát triển hệ thống hạ tầng xanh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bảo vệ và phát triển hệ thống hạ tầng xanh vấn đề cần quan tâm trong quy hoạch, thiết kế và xây dựng đô thịN. T. K. Vinh, D. T. T. Hương / Bảo vệ và phát triển hệ thống hạ tầng xanh - vấn đề cần quan tâm…BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG HẠ TẦNG XANHVẤN ĐỀ CẦN QUAN TÂM TRONG QUY HOẠCH, THIẾT KẾVÀ XÂY DỰNG ĐÔ THỊNguyễn Thị Kiều Vinh, Doãn Thị Thuỳ HươngKhoa Xây dựng, Trường Đại học VinhNgày nhận bài 27/02/2017, ngày nhận đăng 10/7/2017Tóm tắt: Hệ thống hạ tầng xanh là hệ thống hỗ trợ tích cực nhất cho cuộc sốngcon người, đóng vai trò chủ yếu trong sự phát triển bền vững. Bài báo này giới thiệuchức năng và lợi ích quan trọng của hệ thống hạ tầng xanh, kinh nghiệm bảo vệ và pháttriển hệ thống hạ tầng xanh của Singapore, đồng thời, đưa ra một số đề xuất về mặtchính sách giúp cho công tác quy hoạch, thiết kế và xây dựng đô thị, trong đó, nhấnmạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát triển hệ thống hạ tầng xanh.NỘI DUNGCác nước có nền kinh tế phát triển xác định môi trường tự nhiên rất quan trọngđối với cuộc sống con người. Vì vậy, việc phát triển đô thị luôn hướng tới sự bền vữngvới nền tảng là hệ thống hạ tầng xanh. Các tài sản tự nhiên vốn có được xác định là yếutố quan trọng trong hệ thống hỗ trợ cuộc sống con người, cần được bảo tồn và phát triển.Bên cạnh đó, các yếu tố hạ tầng nhân tạo cũng được “xanh hoá” bằng các biện pháp quyhoạch và thiết kế.Là một nước đang phát triển, ở Việt Nam hiện nay, công tác quy hoạch mở rộngđô thị, chỉnh trang các đô thị cũ, thiết kế xây dựng các khu đô thị mới đang diễn ra ngàycàng mạnh mẽ. Các quá trình đó chủ yếu quan tâm tới xây dựng hạ tầng nhân tạo của đôthị, chú ý đến môi trường, sinh thái, nhưng nhìn chung, chưa thực sự quan tâm tới hệthống hạ tầng xanh.1. Hệ thống hạ tầng xanh là gì?Hệ thống hạ tầng xanh (HTHTX) là mạng lưới quy hoạch kết nối của các khônggian xanh đa chức năng góp phần bảo vệ môi trường sống tự nhiên và đa dạng sinh học,có khả năng đối phó với sự biến đổi của khí hậu và các sinh quyển khác, có khả năng tạonên lối sống khỏe mạnh và bền vững, tăng cường phúc lợi cho cuộc sống đô thị, cải thiệnsự tiếp cận của nghỉ ngơi giải trí với những tài sản xanh, hỗ trợ cho nền kinh tế đô thị vànông thôn, hỗ trợ tốt hơn cho việc quy hoạch và quản lý dài hạn hệ thống không gian vàhành lang xanh 3.HTHTX bao gồm nhiều thành phần làm việc, tương tác với nhau để duy trì mạnglưới các quá trình của tự nhiên. Các thành phần đó được chia thành:- Các không gian mở: công viên lớn, rừng tự nhiên, rừng trồng, không gian mở tựdo, các khu bảo tồn thiên nhiên, hồ ao, khu vực tự nhiên và di tích lịch sử đã đượckhoanh vùng bảo vệ, không gian công cộng và quảng trường, các vùng nông thôn có thểtiếp cận...- Các dải liên kết: hành lang kênh rạch và sông ngòi, đường mòn, đường đi bộ vàxe đạp, hành lang xanh...Email: doanhuongdhv@gmail.com (D. T. T. Hương)66Trường Đại học VinhTạp chí khoa học, Tập 46, Số 3A (2017), tr. 66-74- Hệ thống các yếu tố “đô thị xanh”: các công viên nhỏ đơn lẻ, các khu vườnriêng, cây xanh đường phố, vườn trên tường và mái nhà, hệ thống thu và thấm nước mưa(vườn mưa, vỉa hè sinh thái, các dải đất trũng, các vùng đất ngập nước nhân tạo), các bềmặt lát cứng bằng vật liệu xốp và thấm nước (đường, vỉa hè, bãi đỗ xe...), thiết bị thu vàlưu giữ nước mưa, thiết bị sử dụng ít năng lượng hoặc sử dụng năng lượng tái tạo... 7.2. Chức năng của hệ thống hạ tầng xanhTrong HTHTX, các khu vực sinh thái tự nhiên quan trọng nhất (rừng, khu bảo tồnthiên nhiên, vùng đất ngập nước, sông hồ...) là những yếu tố nền tảng của nó, đóng vaitrò chủ đạo trong hệ thống tự nhiên hỗ trợ của vùng; chúng kết nối với nhau và đóng vaitrò duy trì giá trị và chức năng của tổng thể hệ sinh thái. Ngoài ra, sự kết nối với cácthành phần khác trong mạng lưới giúp cho HTHTX có thể thực hiện được nhiều chứcnăng khác nhau như: a/ Quản lý rủi ro về lũ lụt; b/ Cải thiện chất lượng nước; c/ Cải thiệnchất lượng không khí; d/ Cải thiện chất lượng đất; e/ Bảo tồn đa dạng sinh học; g/ Bảo vệcảnh quan; h/ Tạo hệ thống giao thông bền vững (các tuyến đường xanh); i/ Nâng caochất lượng cuộc sống, sức khoẻ và hạnh phúc cho con người; k/ Đổi mới đô thị và kinh tếthịnh vượng; l/ Bảo tồn đất và an toàn thực phẩm. Các chức năng của HTHTX được thểhiện qua sơ đồ dưới đây:Hình 1: Sơ đồ các chức năng của hệ thống hạ tầng xanh [6]Như vậy, HTHTX đã thể hiện tính đa chức năng của nó. Nghĩa là, nó có thể thựchiện cùng lúc nhiều chức năng hay hoạt động khác nhau trên cùng một khu vực; khu vựcđó có thể là một không gian hay tuyến đơn lẻ. Tuy nhiên, các yếu tố này cần có sự kếtnối với nhau trong tổng thể mạng lưới của hệ thống.3. Lợi ích của hệ thống hạ tầng xanhHTHTX mang lại những lợi ích mà có thể chúng ta không nghĩ đến. Nước sạchchúng ta uống có thể được tự nhiên lọc qua rễ cây rừng; cây xanh trước và trong khuôn67N. T. K. Vinh, D. T. T. Hương / Bảo vệ và phát triển hệ thống hạ tầng xanh - vấn đề cần quan tâm… ...