BỆNH LÝ THỰC VẬT - CÁCH GÂY HẠI CỦA MẦM BỆNH

Cách gây hại của mầm bệnh đối với cây trồngTác động cơ học của ký sinh trên ký chủVi khuẩn, virus không có khả năng chủ động xuyên quamô tế bào ký chủ bằng tác động cơ họcTuyến trùng, thực vật thượng đẳng ký sinh và một sốnấm có khả năng này.Thực vật thượng đẳng ký sinh và nấm: tạo ra các sợi ápsát hoặc vòi bám (appressorium) gắn chặt vào ký chủ sợi áp mọc ra vòi xâm nhập xuyên qua lớp cutin vàthành tế bào xâm nhập vào giữa hai vách tế bào sẽ bịlực dính của hai...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BỆNH LÝ THỰC VẬT - CÁCH GÂY HẠI CỦA MẦM BỆNHCÁCH GÂY HẠI CỦA MẦM BỆNHA- Cách gây hại của mầm bệnh đối với cây trồngª Tác động cơ học của ký sinh trên ký chủ Vi khuẩn, virus không có khả năng chủ động xuyên qua mô tế bào ký chủ bằng tác động cơ học Tuyến trùng, thực vật thượng đẳng ký sinh và một số nấm có khả năng này. Thực vật thượng đẳng ký sinh và nấm: tạo ra các sợi áp sát hoặc vòi bám (appressorium) gắn chặt vào ký chủ  sợi áp mọc ra vòi xâm nhập xuyên qua lớp cutin và thành tế bào  xâm nhập vào giữa hai vách tế bào sẽ bị lực dính của hai vách cản lại. Sợi xâm nhập xuyên qua lớp cutin: có kích thước rất nhỏ  bán kính sợi nấm tăng nhanh (dạng phểu)  trở lại kích thước bình thường sau khi xuyên qua được vách tế bào. Tuyến trùng: bám vào tế bào bằng hấp lực của vách miệng  đẩy kim chích vào tế bào  cả thân tuyến trùng lọt vào theo.ª Tác động hóa học của ký sinh lên mô tế bào ký chủ Tác động hóa học của ký sinh: - do các phản ứng sinh hóa xảy ra liên tục - do các chất tiết ra từ ký sinh với những chất có sẵn - do kích thích tạo ra ở cây ký chủ. Các chất do vi sinh trực tiếp, gián tiếp tiết ra: - Men: phân hủy cơ cấu tế bào, phá vỡ các chất dự trữ, tác động trực tiếp nguyên sinh chất làm biến đổi chức năng của tế bào. - Độc tố: tác động trực tiếp đến nguyên sinh chất, ngăn cản tính thẩm thấu, các chức năng khác của tế bào. - Chất điều hòa tăng trưởng: làm tăng hoặc giảm khả năng phân bào  sự lớn mạnh của tế bào - Các đường đa: tác dụng trong các bệnh mạch dẫn, gây ra sự tắc nước và có tính độc. - Chất kháng sinh: ít được nghiên cứu, có tác động giống như các độc tố. Các enzym, chất điều hòa tăng trưởng: quan trọnghơn đường đa và các chất kháng sinh.VD: Bệnh thối nhũn: enzym là chủ yếu Bệnh bướu: chủ yếu là chất kích thích tố tăngtrưởng Helminthosporium tiết ra độc tố. Trong 5 nhóm tác nhân gây bệnh cây trồng (trừvirus): đều tạo men, chất điều hòa tăng trưởng, các chấtđường. Nấm, vi khuẩn: tiết các độc tố kháng sinhCác enzym phân giải các vật chất thuộc vách tế bào Hủy hoại lớp cutin - Là chuỗi polyester không hòa tan, là dẫn xuất phân nhánh của các acid béo hydroxy C16 và C18 . - Nấm và ít nhất một loài vi khuẩn (streptomyces scabies): tạo enzym cutinase phá vỡ nối ester giữa các phân tử cutin ở lớp biểu bì, phóng thích các monomer hoặc oligomer. - Lớp cutin bị phá hủy, mầm bệnh xâm nhập vào bên trong mô ký chủ gây hại. - Các enzym phá hủy lớp cutin: cutin esterase và carboxyl cutin peroxidase Mảnh còn sót lại của đĩa áp Vòi xâm nhập Lớp cutin Phần cutin bị phá vỡVết xâm nhiễm của nấm Pyricularia oryzae trên lá lúa. Vành xung quanh mãnh còn lại nơi mà đĩa áp của nấm tiết ra cutinaz phân hủy cutin của biểu bì lá (vùng lõm xuống). Hủy hoại lớp pectin - Sau khi xâm nhập, mầm bệnh phát triển giữa các tế bào ký chủ, tiết ra các enzym thuộc nhóm pectinolytic:  Pectin methylesterase: cắt chuỗi pectin thành acid pectinic và cồn methyl (PME)  Polygalaturonase: cắt tiếp các acid pectinic thành các phân tử đơn giản (PG).  Polymethylgalactunonase (PMC)  Pectic acid transeliminase (PATE)  Pectin transeliminase (PTE)- Các chất phân giải từ pectin là nguồn dinh dưỡng choký sinh.- Có liên quan đến sự thành lập các nút chặn, làm tắcnghẽn các mạch dẫn trong các bệnh héo cây.- Mầm bệnh hấp thu các phân tử đơn giản dùng làmchất cung cấp năng lượng.VD: VK Erwinia, Pseudomonas, nấm Botrytis,Sclerotium, Pythium, Rhizopus, Phytophthora có cách gâyhại này, tạo triệu chứng thối nhũn cho mô ký chủ.- Ký chủ chống đối lại: tiết ra các hợp chất của phenolhoặc IAA (idol acetic acid), ngăn cản hoạt động củanhóm enzym pectinolytic. Hủy hoại cellulose - Cellulose là chất cấu tạo nên bộ khung tế bào ở tất cả các thực vật bậc cao và ở dưới dạng sợi cực nhỏ. - Mầm bệnh cần hai enzym để cắt đứt chuỗi cellulose: + một cắt chuỗi cellulose thành disaccharid cellobiose (đường cellobiose gồm 2 phân tử) + một cắt tiếp thành glucose. - Các nấm hoại sinh thuộc nhóm Basidiomycetes, phân giải xác bả cellulose trong đất, các nấm ký sinh trong cây sống phân giải cơ cấu sợi cellulose của vách tế bào làm cho sự xâm nhập của chúng dễ dàng hơn.- Các emzym gián tiếp phân giải cellulose  thànhcellosaccharide làm thức ăn cho ký sinh, cản trở sự dẫnnước của ký chủ  triệu chứng héo ở một số cây trồng(bệnh mạch dẫn).Cellulose enzym C1Chuỗi Cellulose enzym Cbị cắt ngắn hơnCellulosaccharid ngắn enzym Cvà hòa tan + glucoseCellobiose+glucose  - glucosidase Glucose Hủy hoại hemicellulose - Hemicellulose: hỗn hợp các đường đa không tan trong nước, đan kết với cellulose và lignin trong vách tế ...