Bệnh Lupus ban đỏ hệ thống: Thuốc và cách dùng

Bệnh Lupus ban đỏ hệ thống có khuynh hướng giatăng. Hiện nay có nhiều thuốc chữa nhưng lại khódùng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh Lupus ban đỏ hệ thống: Thuốc và cách dùng Lupus ban đỏ hệ thống: Thuốc vàcách dùngBệnh Lupus ban đỏ hệ thống có khuynh hướng giatăng. Hiện nay có nhiều thuốc chữa nhưng lại khódùng. Vì vậy, người bệnh cần đi khám bệnh để có chỉđịnh dùng thuốc và cách dùng phù hợp, tránh tự ý sửdụng... Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh tự miễn. Kháng nguyên được hình thành tại chỗ do nhiều nguyênBan cánh bướm - Một nhân (chấn thương, tiếp xúc vớitriệu chứng ở bệnh hóa chất, vi khuẩn, thuốc, chấtLupus ban đỏ. độc, tia xạ...). Chúng làm cho cơthể tự sinh ra kháng thể chống lại chính các tế bào của cơthể gây hại cho nhiều cơ quan, tổ chức. Bệnh thường mắcở lứa tuổi 10 - 40, nhiều nhất ở tuổi 20 - 40 và ngày càngcó khuynh hướng tăng. Đây là bệnh mạn tính, đan xengiữa đợt bùng phát và đợt lui bệnh. Thuốc không chữakhỏi, chỉ làm giảm triệu chứng, ổn định bệnh. Từ khi cócác thuốc ức chế miễn dịch tiên lượng bệnh đáp ứng vớithuốc có khả quan hơn, nâng cao chất lượng, kéo dàithêm cuộc sống 10 - 20 năm so với trước. Do bệnh gâytác hại trên nhiều cơ quan tổ chức, nên phải dùng nhiềuloại thuốc. Hơn nữa, trạng thái và mức độ bệnh khác nhaunên khó có phác đồ điều trị thống nhất. Có thể dùng một,hai, ba, thậm chí bốn thuốc với liều lượng thay đổi chophù hợp.Thuốc ức chế miễn dịchCyclophosphamid (endoxan) làm giảm triệu chứng proteinniệu, giảm creatinin máu, cải thiện các triệu chứng vềthận. Thường dùng với liều thấp (100mg/ngày) khác vớikhi dùng chống thải loại (trong ghép thận), lúc bệnh tươngđối ổn định thì chuyển sang dùng loại nhẹ ít độc hơn(azathiopin) sẽ giảm bớt các tác dụng phụ do thuốc gâyra.Cyclosporin A ức chế chọn lọc trên tế bào lympho T, cảithiện tổn thương nội tạng, đặc biệt là thận. Thường dùngliều thấp (2-4mg/ngày) khác với khi dùng chống thải loại(trong ghép thận) nên giảm bớt độc tính do thuốc gây ravới người bệnh.Methotrexat làm giảm các tổn thương ở khớp, da, niêmmạc kể các trường hợp dùng glucocorticoid, chống sốt rétchloroquin không đáp ứng.Mecophenolatmofetyl làm giảm hầu hết các triệu chứngnặng, đặc biệt là các tổn thương ở thận, có tác dụng ngaykhi các thuốc khác không đáp ứng. Tác dụng phụ rất ít vànhẹ.Thalidomid có hiệu quả khi bị các tổn thương da dai dẳngmà các thuốc khác không đáp ứng.Dapson (diaminodiphenylsulfon) có hiệu quả tốt với cáctổn thương da, loét miệng, giảm tiểu cầu, bạch cầu. Chỉdùng cho người có tổn thương da và máu khi không đápứng với các thuốc khác. Liều thường dùng 25 -100mg.Các thuốc ức chế miễn dịch làm cho người bệnh giảmsức đề kháng, dễ nhiễm khuẩn. Theo cơ chế, chúng ứcchế sự tăng miễn dịch (có hại) nên được coi như thuốcđặc trị nhưng lại không phải là chọn lựa đầu tiên mà chỉdùng khi các thuốc khác không hoặc đáp ứng kém (do tácdụng phụ nói trên và một số độc tính khác). Chọn lựathuốc căn cứ vào hiệu quả cải thiện triệu chứng với từngcơ quan tổ chức, đồng thời căn cứ vào độ độc (chọn thứcó hiệu quả, ít độc), lúc dùng cần chú ý làm giảm bớt độđộc bằng cách dùng liều vừa đủ, khi bệnh ổn định,chuyển sang dùng một loại nhẹ, ít độc hơn...GlucocorticoidGlucocorticoid còn làm giảm lympho bào, giảm bạch cầuđơn nhân, giảm sự đáp ứng của lympho bào T vớiinterleukin-1, ức chế tăng sinh lympho bào B, làm giảmsinh ra gbulobin miễn dịch (IgG), tạo ra nhân tố hoại tửkhối u cytokin, ức chế interferon và TNF, kết quả cuốicùng là giảm viêm và ức chế miễn dịch.Tùy tình trạng bệnh mà thay đổi liều, dạng dùng hay cáchphối hợp thuốc. Trường hợp nhẹ, có thể dùng một mìnhglucocorticoid hay phối hợp glucocorticoid với thuốc chốngsốt rét chloroquin hoặc thuốc giảm đau, kháng viêm. Khidùng phối hợp liều glucocorticoid bắt đầu với liều thấp.Mục đích làm giảm các triệu chứng nhẹ và ngăn đợt bùngphát cấp tính. Trong trường hợp bệnh vừa, dùng cáchphối hợp này nhưng liều glucocorticoid cao hơn. Trườnghợp nặng, phối hợp thêm thuốc ức chế miễn dịch nhưngliều glucocorticoid phải giảm.Khi có tổn thương cơ quan nội tạng nặng, có thể dùngglucocorticoid truyền tĩnh mạch liều cao trong thời gianngắn. Cách dùng này làm giảm lympho bào rõ rệt hơn(giảm tới 75%, kéo dài hơn tới 48 giờ); giảm sự sinh sảnvà ức chế sự hoạt hóa lympho bào hơn; làm giảm kéo dàiglubolin miễn dịch (IgG) và các phức miễn dịch khác...nên cho hiệu quả tức thời và cao hơn khi dùng dạng uống.Do thuốc gây ức chế miễn dịch nên làm cho người bệnhgiảm sức đề kháng, dễ bị nhiễm khuẩn, biến chứng nhiễmkhuẩn nặng có thể tử vong. Có thể gây động kinh, cơntrầm cảm, loạn thần kinh cấp, đau khớp cơ, viêm tụy, loétvà xuất huyết đường tiêu hóa... Chỉ dùng phương phápnày khi bệnh gây các tổn thương nội tạng nặng (phổi,thận, ti ...