Bệnh của tôm nuôi và phương pháp phòng trị - Chương 5

CHƯƠNG IV : MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP Ở TÔM NUÔI (Phần 2) " Bệnh của tôm nuôi và phương pháp phòng trị " đề cập đến các bệnh thường gặp ở tôm và biện pháp phòng trị bệnh chung cho tôm cũng như những giải pháp cụ thể
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh của tôm nuôi và phương pháp phòng trị - Chương 590 BÖnh cña t«m nu«i vµ biÖn ph¸p phßng trÞ3. BÖnh ký sinh trïng3.1. BÖnh trïng hai tÕ bµo ë t«m Gregarinosis.3.1.1. T¸c nh©n g©y bÖnh.Gregarine thuéc líp trïng 2 tÕ bµo: EugregarinidaGregarine ký sinh chñ yÕu trong ruét ®éng vËt kh«ng x−¬ng sèng tËp trung ë ngµnh ch©n ®ètArthropoda vµ giun ®èt Annelia (John vµ ctv,1979). Gregarines th−êng ký sinh ë trong ruétt«m sèng trong tù nhiªn. Gregarine ký sinh ë t«m he cã Ýt nhÊt 3 gièng: Nematopsis spp (h×nh90), Cephalolobus spp, Paraophiodina spp.CÊu t¹o Gregarine ë giai ®o¹n tr−ëng thµnh hay thÓ dinh d−ìng gåm cã 2 tÕ bµo. TÕ bµo phÝatr−íc (Protomerite - P) cã cÊu t¹o phøc t¹p gäi lµ ®èt tr−íc (Epimerite - E) nã lµ c¬ quan ®Ýnhcña ký sinh trïng vµ tÕ bµo phÝa sau (Deutomerite - D). A B C D EH×nh 90: Trïng hai tÕ bµo- Nematopsis sp: A,B- thÓ dinh d−ìng trong ruét t«m só, t«m thÎ ëH¶i Phßng 12/1995; C- H¹t b¶o tö (Sporozoit); D- KÐn giao tö (Gametocyst); E- ThÓ dinhd−ìng ( ) trong d¹ dµy t«m só (mÉu c¾t m« d¹ dµy) NghÖ An 7/2002. Download» http://Agriviet.Com Bïi Quang TÒ 913.1.2. Chu kú sèng cña Gregarine trong t«m.PhÇn lín Gregarine cã chu kú sèng trùc tiÕp (John vµ ctv,1979) tuy nhiªn cã 1 sè loµi g©ybÖnh trªn ®éng vËt gi¸p x¸c cã vËt chñ trung gian lµ th©n mÒm.Khi t«m ¨n thøc ¨n lµ vËt nu«i trung gian ®· nhiÔm bµo tö (spore) cña Gregarine. Bµo tö trongthøc ¨n nÈy mÇm thµnh h¹t bµo tö (Sporozoite) b¸m vµo thµnh vµ tÕ bµo biÓu m« cña ruéttr−íc. Trong giai ®o¹n c¸ thÓ dinh d−ìng (Trophozoite), chóng qua 3 giai ®o¹n sinh tr−ëng(Trophont) sÏ h×nh thµnh mét sè bµo tö vµ chóng l¹i phãng bµo tö vµo ruét vµ d¹ dµy, dichuyÓn vÒ ruét sau, tiÕp tôc giai ®o¹n bµo tö cña ký sinh trïng. Ruét sau mçi bµo tö ph¸t triÓnthµnh mét kÐn giao tö (Gametocyst) gåm cã c¸c giao tö nhá vµ giao tö lín. Khi kÐn giao tö vìra, c¸c giao tö trén lÉn vµ h×nh thµnh c¸c hîp tö (Zygote) ®−îc phãng ra ngoµi m«i tr−êng.C¸c hîp tö (Zygospore ) lµ thøc ¨n cña nhuyÔn thÓ hai vá vµ giun ®èt (Polydora cirrhosa)chóng lµ c¸c ®éng vËt sèng ë ®¸y ao t«m. Ruét cña nhuyÔn thÓ hoÆc giun ®èt b¾t ®Çu nhiÔmGregarine vµ h×nh thµnh