Bệnh đốm trắng ở tôm sú và giải pháp phòng chống

Bệnh than đỏ đốm trắng (còn gọi là bệnh đốm trắng) ở tôm nuôi (chủ yếu là tôm biển) là một bệnh có khả năng lây lan nguy hiểm, gây thiệt hại lớn cho người nuôi tôm và ngành nuôi trồng thuỷ sản nói chung. 1. Đặc điểm của bệnh đốm trắng Trước đây, người ta cho rằng bệnh đốm trắng là hội chứng thiếu vitamin và chất khoáng ở tôm nuôi, nhưng ngày nay, các nhà nghiên cứu đã kết luận việc thiếu 2 loại chất đó chỉ là nguyên nhân, còn thực chất bệnh đốm trắng là...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh đốm trắng ở tôm sú và giải pháp phòng chống Bệnh đốm trắng ở tôm sú và giải pháp phòng chốngBệnh than đỏ đốm trắng (còn gọi là bệnh đốm trắng) ở tôm nuôi (chủ yếu là tômbiển) là một bệnh có khả năng lây lan nguy hiểm, gây thiệt hại lớn cho người nuôitôm và ngành nuôi trồng thuỷ sản nói chung. 1. Đặc điểm c ủa bệ nh đốm trắ ng Trước đây, người ta cho rằng bệnh đốm trắng là hội chứng thiếu vitamin vàchất khoáng ở tôm nuôi, nhưng ngày nay, các nhà nghiên c ứu đã kết luận việcthiếu 2 loại chất đó chỉ là nguyên nhân, còn th ực chất bệnh đốm trắng là do mộtloại virus gây ra gọi là virus đốm trắng White Spot Syndrome Virus (vi ết tắt làWSSV). Triệu chứng điển hình của bệnh này là phía trong ph ần vỏ giáp đầungực của con tôm có những đốm trắng với kích thước 1-2mm, có thể nhìn thấyrất rõ bằng mắt thường. Bệnh đốm trắng không những chỉ xảy ra đối với tôm sú (Pennaeus monodon),mà còn xảy ra cho tất cả các loại tôm nuôi khác thu ộc giống tôm he Pennaeusnhư tôm he chân đỏ P. merguensis; tôm he chân trắng P. vannamei; tôm heTrung Quốc P. chinensis; tôm he Nhật Bản P. japonicus; tôm he Ấn Độ P.indicus... Bệnh xảy ra ở tất cả các giai đoạn từ tôm giống đến tôm trưởng thành. Ở miền Bắc nước ta, bệnh thường xảy ra ở những ao nuôi vào các tháng 5 -6(tháng mưa Tiểu mãn) trên tôm sau 40-50 ngày tuổi, đặc biệt những ao thảgiống sớm hơn mùa vụ quy định và có bờ tiếp giáp với nguồn nước tự nhiên. ỞNghệ An, trong năm 2010, tỷ lệ số hộ có tôm sú bị bệnh sau 40-50 ngày tuổiphải tiêu huỷ hoàn toàn chiếm khoảng 20-30% (Theo báo cáo 6 tháng đ ầu năm2011 của Chi cục Nuôi trồng thủy sản). Qua tổng kết nhiều nơi cho thấy, không những bệnh đốm trắng thường xảy raở các ao do giống bị nhiễm bệnh mà còn xảy ra nhiều ở những ao có con giốngtốt đã qua kiểm nghiệ m bằng máy PCR. Điều đó chứng tỏ yếu tố môi trườngcũng là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh cho tôm. Bằng việc quan sát qua kính hi ển vi điện tử, người ta đã mô tả được hình tháicấu tạo của virus đốm trắng: có hình que, vỏ là những hình nhỏ đối xứng,không có thể ẩn (Spor), đường kính từ 120-150nm, chiều dài từ 270-290nm, ởcuối thân có một phần phụ giống như cái đuôi. Ngoài ra, kết