Bệnh Mụn Mặt (Acne vulgaris)

Mụn mặt là kẻ thù của sắc đẹp. Một gương mặt đẹp, không may có vài cái mụn đo đỏ, cũng đã bớt phần kiều diễm. Khi mụn nhiều quá, thành sẹo chằng chịt trên mặt, có thể khiến ta đâm mất tự tín, buồn tủi, lánh đời. Thậm chí, có người thất vọng đến tự tử. Nếu bạn táy máy nặn những cái mụn đo đỏ trên mặt ấy, một nhân vàng vàng sẽ trồi lên trên da. Nhân vàng này trông giống trứng mấy con cá, nên bệnh mụn mặt hay được người Việt ta gọi “bệnh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh Mụn Mặt (Acne vulgaris) Bệnh Mụn Mặt (Acne vulgaris) Mụn mặt là kẻ thù của sắc đẹp. Một gương mặt đẹp, không may có vàicái mụn đo đỏ, cũng đã bớt phần kiều diễm. Khi mụn nhiều quá, thành sẹochằng chịt trên mặt, có thể khiến ta đâm mất tự tín, buồn tủi, lánh đời. Thậmchí, có người thất vọng đến tự tử. Nếu bạn táy máy nặn những cái mụn đo đỏ trên mặt ấy, một nhânvàng vàng sẽ trồi lên trên da. Nhân vàng này trông giống trứng mấy con cá,nên bệnh mụn mặt hay được người Việt ta gọi “bệnh mụn trứng cá”. Mụn mặt là bệnh da xảy ra nhiều nhất, làm buồn lòng hơn 17 triệungười trên đất Mỹ. Bệnh không từ ai, chỉ khi qua tuổi 60, bệnh mới ít xảy ra. Bệnh xảy ra nhiều nhất vào lứa tuổi dậy thì. Tuy vậy, cũng có ngườimãi đến tuổi 20, 30 mới bắt đầu bị mụn. Mến người nào, bệnh có thể ở lì chođến tuổi trung niên (middle-aged). Trong tuổi dậy thì, phái nam bị mụnnhiều hơn phụ nữ, nhưng... buồn thay, sau tuổi 23, quý cô, quý bà lại bị mụnnhiều hơn đàn ông. Nguyên nhân Mụn mặt mọc không phải vì ta ăn đồ “nóng”, hay tại “nóng” trongngười. Thức ăn không có tác dụng trong việc gây mụn. Mụn cũng khôngphải do bón, hoặc “gan nóng” mà ra. Mụn khởi nguồn từ những tuyến dầu (sebaceous glands) dưới da. Phíadưới da, ở chân mỗi sợi lông, có một chỗ phình ra gọi là “nang chân lông”(hair follicle). Tuyến dầu nối liền với nang chân lông này. Bên cạnh mỗinang chân lông là một tuyến dầu. Dầu được tiết từ những tuyến dầu dưới dasẽ theo những ống dẫn ra ngoài da, giữ cho da luôn nhờn, không bị khô. Vào tuổi dậy thì, khi cơ thể đang tăng trưởng, các kích thích tố(hormones) trong người kích thích những tuyến dầu dưới da, khiến chúngtiết ra nhiều dầu. Những tuyến dầu d ưới da mặt, lưng và ngực bị kích thíchnhiều nhất. Do vậy, bạn thấy mụn thường mọc ở những nơi này. Nhưng da, dù có nhiều dầu, vẫn không mọc mụn nếu ống dẫn dầu rangoài da thông, không nghẹt. Có giả thuyết cho rằng chất dầu khi tiết ranhiều, sẽ kích thích tế bào lót lòng ống dẫn, khiến những tế bào này sinh sôinẩy nở làm nghẹt ống dẫn. Khi ống dẫn dầu bị nghẹt thì dầu tiết ra sẽ ứ độnglại dưới da, làm da cồi lên thành mụn. Nếu chổ nghẹt nằm sâu dưới da, da cồi lên, tạo ra mụn màu trắngtrông như mụn cám (gọi là white heads). Các mụn cám ngày càng tiếp tục tohơn, trồi dần lên mặt da, chúng từ từ hóa đen, thành những mụn đen nằmngay trên mặt da (gọi là black heads). Ở đâu cũng có những kẻ theo chủ nghĩa c ơ hội, lợi dụng thời cơ. Tạida cũng vậy, có một loại vi trùng rất nhỏ, tên “Propionibacterium acnes” (P.Acnes), nhân có sự hiện diện của nhiều chất dầu dưới da, biến dưỡng chấtdầu thành những chất acids đặc biệt. Việc này tạo phản ứng viêm sưng,khiến tình thế trở thành nghiêm trọng hơn: sự xuất hiện của những mụn tấyđỏ và những mụn mủ, mụn bọc. Một số yếu tố có thể góp phần, khiến ta dễ bị bệnh mụn mặt: ditruyền; các kích thích tố nam trong cơ thể (androgens); da bị chà xát nhiềuquá (mạnh tay thoa các mỹ phẩm, nước bôi mặt ngày nhiều lần, chỗ phảimang quai helmet, chỗ mang dụng cụ thấm mồ hôi trên mặt, ...); da phải tiếpxúc nhiều với chất dầu hoặc mỡ; dùng mỹ phẩm dễ gây mụn (chẳng hạn,những mỹ phẩm có nền là chất mỡ, “oil-based”), hoặc dùng các thuốc uốngdễ gây mụn (steroids, lithium, thuốc trị lao isoniazid, sinh tố B2, B6, B12,...). Các dạng bệnh Mụn mặt có nhiều dạng, tùy mức độ nặng nhẹ. Nhẹ nhất là sự xuấthiện của những mụn cám trắng nhỏ (white heads), trên nền da dầu. Cũng cómụn cám mang một đầu đen nhìn thấy ngay trên da (black heads). Dạng hay xảy ra hơn là những mụn s ưng lên, tấy đỏ ở khắp mặt. Xenlẫn các mụn đỏ này có những mụn mủ, hay nặng hơn nữa, những mụn bọc. Không chữa trị, nhiều mụn tiếp tục xuất hiện, tàn phá da mặt, biến lànda mặt phẳng mịn thành những sẹo, hang ổ, cái to, cái nhỏ (acne pits).Những trường hợp nặng, sẹo lõm to, khiến “mặt trông như tổ ong bầu”.Ngược lại, có khi những thẹo do mụn gây ra lại phình to, săn cứng, nhưnhững con sâu nằm ngang dọc trên mặt (keloidal scars). Da mặt nhiều người bị mụn nám đi, đặc biệt ở người có nước da tối,bánh mật. Sự chữa trị bệnh mụn mặt thời gian gần đây có thêm nhiều kiến thứcmới, chúng ta sẽ bàn đến trong bài tuần tới. Bác sĩ Nguyễn Văn Đức ...