BỆNH MỆT

Rất nhiều người than mệt, vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Có người mệt, không do nguyên nhân rõ rệt nào cả, khiến bác sĩ... cũng mệt theo. Nhiều vị than mệt đến độ không còn đủ sức làm những công việc hàng ngày. Bạn mệt mới vài ngày, không có thêm triệu chứng nào khác, ồ, chưa sao, chắc rồi đâu sẽ lại vào đó, ta cứ chờ thêm ít thời gian nữa xem sao. Mệt kéo dài (prolonged fatigue, từ 1 tháng trở nên), và mệt kinh niên (chronic fatigue, từ 6 tháng trở nên) mới là...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BỆNH MỆT BỆNH MỆT Rất nhiều người than mệt, vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Có ngườimệt, không do nguyên nhân rõ rệt nào cả, khiến bác sĩ... cũng mệt theo.Nhiều vị than mệt đến độ không còn đủ sức làm những công việc hàng ngày. Bạn mệt mới vài ngày, không có thêm triệu chứng nào khác, ồ, chưasao, chắc rồi đâu sẽ lại vào đó, ta cứ chờ thêm ít thời gian nữa xem sao. Mệtkéo dài (prolonged fatigue, từ 1 tháng trở nên), và mệt kinh niên (chronicfatigue, từ 6 tháng trở nên) mới là những cái mệt ta cần tìm hiểu nguyênnhân. Những nguyên nhân gây mệt Rất nhiều nguyên nhân có thể khiến ta mệt kéo dài hoặc mệt kinhniên: - Bệnh thiếu máu: do thiếu chất sắt, chất folate, sinh tố B12, ... - Bệnh nội tiết: như bệnh cường tuyến giáp trạng, suy tuyến giáptrạng, bệnh tiểu đường, tắt kinh, ... - Bệnh nhiễm trùng: như bệnh lao, bệnh AIDS, ... - Các bệnh ung thư. - Bệnh đau nhức toàn thân (fibromyalgia, gây đau nhức khắp người,khó ngủ, mệt mỏi). - Các bệnh thần kinh bắp thịt (neuromuscular disorders). - Các bệnh của mô liên kết (connective tissue diseases). - Bệnh tâm thần: như các bệnh căng thẳng tâm thần, bệnh sầu buồn, ... - Các bệnh mất ngủ (sleep disorders). - Hội chứng mệt mỏi kinh niên (chronic fatigue syndrome). - Nghiện rượu hay các thuốc nha phiến. - Các thuốc dùng: chẳng hạn như các thuốc chữa chảy mũi, nghẹt mũi,... Trong đa số những trường hợp mệt kéo dài và kinh niên, nguyên nhângây mệt tìm thấy là một bệnh thể xác kinh niên, hoặc một bệnh tâm thần.Nhiều người mệt vì cả hai nguyên nhân thể xác lẫn tâm thần, thí dụ mộtngười bị lao, lo nghĩ, buồn rầu đến mất ăn, mất ngủ. Cũng có người mệthoài, chỉ vì... uống rượu, chích choác tối ngày, hoặc vô tình cứ dùng liên tụcnhiều loại thuốc có thể gây mệt, chẳng hạn những thuốc chữa chảy mũi,nghẹt mũi, dị ứng như Dimetapp, Actifed, Benadryl, ... Song đến một phần ba (1/3) những trường hợp mệt kéo dài và kinhniên không có nguyên nhân rõ rệt. Người mệt cứ than mệt, bác sĩ, sau baonhững tìm hiểu, vẫn không biết rõ tại sao vị này cứ than mệt (idiopathicfatigue). Truy tìm nguyên nhân gây mệt “Ôi cha, bác sĩ, hơn 1 tháng nay, tôi mệt ơi là mệt, chả thiết làm ăn gì.Bác sĩ thử máu tổng quát cho tôi, xem tôi có bệnh gì không?” Rất tiếc, thưa bạn, không có thử máu nào có thể giúp ta khám phá tấtcả các tật bệnh của cõi nhân gian này. Chẳng hạn, thử máu không thể chobiết ta có bị ung thư da, bướu óc, ung thư phổi, bao tử, ruột già và nhiều loạiung thư khác. Thử máu cũng không thể giúp ta tìm nhiều bệnh nhiễm trùngnguy hiểm, như bệnh lao. Rồi, bệnh đau nhức toàn thân (fibromyalgia, gâyđau nhức đủ mọi chỗ trong người, mệt mỏi, khó ngủ), cũng như tất cả cácbệnh tâm thần đều không thể định ra bằng thử máu. Rất nhiều bệnh khôngthể tìm thấy bằng thử máu. Nên, bạn ơi, không có một thử máu nào có thể được gọi là “thử máutổng quát” cả. Ta nên thử những gì, hoàn toàn tùy vào sự suy luận của bác sĩ,sau khi đã hỏi bệnh bạn tỉ mỉ, thăm khám bạn kỹ lưỡng. Bác sĩ nghĩ đếnnhững bệnh gì có thể đang gây triệu chứng cho bạn, sẽ cho thử máu, thửnước tiểu, hoặc chụp phim để đi tìm những bệnh ấy. Vậy, hỏi bệnh tỉ mỉ, thăm khám kỹ lưỡng bao giờ cũng quan trọnghơn thử máu. Có nhiều khi, sau khi hỏi bệnh và thăm khám, bác sĩ đã có thểđoán ngay bạn đang bị bệnh gì. Nào, bây giờ trở lại với vấn đề mệt mỏi của bạn, ta khoan hãy bàn đếnchuyện thử máu, bạn nhé. Xin bạn kể cho nghe đầu đuôi câu chuyện tr ướcđã. Bạn mệt đã hơn một tháng? Cái mệt của bạn xảy ra vào lúc nào trongngày, trong trường hợp nào, nó ra sao, có làm giảm năng suất... lao động củabạn không? À, mà bạn làm việc bao nhiêu tiếng một ngày, tuần mấy ngày?(làm hai “jobs”, mười mấy tiếng mỗi ngày, 7 ngày một tuần, chưa kể lái xeđến sở 1 tiếng đi, 1 tiếng về?). Bạn ngủ đêm mấy tiếng, có ngon không? (haylàm ngày chưa đủ, làm thêm luôn đêm?) Bạn ăn uống thế nào? (sáng chútcà-phê, trưa lát bánh mỏng, tối qua loa chút cơm, còn toàn thuốc lá?) Ngoài chuyện mệt mỏi, bạn có triệu chứng gì khác: lên hoặc xuốngcân, ho hắng, tiêu tiểu bất thường, nhức đau các khớp, nổi mẩn trên da, v.v.? Và, tinh thần bạn thế nào, có gì lo âu, buồn bực? Chuyện gia đình,chuyện trong sở, có ấm ê m, xuôi chảy, hay xào xáo, lung tung? Từ trước, cóbác sĩ nào từng bảo rằng bạn bị xáo trộn tâm thần (psychiatric disorders)?Bạn biết, ba bệnh tâm thần hay gây mệt nhất là sầu buồn (depression), căngthẳng tâm thần (anxiety), và bệnh chính là tâm thần song lại cảm thấy đau,mệt thể xác (somatoform disorder). Nếu bạn là phụ nữ, kinh nguyệt bạn còn đều không, hay bạn sắp hoặcvừa mãn kinh, và đâm khó ngủ, buồn rầu, âu lo, mệt mỏi vì những xáo trộngây do mãn kinh? Sau cùng, bạn có đang dùng bất cứ loại ...