Bệnh học thủy sản phần 2 - Bệnh truyền nhiễm part 6

Tham khảo tài liệu bệnh học thủy sản phần 2 - bệnh truyền nhiễm part 6, nông - lâm - ngư, ngư nghiệp phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh học thủy sản phần 2 - Bệnh truyền nhiễm part 6 153 BÖnh häc thñy s¶n- phÇn 2 Ch−¬ng 5: bÖnh Rickettsia vμ Chlamydia.1. §Æc ®iÓm sinh häc cña Rickettsia:Ng−êi ®Çu tiªn ph¸t hiÖn trong m¸u ng−êi sèt ph¸t ban cã sinh vËt nhá bÐ lµ nhµ khoa häcMü H.T.Recketts, 1909. TiÕp theo ®ã lµ nhµ khoa häc TiÖp kh¾c S.Prowazek, 1913 vµ n¨m1916 Rochalima ®· c«ng bè kh¸ ®Çy ®ñ t¸c nh©n g©y bÖnh sèt ph¸t ban.- Theo ph©n lo¹i cña Bergey th× Rickettsia cã 2 gièng: Rickettsia vµ Coxiella thuéc häRickettsiaceae, bé Rickettsiales vµ gièng Chlamydia, bé Chlamydiales, líp Microtatobioles.- KÝch th−íc cña Rickettsia nhá h¬n vi khuÈn vµ lín h¬n virus. Rickettsia th−êng cã h×nhque ng¾n (0,3-0,6 μm), h×nh cÇu (®−êng kÝnh kho¶ng 0,3 μm) h×nh que dµi (0,3-2 μm) hoÆch×nh sîi (kh«ng qu¸ 5 μm).- Rickettsia thuéc lo¹i gram ©m, nh−ng kh¸c vãi vi khuÈn, Rickettsia rÊt khã b¾t mµu víithuèc nhuém anilin kiÒm th«ng th−êng. Muèn quan s¸t Rickettsia ng−êi ta ph¶i nhuémb»ng ph−¬ng ph¸p ®Æc biÖt (Giemsa, macchiavello ...). C¸c Rickettsia h×nh que th−êng b¾tmµu sÉm h¬n ë hai ®Çu do ®ã dÔ nhÇm t−ëng lµ chóng h×nh cÇu.Quan s¸t d−íi kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö cã thÓ thÊy Rickettsia cã thµnh tÕ bµo, mµng nguyªn sinhchÊt, tÕ bµo chÊt vµ thÓ trung t©m h×nh sîi (cã thÓ lµ nh©n)- Rickettsia®êi sèng ký sinh b¾t buéc. Mét sè ph¸t triÓn trong tÕ bµo chÊt cña tÕ bµo vËt chñ.Mét sè ph¸t triÓn trong nh©n tÕ bµo. Cßn l¹i chØ ph¸t triÓn ë chç tÕ bµo chÊt gi¸p víi nh©n tÕbµo.- Rickettsiakh«ng ph¸t triÓn trªn m«i tr−êng tæng hîp. §Ó nu«i cÊy chóng ph¶i sö dông c¸ctæ chøc tÕ bµo sèng (ph«i gµ, chuét lang,...)- C¬ thÓ Rickettsia chøa kho¶ng 30% Protein, ngoµi ra cßn chøa kh¸ nhiÒu Lipit trung tÝnh,Photpholipit vµ hydrat carbon. Hµm l−îng ADN chiÕm 9% so víi träng l−îng kh« cña tÕbµo.Hµm l−îng ARN thay ®æi kh¸ nhiÒu, nh−ng th−êng gÊp 2 -3 lÇn hµm l−îng ADN.Rickettsia cã chøa Riboxom vµ c¸c yÕu tè kh¸c cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh sinh tæng hîpProtein.