Bệnh vàng lá ở lúa

Triệu chứng vàng và lùn cây lúa là một dạng đặc trưng của một bệnh do virut hoặc mycoplasma gây ra do rầy xanh đuôi đen (Nephottetis virescens và Nephotettis nigropictus) là môi giới truyền bệnh đã được ghi nhận từ lâu, khoảng năm 1969 ở Ấn Độ, Bangladesh, Philippines, Thái Lan, Indonesia và Nhật Bản. Bệnh được gọi là Tungro nếu tác nhân là do virút ở 2 dạng gọi là RTSV (Rice Tungro Spherical Virus) và dạng RTBV (Rice Tungro Bacilliform Virus, nhưng nếu tác nhân là Mycoplasma thì gọi là bệnh Vàng lụi. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh vàng lá ở lúaBệnh vàng lùn hại lúa tại đồng bằng sông Cửu Long I. Tình hình chung: Triệu chứng vàng và lùn cây lúa là mộtdạng đặc trưng của một bệnh do virut hoặc mycoplasma gây ra do rầy xanhđuôi đen (Nephottetis virescens và Nephotettis nigropictus) là môi giớitruyền bệnh đã được ghi nhận từ lâu, khoảng năm 1969 ở Ấn Độ,Bangladesh, Philippines, Thái Lan, Indonesia và Nhật Bản. Bệnh được gọi làTungro nếu tác nhân là do virút ở 2 dạng gọi là RTSV (Rice TungroSpherical Virus) và dạng RTBV (Rice Tungro Bacilliform Virus, nhưng nếutác nhân là Mycoplasma thì gọi là bệnh Vàng lụi. Ở Miền Bắc Việt nam,bệnh dược ghi nhận trong những năm 1964, 1966 và 1970 trên giống MộcTuyền với diện tích khá lớn khoảng 50.000 ha.Một số bệnh trên lúa do virut gây ra mà rầy nâu là môi giới truyền bệnh. Có2 dạng phổ biến là Lùn xoắn lá (Rice Ragged Stunt Virus) và một bệnh kháclà Lùn Lúa Cỏ (Rice Grassy Stunt). Hai bệnh do Rầy Nâu truyền có triệuchứng rất đặc trưng là cây lúa cũng bị lùn hẳn. Lùn, đẻ ít chồi và đặc biệt làlá bị xoăn lại, bông ngắn hoặc trổ không thoát đó là Lùn xoăn lá, rất phổbiến, bệnh xuất hiện theo sau những trân dịch của rầy nâu, hầu hết bà connông dân đều biết và gọi đúng tên. Đối với bệnh Lùn lúa cỏ thì ngược lại,sau khi cây lúa bị nhiễm bệnh do rầy nâu chích hút và truyền bệnh thì bụi lúacó khuynh hướng bị lùn hẳn và đặc trưng là đẻ rất nhiều chồi như bụi cỏ,trên dồng ruộng, bệnh Lùn lúa cỏ thường có tỉ lệ ít hơn bệnh Lùn xoăn lá.Như vậy nếu môi giới truyền bệnh là rầy nâu thì cho đến nay chỉ có hai bệnhlà lùn xoăn lá và lùn lúa cỏ mà triệu chứng đặc trưng như đã mô tả, vẫn chưacó ghi nhận nào mới.Tuy nhiên, ở Đồngbằng sông Cửu Long,từ năm 1989 có xuấthiện một triệu chúngcây lúa bị Vàng vàLùn, tỉ lệ nầy có thể từ5-10 % hoặc 50 % trênmột số giống và một sốruộng, một số giốngnhư OM CS 96, OM997-6, OM 1248 được ghi nhận nhiễm bệnh..Tuy nhiên điều đáng quan tâmở đây là triệu chứng trên lại có cùng đỉnh cao xuất hiện của quần thể rầy nâu?. như vậy có thể đây là một bệnh mới cần có những nghiên cứu để kết luậnnhằm tránh sự lây lan bệnh trên diện rộng. Bệnh xuất hiện