quả giải phẫu môbệnh học cho thấy, tế bào gan của tôm nhiễm bệnh bị trương nhân rất to và cómàu trắng vàng. Nguyên nhân gây b ệnh đốm trắng trước tiên phải kể đến chất lượng congiống. Thường những trại giống có tôm mẹ bị nhiễm bệnh lây sang con, hoặccó quy trình sản xuất không bảo đảm tiêu chuẩn vệ sinh, khi xuất bể có tỷ lệtôm bị nhiễm bệnh đốm trắng trên 20%. Ngoài ra, một nguyên nhân quan tr ọngkhác là: tôm bị sốc và giảm hoặc mất khả năng miễn dịch do môi trường thayđổi đột ngột như sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn giữa ngày và đêm, sự thay đổiđộ mặn đột ngột do mưa lũ, sự thiếu chất khoáng và vitamin trong môi trư ờng,thức ăn… Cơ chế truyền bệnh: Khi môi trường thay đổi đột ngột, tôm bị sốc và mất khảnăng miễn dịch, mầm bệnh sẽ phát triển. Khi có một con tôm bị bệnh chết, conkhác ăn phải sẽ bị lây bệnh, cứ thế bệnh sẽ phát tán ra khắp ao và lây lan rấtnhanh từ ao này qua ao khác. Ngoài ra, b ệnh còn lây truyền qua các vật chủtrung gian như nhuyễn thể, giáp xác... Tôm bị bệnh chết rất nhanh sau 2-3 ngày. 2. Giải pháp phòng và trị bệnh - Ch ọn mua tôm gi ống sạch bệ nh: Mua giố ng ở n hữ ng trại gi ống lớn có uytín nhiều năm. Ki ể m tra bằng mắt thườ ng ho ặc gây s ốc bằ ng foocmalin. Để đảm bảo chắc chắn tôm giống không bị nhiễm bệnh đốm trắng, cách tốtnhất hiện nay là kiểm tra bằng máy PCR (máy này được trang bị ở các trạmkiểm dịch của các Chi cục Thuỷ sản). - Đảm bảo hàm lượng chất khoáng đạt tiêu chuẩn: Hàm lượng muối canxihay độ kiềm đạt 80-150mg/l (để duy trì độ pH thường xuyên đạt 7,8-8,5); muốiphotphat hay lân vô cơ đ ạt 1-2mg/l; độ mặn đạt 8-25‰, tối thiểu phải đạt 5‰.Các loại nguyên tố vi lượng phải có đủ, bằng cách định kỳ bón kháng tạt theohướng dẫn của nhà sản xuất, cụ thể là: - Bón vôi: Khi cải tạo ao: 35-50kg/1.000m2; Trong thời gian nuôi: 15-20kg/1.000m3/7-10 ngày. - Bón phân lân (Sufe photphat ho ặc phân lân nung ch ảy): Trước khi thảgiống: 1-2kg/1.000m2 (hoà tan trước khi bón); Trong th ời gian nuôi: 1-2kg/1.000m2/7-10 ngày. Đặc biệt lưu ý phải bón ngay sau những trận mưa. - Bón khoáng tạt (thành phần gồm canxi, phốt pho và nhiều loại nguyên tố vilượng): Trước khi thả giống: 1-2kg/1.000m2; Trong thời gian nuôi: 1-2kg/1.000m3/7-10 ngày. Lưu ý: Không bón quá liều vì khi bón nhiều sẽ làm tảo “nở hoa” gây thiếuoxy về đêm và xảy ra một số tác dụng phụ không tốt. - Cần thực hiện tốt các giải pháp khác như: nuôi tôm theo quy trình khép kínít thay nước, cải tạo xử lý ao tốt, nguồn nước đưa vào ao phải thông qua lọcnước và diệt khuẩn tức là phải có ao chứa, thức ăn bảo đảm chất lượng, cungcấp đủ oxy, định kỳ diệt khuẩn và bón men vi sinh, qu ản lý sản xuất tốt. - Các giải pháp phòng bệnh nêu trên sẽ không có hiệu quả khi ao tôm đã phátbệnh ...