Bệnh sỏi mật: 50% không có triệu chứng

Có không ít bệnh nhân (BN) đã sửng sốt khi đột nhiên bác sĩ (BS) thông báo: "Bác có rất nhiều sỏi mật". Có BN lại băn khoăn cùng bị sỏi mật, nhưng ông A phải mổ, còn mình BS cứ bảo để đó theo dõi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh sỏi mật: 50% không có triệu chứng Bệnh sỏi mật: 50%không có triệu chứngCó không ít bệnh nhân (BN) đã sửng sốt khi đột nhiên bác sĩ (BS) thôngbáo: Bác có rất nhiều sỏi mật. Có BN lại băn khoăn cùng bị sỏi mật,nhưng ông A phải mổ, còn mình BS cứ bảo để đó theo dõi.TS.BS Nguyễn Hoàng Bắc - phó giám đốc Bệnh viện (BV) Đại học Y dượcTP.HCM - cho biết sỏi mật là bệnh lý rất phổ biến ở VN, Lào, Campuchiavà một số nước trong khu vực Đông Nam Á. Bình quân mỗi ngày tại BVĐại học Y dược TP phẫu thuật cho 10 BN bị bệnh sỏi mật. Theo TS HoàngBắc, để hiểu rõ căn bệnh này, BN cần được biết mật, dịch mật, ống mật, túimật là gì, có chức năng ra sao đối với cơ thể.Mật là một chất dịch màu vàng, được gan tiết ra. Dịch mật được các ống mậtthu nhận và đổ vào ống mật chính, sau đó chảy vào ống tiêu hóa. Dịch mậtgiúp hệ tiêu hóa hấp thu các chất béo ăn vào hằng ngày. Trung bình mộtngày gan tiết ra khoảng một lít dịch mật. Nếu tắc mật, mật sẽ ứ lại trong ganvà gây biến chứng. Còn ống mật là những ống cực nhỏ, nhận mật từ các tếbào gan tiết ra, các ống mật kết nối vào nhau để thành các ống mật lớn dần,cuối cùng đi ra khỏi gan bằng một ống mật chính rồi đổ vào ruột. Có thểhình dung các ống mật như các con sông nhỏ đổ vào biển lớn là ruột. Cácống mật chạy khắp trong gan và có kích thước từ một milimet đến dưới mộtcentimet. Riêng túi mật là một cơ quan hình quả lê, có chức năng chứa mậtvà cô đặc mật trước khi đổ vào đường tiêu hóa. Túi mật nằm ở mặt dưới ganhay dưới bờ sườn phải.Dễ tái phátTS Hoàng Bắc cho biết sỏi mật được tạo ra khi có Uống thuốc xổ giunsự rối loạn chuyển hóa của dịch mật. Dịch mật TS Hoàng Bắc khuyênquá đặc trong túi mật sẽ lắng đọng lại tạo thành để tránh sỏi mật, BN nênsỏi. Người có nhiều giun, sán cũng có nguy cơ bị uống thuốc xổ giun sáusỏi mật vì trứng hoặc giun, sán có thể chui vào tháng một lần; không đểđường mật và chết ở đó, tạo thành cái nhân để tạo cơ thể thừa cân,sỏi. Nhiễm trùng đường mật nhiều lần cũng là cholesterol cao; sau cắtnguyên nhân gây sỏi. Chính sỏi lại gây ra viêm, túi mật kiêng ăn chấtgây ra hẹp đường mật. Đây là vòng lẩn quẩn béo vài tháng; nếu ấn taykhiến BN sỏi mật dễ tái phát bệnh. vào hạ sườn phải thấy cóCó hai loại sỏi mật là sỏi túi mật và sỏi đường mật đau nhói nên đi BV(có người gọi là sỏi trong gan, tức là sỏi nằm ở khám ngay.đường mật trong gan). BN có thể chỉ bị sỏi túi mậthoặc sỏi đường mật, nhưng có người bị cả hai loại. Có người bị sỏi túi mậtđã điều trị (bằng cách mổ nội soi cắt bỏ túi mật chứa sỏi) nhưng sau đó lại bịsỏi đường mật. BN bị sỏi đường mật khó điều trị hơn và dễ bị tắc nghẽnđường mật trong gan. Sỏi mật có thể là một hay nhiều viên và có nhiều hìnhdạng khác nhau, có thể là một khối mềm to nhưng cũng có thể là hàng trămviên nhỏ li ti, có khi lại là một viên rất lớn. Sỏi túi mật gặp nhiều ở nữ hơnnam, nhất là ở phụ nữ có nhiều con, người trên 40 tuổi, người béo phì.Theo TS Hoàng Bắc, hơn 50% BN bị sỏi mật không có triệu chứng, hoặc cótriệu chứng mơ hồ, dễ nhầm với bệnh đau bao tử. Có khi triệu chứng chỉxuất hiện sau bữa ăn có nhiều chất béo. Với người có triệu chứng, BN cócảm giác đau quặn vùng dưới sườn phải hay vị trí dưới mũi ức; buồn nônhoặc nôn; trướng bụng, đầy hơi, ăn không tiêu. Nếu bị tắc mật, BN có biểuhiện vàng da, nước tiểu vàng, ngứa, sốt và đau hạ sườn bên phải. Khi sỏi mậtgây biến chứng tắc ống mật, BN có biểu hiện đau dữ dội, sốt, lạnh run. BNcó thể tử vong nếu không được điều trị các biến chứng kịp thời.Mổ khi nào?TS Hoàng Bắc lưu ý: nguyên nhân của sỏi mật là do rối loạn chuyển hóa củadịch mật. Nếu chỉ lấy sỏi ra, rối loạn chuyển hóa vẫn còn và tiếp tục phátsinh sỏi. Cắt túi mật sẽ ngăn sỏi tái phát và BN vẫn khỏe mạnh, sống thọ nhưngười bình thường. Sỏi to hay sỏi nhỏ, nhiều sỏi hay ít sỏi cũng không quantrọng khi sỏi chưa gây triệu chứng.Thực tế có những BN chỉ bị một viên sỏi nhỏ đã phải mổ vì viên sỏi này gâytắc dịch mật khiến BN đau đớn không chịu nổi. Về việc mổ sỏi mật khi nào,TS Bắc cho biết về nguyên tắc bất cứ lúc nào cũng có thể mổ lấy sỏi. Tuynhiên, khi sỏi chưa gây triệu chứng chỉ cần theo dõi định kỳ theo hẹn củaBS. Khi có triệu chứng, biến chứng (viêm tụy cấp...) mới cần mổ.BN bị sỏi mật đa số được điều trị bằng phẫu thuật nội soi. Nếu BN chỉ bị sỏitúi mật, khi cắt túi mật bệnh không tái phát. Với BN bị sỏi đường mật việcđiều trị sẽ khó khăn hơn. Nếu đường mật nằm trong nhu mô gan sâu có quánhiều sỏi, có khi BS bắt buộc phải cắt bỏ một phần gan để ...