thông thường vớitỉ lệ rất thấp, có những năm gây hại khá lớnNgày 21 tháng 1 năm 2000, Thứ Trưởng Bộ Nông Nghiệp Ngô Thế Dân cógửi công văn cho các Sở Nông Nghiệp và PTNT, Viện Trường các tỉnh phíanam, thông báo về tình hình bệnh vàng lùn xuất hiện cùng với sự bùng phátcủa dịch rầy nâu. Đến cuối tháng 12-1999 có 13.120 ha lúa bị nhiễm ở cáctỉnh Bến tre, TP Hồ chí Minh, Bạc Liêu và Long An, riêng TP HCM có 242ha bệnh vàng lùn và không trổ được. Bộ NN và PTNT giao nhiệm vụ choCục BVTV chủ trì phối hợp với Viện khoa học NN Miền Nam và Viện lúaĐBSCL tổ chức thực hiện nghiên cứu và xác định tác nhân bệnh vàng lùn,quy luật phát sinh và phát triển của bệnh liên quan đến rầy nâu. Trong năm1999, Hội nghị Cục BVTV phía Nam gọi là bệnh “Vàng Lùn”, chưa rõ tácnhânVừa qua, từ đầu vụ Hè thu 2006 dịch bệnh lại phát triển và lan rộng trên hầuhết các tỉnh ĐBSCL, với mật số rầy nâu rất cao, diện tích bị nhiễm bệnhvàng lụi riêng tại Đồng Tháp với thiệt hại < 30 % là 613 ha, và > 30 % là2636 ha trong đó thiêu huỷ khoảng 500 ha.II. Tình hình nghiêncứu và kết quả bướcđầu về xác định tácnhân:Kết quả nghiên cứu từ Bộ môn BVTV, trường Đại Học Cần Thơ gọi là“bệnh lúa cỏ dòng -2” từ các thí nghiệm về truyền bệnh Rầu nâu với cây lúakhỏe (PGS Phạm văn Kim).Ở Viện lúa ĐBSCL, trong những năm đó còn thiếu phương tiện, nhất là máyđọc ELISA và kháng huyết thanh của một số dòng virus trên lúa như Tungro(RTSV, RTBV), Lùn xoăn lá (RRSV) Lùn lúa cỏ (RGGSV), Vàng lụi(RDV, rice dwarf virus), cho nên chỉ tiến hành thu thập mẫu bệnh và gửisang Viện Nghiên cứu lúa Quốc tế IRRI, Philippines, do Tiến sĩ OssmatAzzam, virologist của bộ môn Bệnh cây thực hiện, từ tháng 4 -1996 đếntháng 1-1997, trong tổng số 163 mẫu, có phản ứng dương tính với 3 loạivirut RTBV, RTSV (Tungro) và Lùn xoăn lá RRSV với tỉ lệ rất thấp 4mẫu/140.Tháng 1-2005, chúng tôi mời Tiến sĩ R.C. Cabunagan và I.R. Choi, 2 nhàvirus học của Viện IRRI sang, kết quả phân tích cho thấy trong số 52 mẫulúa bị bệnh, chỉ có 1 mẫu có phản ứng d ương tính với RTSV (tungro), và 7mẫu với bệnh Lùn lúa cỏ (RGSV)Tháng 3-2006, tôi có mời thêm Tiến sĩ Hong Soo Choi, chuyên về virut, bộmôn bệnh cây, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Nghiệp Quốc gia, Suwon,Korea cùng Tiến sĩ I. R. Choi của IRRI, sang lấy mẫu và tiếp tục thực hiệncác giám định về bệnh bằng PCR và thực hiện giải mã (sequencing). Kết quảvề kháng huyết thanh cho thấy có nhiều triển vọng để có thể đi đến nhữngkết luận bước đầu. Kết quả mẫu bệnh vàng lùn thu thập được tại Tiền Giangdo Trung Tâm BVTV Phía nam hướng dẩn và lấy mẫu, Chi Cục BVTV AnGiang hướng dẩn và thu mẫu: 2 mẫu/30 có phản ứngvới Tungro RTSV,27/30 mẫu có phản ứng với Lùn lúa cỏ, 19/30 ...