Bệnh phó lao

Bệnh phó lao (Johnes disease - Paratuberculosis) là một bệnh mãn tính, làm suy nhược cơ thể, gây ảnh hưởng đến đường ruột của tất cả động vật nhai lại như bò, cừu và dê. Mặc dù có nhiều con trong đàn gia súc có thể bị nhiễm bệnh, nhưng thông thường chỉ có dưới 5% số con bị nhiễm bệnh thể hiện triệu chứng lâm sàng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh phó lao Bệnh phó lao Bệnh phó lao (Johnes disease - Paratuberculosis)Giới thiệu bệnhBệnh phó lao (Johnes disease - Paratuberculosis) là mộtbệnh mãn tính, làm suy nhược cơ thể, gây ảnh hưởng đếnđường ruột của tất cả động vật nhai lại như bò, cừu và dê.Mặc dù có nhiều con trong đàn gia súc có thể bị nhiễmbệnh, nhưng thông thường chỉ có dưới 5% số con bị nhiễmbệnh thể hiện triệu chứng lâm sàng. Trong hoàn cảnh bịkích thích, thiếu dinh dưỡng, hoặc bị nhiễm ký sinh trùngthì tỷ lệ gia súc phát bệnh sẽ nhiều hơn, thậm trí gia súcmắc bệnh có thể chết. Không có cách nào điều trị đượcbệnh này.Sự lưu hành cụ thể và thiệt hại về kinh tế của bệnh phó laođến nay chưa được hiểu biết rõ, bởi vì chưa có phươngpháp kiểm tra chẩn đoán để phát hiện ra sự nhiễm vi khuẩnMycobacterium? paratuberculosis trong cơ thể động vậtsống còn chưa phát triển lâm sàng bệnh. Một số nghiên cứutrong lò giết mổ gia súc ở New Zealand và United States đãxác định được 4-18% số bò đực nhiễm Mycobacterium?paratuberculosis. Một công trình nghiên cứu lớn ở miềnđông United States và Puerto Rico vào năm 1987 đã đượcthực hiện trên 7.540 con bò. Kết quả cho thấy 2,9% số bòđực giống sữa và 0,8% số bò đực giống thịt bị nhiễmMycobacterium paratuberculosis.Sự thiệt hại kinh tế rõ rệt nhất do bệnh phó lao là làm giảmsản lượng sữa và giảm khối lượng thịt đối với những conbò đã biểu hiện triệu chứng lâm sàng. Sản lượng sữa củanhững con bò sữa mắc bệnh này đã được ước tính giảm mất7,8% trong chu kỳ tiết sữa cuối cùng và khối lượng thịt xẻcủa chúng cũng bị? giảm đi mất 59 kg.Nguyên nhânBệnh này gây nên bởi vi khuẩn Mycobacterium?paratuberculosis. Loại vi khuẩn này không gây bệnh chocác động vật không nhai lại. Sự truyền nhiễm vi khuẩn nàychủ yếu theo đường thức ăn, nước uống dính phải phân từcon vật bị nhiễm bệnh. Gia súc đã có triệu chứng lâm sàngthì mỗi ngày có thể thải ra theo phân trên 500 tỷ vi khuẩn.Hiển nhiên, môi trường chuồng trại có thể trở nên ô nhiễmrất nặng và gia súc trong trại đó sẽ có nguy cơ nhiễm bệnhnày.Có đến 35% số bò nhiễm bệnh có lâm sàng sẽ bị nhiễm vikhuẩn M. paratuberculosis trong sữa của chúng. Cũng cónhững báo cáo cho biết những con bê con mới sinh ra từcon mẹ có lâm sàng bệnh ở mức nặng đã bị nhiễm bệnhnày.Mycobacterium? paratuberculosis đề kháng với môi trườngvà các loại thuốc xát trùng. Chúng có thể sống được mộtnăm trong nước tù đọng, phân và lớp đất sâu. Chúng cũngcó thể chống chịu được độ lạnh -14oC trong vòng một năm.Khả năng sống của lchúng bị giảm đi trong môi trường cónước tiểu và sử lý ủ chua.Những con bê con dưới 6 tháng tuổi dễ cảm nhiễm nhất vớibệnh này. Phụ thuộc vào số lượng vi khuẩn mà bê bịnhiễm, thường chỉ có khoảng 1/3 số bê bị? nhiễm vi khuẩnMycobacterium? paratuberculosis. Triệu chứng lâm sàngbệnh chỉ ít khi xuất hiện ở gia súc dưới 2 hoặc 3 năm tuổi.Thông thường, đây là bệnh của con vật trưởng thành mà nóbị nhiễm mầm bệnh từ lúc mới được vài tháng tuổi.Mycobacterium? paratuberculosis nhiễm và sống trong cáctế bào đường ruột nhưng không phá huỷ chúng. Vi khuẩncũng có khả năng chống lại sự tiêu diệt bởi các tế bào miễndịch của cơ thể. Dấu hiệu của bệnh mãn tính này được gâynên bởi khả năng miễn dịch của cơ thể khi tồn tại vi khuẩnMycobacterium? paratuberculosis, chứ không phải do vikhuẩn phá hoại trực tiếp tế bào đường ruột.Triệu chứng lâm sàng của bệnhGần 5% số gia súc bị nhiễm bệnh thể hiện triệu chướng lâmsàng của bệnh. Lý do của tình trạng này chưa được biết.Những con vật nhiễm bệnh mà chưa thể hiện lâm sàng thì?coi như vật ủ bệnh và là nguồn truyền mầm bệnh ra môitrường ở trang trại. Triệu chứng lâm sàng bệnh ít khi xuấthiện ở gia súc dưới 2 hoặc 3 năm tuổi. Những con vật mắcbệnh có thể bị ỉa chảy gián đoạn và dần dần trở nên ỉa chảythường xuyên hơn. Có những trường hợp khác thì ỉa chảyxuất hiện đột ngột và kéo dài đến khi chết. Sút cân là hiệntượng điển hình của bệnh này và có thể bắt đầu ngay từ khicon vật chưa bị ỉa chảy. Mặc dù con vật nhiễm bệnh rõ ràngvới triệu chứng xù lông và giảm sữa nhưng nó vẫn ăn uốngbình thường cho đến khi chuyển sang giai đoạn cuối cùngcủa bệnh.Sút cân nhưng không bị ỉa chảy là dấu hiệu chủ yếu củabệnh này ở dê và cừu.Chẩn đoánNhững con vật có biểu hiện bệnh mãn tính nhưng không ỉachảy, đôi khi vẫn ăn? bình thường thì nên quan sát kỹ.Bệnh phó lao chỉ được thông báo khi có kiểm tra hậu phẫubệnh tích.Rất khó có thể xác định những con nào nhiễm bệnh, vìkhông có triệu chứng lâm sàng đặc trưng. Nuôi cấy phânlập vi khuẩn Mycobacterium? paratuberculosis qua phân thìrất đắt vì? mất nhiều thời gian cho vi khuẩn phát triển. Nuôicấy vi khuẩn phải giữ mẫu trong tủ ấm trong 4 tháng. Vikhuẩn thải ra gián đoạn nên nhiều khi bị nhầm lẫn.? Kiểmtra? các mẫu máu cũng đã được làm nhưng cũng không cókhả năng xác định âm tính hay dương tính.Tiêm phòng vaccinVaccin đã được phát triển ở Mỹ, châu Âu, và New Zeal ...