Bệnh Học: Xơ gan

Xơ gan là một bệnh mạn tính toàn thân tổn thương chủ yếu là cấu trúc của gan bị biến dạng do sự tăng sinh và xơ hóa của tổ chức gan, hình thành các cục tại mô gan. Biểu hiện lâm sàng chủ yếu là chức năng gan giảm và một loạt triệu chứng do tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh Học: Xơ gan XƠ GANXơ gan là một bệnh mạn tính toàn thân tổn thương chủ yếu là cấu trúc của gan bịbiến dạng do sự tăng sinh và xơ hóa của tổ chức gan, hình thành các cục tại môgan. Biểu hiện lâm sàng chủ yếu là chức năng gan giảm và một loạt triệu chứng dotăng áp lực tĩnh mạch cửa. Căn cứ vào các triệu chứng lâm sàng khác nhau mà yhọc cổ truyền thường mô tả trong các chứng: ‘Tích Tụ’, ‘Cổ Trướng’, ‘PhúcTrướng’ [Linh Khu], Thủy cổ (Cảnh Nhạc Toàn Thư)...Nguyên NhânNhững nguyên nhân thường gặp theo y học hiện đại là:l. Viêm gan do vi rút.2. Nhiễm bệnh hấp huyết trùng (gặp nhiều ở Trung Quốc).3. Dinh dưỡng kém và nghiện rượu.4. Nhiễm độc hóa chất như Thạch tín... Hoặc do tắc mật kéo dài gây xơ gan,thường rất ít gặp.Theo y học cổ truyền thì sự hình thành của xơ gan có liên quan đến 3 tạng Can, Tỳvà Thận. Nguyên nhân chính là do khí trệ, huyết ứ, thủy thấp ứ đọng trong cơ thểdẫn đến làm hư tổn thận âm, thận dương. Có thể giải thích cơ chế các triệu chứngbệnh lý như sau: Chứng hoàng đản và tích tụ trực tiếp ảnh huởng đến tạng Can.Can tàng huyết, thích sơ tiết, bệnh lâu ngày, Can không được thông điều sinh racan khí uất sẽ ảnh hưởng đến chức năng của tỳ vị (can vị bất hòa, tỳ vị hư nhược).Trên lâm sàng thường có các triệu chứng như ngực sườn đầy tức, ợ hơi, nôn, buồnnôn, chán ăn, tiêu lỏng... bệnh lâu ngày khí trệ sinh ra huyết ứ, biểu hiện các triệuchứng mạn sườn đau tức tăng cố định, môi lưỡi tím thâm, các hội chứng ứ huyết,xuất huyết. Mặt khác, nếu do ăn uống thiếu thốn thất thường, nghiện rượu quá độcũng làm tổn thương tỳ vị, chức năng tỳ vận hoá kém nội sinh thấp nhiệt, tân dịchbị tổn thương. Nếu cảm nhiễm trùng độc hoặc hóa chất độc hại cũngđều do tác hạican tỳ mà sinh bệnh. Bệnh lâu ngày sẽ tổn hại thận, thận dương hư tiểu khó khăn,phùvà cổ trướng nặng hơn, thận âm hư dẫn tới can thận âm hư, can hỏa vượng, canhuyết hao tổn, can phong động sinh co giật hôn mê... Tóm lại bệnh xơ gan giaiđoạn đầu chủ yếu là tổn thương can tỳ, khí ứ, huyết trệ, vào glai đoạn cuối tạngthậân cũng bị tổân thương sinh ra tỳ thận dương hư và can thâïn âm hư, bệnh trầmtrọng và khó trị.Triệu Chứng- Giai đoạn bắt dầu: Chức năng gan còn bù trừ, triệu chứng lâm sàng thường khôngrõ hoặc rất nhẹ, chủ yếu triệu chứng rối loạn tiêu hóa như ăn không biết ngon, tiêulỏng, người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau nhẹ, hơi tức vùng bụïng trên bên phảihoặc đầy bụng, nôn hoặc buồn nôn. Khám gan hơi to (có thể không to), có bệnhnhân lách to. Chức năng gan bình thường hoặc hơi suy giảm, có thể khám kỹ pháthiện điểm ứ huyết, mạch sao mà xác định bệnh.- Giai đoạn toàn phát: Chức năng gan suy giảm rõ. Lâm sàng biểu hiện triệu chứngrối loạn tiêu hóa tăng, mạn sườn bên phải đau rõ, sụt cân, da xạm, có bệnh nhânvàng da, vàng mắt, điểm ứ huyết, mạch sao ở mặt, ngực, tay, vai, cổ.. . hoặc cóhiện tượng giãn mao mạch, bàn tay, đầu ngón tay đỏ mập lên, chân răng, mũi, trĩ,xuất huyết, tiêu có máu, phụ nữ kinh nguyệt nhiều kéo dài, hoặc có triệu chứng hoamắt, chóng mặt, tim hồi hộp, ít ngủ, chân tay tê dại, ngứa, tiểu ít, hoặc tiểu khó, cổchân phù, bụng có nước nhẹ. Khám gan thấy có thể eo nhỏ hoặc to dưới bờ sườn,bờ sắc cứng.- Giai doạn cuối: Triệu chứng tăng áp lực tĩnh mạch rõ: cổ trướng, da bụng bóng,tuần hoàn bàng hệ, tiểu rất ít hoặc vô niệu, khó thở, người gầy, sắc mặt xạm tối, damặt vàng đậm, bệnh nặng có xuất huyết tiêu hóa, tinh thần lờ đờ, buồn ngủ hoặchưng phấn, hốt hoảng, hôn mê gan...Chẩn ĐoánChủ yếu là cần có sự chẩn đoán sớm qua những lần khám sức khỏe có định kỳ, chúý những người có tiền sử bệnh gan vàng da, điều kiện dinh dưỡng kém, nghiệnrượu, sống ở vùng có bệnh sốt rét, giun móc, công việc có tiếp xúc với hóa chấtđộc...Chẩn đoán xơ gan căn cứ vào các mặt sau:1. Tiền sử bệnh: Mắc bệnh viêm gan vi rút, hấp huyết trùng, sốt rét, bệnh gan mật,vàng da, điều kiện dinh dưỡng kém, nghiện rượu, suy tim phải kéo dài.2. Gan lách to lúc mới mắc, gan to, mặt vùng gan nhẵn, hơi cứng, thời kỳ cuối ganco nhỏ, cứng, bề mặt lồi lõm, có hòn cục, thường ấn đau không rõõ rệt, lách tohoặc rất to nếu có xuất huyết tiêu hóa thường lách nhỏ lại.3. Chức năng gan suy giảm.4. Triệu chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa.5. Kết quả sinh thiết: cấu trúc gan biến dạng, tăng sính tổ chức và sự hình thànhcác cục ở mô gan.Căn cứ vào nguyên nhân xơ gan trên lâm sàng thường chia gan do viêm gan, xơgan do rượu, xơ gan do mật, xơ gan do tim, xơ gan do sắc tố, xơ gan do hấp huyếttrùng, do sốt rét...Một số kết quả xét nghiệm và các phương pháp kiểm tra khác có thể tham khảotrong chẩn đoán.a. Số lượng tế bào hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu đều giảm, tế bào non của tủy tăng.b. Nước tiểu có anbumin và trụ niệu.c. Albumin huyết thanh giảm, Globulin huyết thanh tăng, tỷ lệ A/G giảm hoậcnghịch đảo, điện di protein có gamma-globulin tăng cao, bêta-globulin tăng vừa,albumin nhất là anbumin tiền huyết thanh giảm.d. Phản ứng kết ...