Biến đổi nhiễm sắc thể ở những người tiếp xúc nghề nghiệp với phóng xạ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm xác định biến đổi nhiễm sắc thể ở những người tiếp xúc nghề nghiệp với phóng xạ. Bài viết nghiên cứu trên 60 người tại các cơ sở y tế có tiền sử tiếp xúc nghề nghiệp với tia X hoặc tia gamma và 60 người không tiếp xúc phóng xạ (nhóm chứng). Nuôi cấy máu ngoại vi toàn phần trong môi trường RPMI-1640 trong 48 giờ, thu hoạch làm tiêu bản nhiễm sắc thể (NST), nhuộm giemsa và phân tích.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Biến đổi nhiễm sắc thể ở những người tiếp xúc nghề nghiệp với phóng xạTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013BIẾN ĐỔI NHIỄM SẮC THỂ Ở NHỮNG NGƢỜITIẾP XÚC NGHỀ NGHIỆP VỚI PHÓNG XẠNguyễn Đình Trung*; Trần Văn Khoa**; Nguyễn Thị Thanh Nga**Nguyễn Thúy Huyền**; Đặng Thị Hồng**TÓM TẮTNghiên cứu trên 60 người tại các cơ sở y tế có tiền sử tiếp xúc nghề nghiệp với tia X hoặc tiagamma và 60 người không tiếp xúc phóng xạ (nhóm chứng). Nuôi cấy máu ngoại vi toàn phần trongmôi trường RPMI-1640 trong 48 giờ, thu hoạch làm tiêu bản nhiễm sắc thể (NST), nhuộm giemsa vàphân tích. Kết quả cho thấy: tần số bất thường NST ở nhóm tiếp xúc phóng xạ nghề nghiệp cao hơnnhóm chứng (p < 0,001). Trong đó, 4 trường hợp xuất hiện NST hai tâm hoặc tương đương hai tâmvới tần số 0,02 - 0,04/1 tế bào, cho thấy liều tích lũy sinh học quá mức an toàn theo khuyến cáo.* Từ khóa: Bất thường nhiễm sác thể; Liều tích lũy sinh học; Phãng x¹; TiÕp xóc nghÒ nghiÖp.CHROMOSOME ABERRATIONS IN OCCUPATIONALLYEXPOSURED MEDICAL WORKERSSUMMARYThe study was carried out on 60 medical workers exposured to gamma or X-rays and 60 nonexposured people as control group. Whole peripheral blood were cultured in RPMI-1640 medium for48 hours. After harvesting, chromosome slides were made and stained with giemsa for chromosomeanalysis. The results showed that chromosome aberration frequency in radiation exposured group ishigher than that in the control group with p < 0.001. In which, 4 cases showed dicentric or dicentricequivalent frequency of 0.02 to 0.04 per cell, indicating over permissible acummulative dose.* Key words: Chromosome aberrations; Biological accumulative dose; Radiation; Occupational exposure.ĐÆT VÊN ®ÒCác nguồn hạt nhân và phóng xạ ngàycàng được sử dụng rộng rãi trong nhiềungành khoa học và lĩnh vực khác nhau. Ngoàira, nguy cơ của chiến tranh hạt nhân hiện vẫncòn đe dọa loài người. Điều đó đặt ra một vấnđề thiết yếu đối với công tác bảo đảm an toànphóng xạ. Bệnh phóng xạ cũng đã được đưavào danh sách bệnh nghề nghiệp ở nước ta.Vì vậy, việc xác định liều hấp thu phóng xạ ởcác đối tượng tiếp xúc với phóng xạ trongnghề nghiệp hoặc do tai nạn hạt nhân là rấtquan trọng. Nhiều loại máy đo liều vật lý đã rađời dựa trên các nguyên lý khác nhau để đoliều cá nhân hoặc tập thể. Tuy nhiên, trongnhững hoàn cảnh nhất định, kết quả đo liềuvật lý do máy cung cấp không phản ánh đúngliều hấp thu phóng xạ trên đối tượng bị nhiễmdo những tình huống nhất định như bị chechắn, hoặc không thường xuyên mang máyđo xạ trên người.* Viện Y học Lao động và Vệ sinh Môi trường** Học viện Quân yChịu trách nhiệm nội dung khoa học: GS. TS. Hoàng Văn LươngPGS. TS. Nguyễn Hoàng Thanh5TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013Đã từ lâu, người ta biết rằng bức xạ ionhoá khi tương tác với cơ thể hoặc tế bàosống gây ra những hiệu ứng sinh học khácnhau. Việc xác định hiệu ứng sinh học nàymới thực sự là thước đo quan trọng nhất đểđánh giá mức độ và tình trạng nguy hiểmđối với cơ thể sinh vật, từ đó đưa ra quyếtđịnh đối với việc điều trị, dự phòng, tiênlượng, cũng như bố trí công tác và chế độchính sách đối với những người bị tổnthương phóng xạ. Việc nghiên cứu các bấtthường NST do chiếu xạ trên tế bào bạchcầu máu ngoại vi người và động vật thựcnghiệm đã cho thấy bất thường NST là mộtchỉ thị sinh học quan trọng ở người bị chiếuxạ [1, 2, 3, 4]. Trên cơ sở đó, chúng tôi tiếnhành đề tài này nhằm: Xác định biến đổiNST ở những người tiếp xúc nghề nghiệpvới phóng xạ.ĐỐI TƢỢNG, VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNGPHÁP NGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.60 cán bộ, nhân viên làm việc trực tiếptại các phòng chiếu chụp X quang, chụp CT,chụp cộng hưởng từ, các khoa xạ trị có thờigian làm việc liên quan đến nhiễm xạ nghềnghiệp ≥ 1 năm, không điều trị bằng hóachất có khả năng gây đột biến, không viêmnhiễm, mắc các bệnh nhiễm trùng tại thờiđiểm lấy máu. Nhóm chứng gồm 60 ngườikhỏe mạnh, không hút thuốc lá, không nghiệnrượu, không mắc bệnh mạn tính. Cả hai nhómkhông chiếu chụp X quang cho bản thân trongvòng 1 năm. Tiến hành lấy mẫu tại Bệnhviện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Việt Xôvà Bệnh viện K Trung -¬ng, từ 6 - 2012đến 10 - 2012.2. Phương pháp nghiên cứu.* Nuôi cấy tế bào bạch cầu máu ngoại vi:Các đối tượng được lấy 2 ml máu tĩnhmạch, chống đông bằng heparin. Nuôi cấy66 - 8 giọt máu máu toàn phần (0,5 ml) trongống nuôi cấy ở tủ ấm 370C, 5% CO2 trong48 giờ. Mỗi ống gồm 4 ml môi trườngRPMI-1640 (Gibco), 1 ml huyết thanh bàothai B (Gibco), 100 μl chất kích thích phânbào (PHA) nồng độ 0,24 mg/ml, kháng sinh(antibiotic antimycotinic) 100X (Gibco). Nhỏ30 μl colcemid nồng độ 10 μg/ml/mẫu trướckhi thu hoạch 1 giờ.* Thu hoạch mẫu, làm tiêu bản NST:Ly tâm ống mẫu 1.000 vòng/phút/10 phút,hút bỏ dịch nổi, nhược trương trong 7mldung dịch KCl 0,075 M, cố định trong 5 mldung dịch carnoy I: 3 (3 methanol gốc/1 axÝtacetic) x 3 lần. Cuối cùng, ly tâm 1.000vòng/phút/10 phút, hút bỏ dịch nổ ...