- Rickettsia gièng víi virus lµ kÝch th−íc nhá bÐ nh−ng kh¸c víi virus vµ gièng víi vi khuÈnlµ tÕ bµo cã ch−¸ ADN vµ ARN.2. BÖnh u nang biÓu b× ë mang cña c¸ - Epitheliocystic2.1. T¸c nh©n g©y bÖnh:Qua h×nh d¹ng phãng ®¹i cña kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö mét sè t¸c gi¶ ®· cho r»ng t¸c nh©n g©ybÖnh u nang biÓu b× ë mang c¸ lµ nh÷ng loµi cña Rickettsia (Paperna vµ CTV, 1981) hoÆcChlamydia (Wolf, 1981). Trong mét sè ký chñ, h×nh th¸i cÊu t¹o cña chóng gièng víinh÷ng loµi cña Clarmydia, tuy nhiªn mét sè Ýt nã gièng nh÷ng loµi kh¸c. Trong 2 kÕt qu¶nghiªn cøu (Turnbull, 1987 vµ Bradley vµ CTV, 1988) ®· x¸c ®Þnh ®−îc kh¸ng nguyªn cñagièng Chlamydia lµ Lipopolysaccharide. Do ®ã t¸c nh©n g©y bÖnh nµy lµ mét nhãm míin»m trong bé Chlamydiales. Sù ¶nh h−ëng trong ký chñ lµ c¸c h×nh d¹ng cña chóng ký sinhtrªn vËt chñ, bao gåm cã 5 d¹ng h×nh kh¸c nhau cña u nang biÓu b× trªn mang vµ da.- ThÓ khëi ®Çu (h×nh 107a,b): lµ giai ®o¹n ®Çu (sím) ph¸t triÓn cña Chlamydia, h×nh thµnhmét sè u nang. C¸c tÕ bµo cã thÓ d¹ng h×nh que kh«ng ®Òu, tÕ bµo chÊt trong suèt chøanhiÒu Riboxome...kÝch th−íc cña chóng ®−êng kÝnh 0,7-1,25 μm.154 Bïi Quang TÒ A B C D EH×nh 107: C¸ v−îc b¹c (Bidyanus bidyanus) bÞ bÖnh u nang biÓu b× trªn mang (theo J.Frances, 1997): A- U nang chøa ®Çy Chlamydia (bar = 1μ); B- Hai d¹ng Chlamydia (bar =0,5μ); C- T¬ mang nhiÔm u nang (H), bar = 10μ. C¸ mó (Dicentrachus labrax) nhiÔm unang biÓu b× (theo S. Crespo, 2001): D- L¸t c¾t mang nhiÔm bÖnh u nang biÓu b×, c¸c u nangph×nh réng trªn c¸c t¬ mang (X450); E- T¬ mang nhòn ra (X200); a,b- hai d¹ng tÕ bµo trongu nang, (►) tÕ bµo nhá, ( ) tÕ bµo dµi, a- X 10.500 , b- X 45.000. 155 BÖnh häc thñy s¶n- phÇn 2- TÕ bµo kÐo dµi (h×nh 107a,b): D¹ng thø 2 lµ c¸c tÕ bµo kÐo dµi cã cÊu tróc t−¬ng tù nh−d¹ng ®Çu, kÝch th−íc lín nhÊt lµ chiÒu dµi 7,5 μm, ®−êng kÝnh 0,3-0,6 μm.- TÕ bµo h×nh ovan hoÆc h×nh trßn: Nh÷ng loµi Chlamydia sp cã tÕ bµo th−êng xuyªn h×nhtrßn hoÆc ovan, ®−êng kÝnh 0,3-1 μm.- TÕ bµo nhá: Cã ®Æc ®iÓm h×nh thµnh kh«ng bµo trong suèt trong tÕ bµo chÊt, kÝch th−íc rÊtkh¸c nhau gi÷a c¸c loµi c¸ kh¸c nhau: C¸ chÐp kÝch th−íc lµ 0,5-0,7 x 0,3-0,5 μm hoÆc 0,9-1,3 x 0,5-0,7 μm.- TÕ bµo ®Çu vµ ®u«i: Chóng h×nh thµnh tÊt c¶ trªn c¸c ®Çu cña biÓu b× mét u nang h×nh que(0,3 x 0,4 μm) cã chøa nh©n ®Ëm ®Æc vµ ®u«i biÓu b× (tõ 0,3 μm chiÒu dµi) ®−îc ph×ng réngh×nh trßn ë phÝa cuèi (®−êng kÝnh 0,125 μm).- Chlamydia sp, g©y bÖnh u nang gram ©m.2.2. DÊu hiÖu bÖnh lý.BÖnh th−êng xuyªn xuÊt hiÖn ë mang vµ còng cã gÆp ë da nh÷ng u nang cña bÖnh (Hoffmanvµ CTV, 1969). C¸c u nang míi xuÊt hiÖn mµu tr¾ng hoÆc mµu vµng...BÖnh lµm nguy hi ...