c¸c bµo tö trong tÕ bµo biÓu m«. KÐn bµo tö (Sporocyste) phãng vµoph©n gi¶ cña nhuyÔn thÓ lµ thøc ¨n cña t«m hoÆc c¸c giun ®èt nhiÔm kÐn bµo tö lµ thøc ¨n cñat«m. TiÕp tôc h¹t bµo tö ®−îc phãng vµo ruét d¹ dµy cña t«m vµ tiÕp tôc mét chu kú míi cñaGregarine. Nh÷ng h¹t bµo tö ph¸t triÓn ë giai ®o¹n thÓ dinh d−ìng trong ruét (Nematopsis sppvµ Paraophioidina spp) hoÆc d¹ dµy sau (Cephalolobus spp) cña t«m.3.1.3. DÊu hiÖu bÖnh lýT«m nhiÔm trïng hai tÕ bµo c−êng ®é nhÑ kh«ng thÓ hiÖn râ dÊu hiÖu bÖnh lý râ rµng, th−êngthÓ hiÖn t«m chËm lín. Khi t«m bÞ bÖnh nÆng Nematopsis sp víi c−êng ®é > 100 h¹t bµotö/con, d¹ dµy vµ ruét cã chuyÓn mµu h¬i vµng hoÆc tr¾ng, cã c¸c ®iÓm tæn th−¬ng ë ruét t¹o®iÒu kiÖn cho vi khuÈn Vibrio x©m nhËp g©y ho¹i tö thµnh ruét, t«m cã thÓ th¶i ra ph©n tr¾ng,nªn ng−êi nu«i t«m gäi lµ bÖnh ph©n tr¾ng, bÖnh cã thÓ g©y cho t«m chÕt r¶i r¸c.3.1.4. Ph©n bè lan truyÒn cña bÖnh.BÖnh Gregarine xuÊt hiÖn ë t«m biÓn nu«i ë Ch©u ¸, Ch©u Mü. BÖnh th−êng x¶y ra ë c¸c hÖthèng −¬ng gièng vµ ao nu«i t«m thÞt. Theo Tseng (1987) cho biÕt Gregarine ®· g©y bÖnh ët«m só (P. monodon) nu«i trong ao. Møc ®é nhiÔm bÖnh cña t«m nu«i rÊt cao cã tr−êng hîp tûlÖ nhiÔm bÖnh 100%. BÖnh ®· g©y hËu qu¶ lµm gi¶m n¨ng suÊt nu«i, do Gregarine ®· lµm chot«m sinh tr−ëng chËm. ë ViÖt Nam kiÓm tra t«m thÎ, t«m só nu«i cã nhiÔm Nematopsis sp ëruét vµ d¹ dµy, møc ®é nhiÔm rÊt cao, tû lÖ tõ 70-100%, bÖnh ®· x¶y ra nhiÒu trong c¸c aonu«i t«m só b¸n th©m canh ë cuèi chu kú nu«i (theo Bïi Quang TÒ, 1998, 2002). Th¸ng 6-7n¨m 2002 ë huyÖn Tuy Hßa, Phó Yªn cã kho¶ng 450 ha (60%) t«m bÞ bÖnh ph©n tr¾ng, chÕtr¶i r¸c, phßng trÞ kh«ng ®¹t yªu cÇu (theo b¸o c¸o cña chi côc b¶o vÖ nguån lîi thñy s¶n PhóYªn th¸ng 7/2002). BÖnh ph©n tr¾ng ë t«m nguyªn nh©n ®Çu tiªn do trïng hai tÕ bµo lµm g©ytæn th−¬ng thµnh ruét, d¹ dµy cña t«m kÕt hîp víi m«i tr−êng « nhiÔm l−îng Vibrio ph¸t triÓngia t¨ng, t«m ¨n thøc ¨n nhiÔm Vibrio vµo d¹ dµy ruét, vi khuÈn nh©n c¬ héi g©y ho¹i tö thµnhruét cã mµu vµng hoÆc tr¾ng.3.1.5. ChÈn ®o¸n bÖnhKiÔm tra d−íi kÝnh hiÓn vi ®é phãng ®¹i thÊp 100 lÇn) ph¸t hiÖn thÓ dinh d−ìng, bµo tö vµ kÐnbµo tö ký sinh trong d¹ dµy, ruét.3.1.6. Phßng vµ trÞ bÖnh.Phßng trÞ bÖnh Gregarine ®ang nghiªn cøu, nh−ng ®Ó phßng bÖnh chóng ta ¸p dông biÖn ph¸pphßng bÖnh tæng hîp. Trong c¸c ao tr¹i −¬ng t«m gièng, thøc ¨n t−¬i sèng cã chøa mÇm bÖnhnh− nhuyÔn thÓ, cÇn ph¶i khö trïng b»ng c¸ch nÊu chÝn. VÖ sinh ®¸y bÓ, ao th−êng xuyªn ®ÓdiÖt c¸c mÇm bÖnh cã ...