Biện pháp phòng trị bệnh của tôm nuôi: Phần 2

Tài liệu Bệnh của tôm nuôi và biện pháp phòng trị gồm các nội dung sau: chương 1 những hiểu biết chung về bệnh tôm, chương 2 biện pháp phòng bệnh tổng hợp cho tôm, chương 3 thuốc và biện pháp dùng thuốc cho tôm nuôi, chương 4 một số bệnh thường gặp ở nuôi tôm. Sau đây mời các bạn tham khảo Tài liệu Bệnh của tôm nuôi và biện pháp phòng trị: Phần 2
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Biện pháp phòng trị bệnh của tôm nuôi: Phần 2 28 BÖnh cña t«m nu«i vµ biÖn ph¸p phßng trÞ Ch−¬ng 3 Thuèc vμ biÖn ph¸p dïng thuèc cho t«m nu«i 1. T¸c dông cña thuèc 1.1. T¸c dông côc bé vµ t¸c dông hÊp thu: Thuèc dïng ë tæ chøc nµo, c¬ quan nµo th× dõng vµ ph¸t huy t¸c dông ë ®ã. Ca(OCl)2 t¸c dông khö trïng bªn ngoµi c¬ thÓ t«m. T¸c dông côc bé cña thuèc kh«ng chØ x¶y ra ë bªn ngoµi c¬ thÓ mµ c¶ bªn trong nh− mét sè thuèc vµo ruét ë ®o¹n nµo ph¸t huy t¸c dông ë ®o¹n Êy. T¸c dông hÊp thu lµ thuèc sau khi vµo c¬ thÓ hÊp thu ®Õn hÖ thèng tuÇn hoµn ph¸t huy hiÖu qu¶. 1.2. T¸c dông trùc tiÕp vµ t¸c dông gi¸n tiÕp: C¨n cø vµo c¬ chÕ t¸c dông cña thuèc chia ra t¸c dông trùc tiÕp vµ t¸c dông gi¸n tiÕp. Tæ chøc tÕ bµo c¬ quan nµo ®ã cña ng−êi còng nh− sinh vËt tiÕp xóc víi thuèc ph¸t sinh ra ph¶n øng th× gäi lµ t¸c dông trùc tiÕp cña thuèc, cßn t¸c dông gi¸n tiÕp lµ do t¸c dông trùc tiÕp mµ dÉn ®Õn mét sè c¬ quan kh¸c ph¸t sinh ra ph¶n øng. 1.3. T¸c dông lùa chän cña thuèc: TÝnh mÉn c¶m cña c¸c c¬ quan trong c¬ thÓ sinh vËt víi thuèc kh«ng gièng nhau nªn t¸c dông trùc tiÕp cña thuèc víi c¸c tæ chøc c¬ quan cña c¬ thÓ sinh vËt còng cã kh¶ n¨ng lùa chän. Do qu¸ tr×nh sinh ho¸ cña tÕ bµo tæ chøc cña c¸c c¬ quan kh«ng gièng nhau, tÕ bµo tæ chøc cña c¬ quan nµo ph©n ho¸ cµng cao, qu¸ tr×nh sinh ho¸ cµng phøc t¹p th× kh¶ n¨ng can thiÖp cña thuèc cµng lín nªn tÝnh mÉn c¶m víi thuèc cµng cao nh− hÖ thèng thÇn kinh. Tuy mçi tæ chøc c¬ quan cã ®Æc tr−ng riªng nh−ng trªn mét sè kh©u cã sù gièng nhau nªn nhiÒu lo¹i thuèc ngoµi kh¶ n¨ng lùa chän cao ®èi víi c¸c tÕ bµo cña c¬ quan ra cßn cã thÓ t¸c dông trùc tiÕp víi mét sè tæ chøc c¬ quan kh¸c. NhÊt lµ lóc l−îng thuèc t¨ng. V× vËy tÝnh lùa chän cña thuèc còng mang tÝnh t−¬ng ®èi. HiÖn nay dïng mét sè ho¸ chÊt ®Ó tiªu diÖt sinh vËt g©y bÖnh cã tÝnh lùa chän t−¬ng ®èi cao nªn víi nång ®é kh«ng ®éc h¹i víi c¬ thÓ t«m nh−ng can thiÖp ®−îc qu¸ tr×nh sinh ho¸ riªng cña sinh vËt g©y bÖnh nªn ph¸t huy hiÖu qu¶ trÞ liÖu cao. Nh÷ng sinh vËt g©y bÖnh ký sinh trong c¬ thÓ t«m cã kh¶ n¨ng thÝch øng cµng cao chøng tá qu¸ tr×nh sinh ho¸ cµng gÇn víi tæ chøc t«m nªn tiªu diÖt nã rÊt khã nh− virus ký sinh trong tÕ bµo tæ chøc cña ng−êi còng nh− sinh vËt. Ngoµi mét sè thuèc cã tÝnh chÊt lùa chän cao víi c¸c tæ chøc c¬ quan ra cã mét sè thuèc l¹i cã t¸c dông ®éc h¹i ®èi víi tÕ bµo chÊt nãi chung. Thuèc vµo c¬ thÓ can thiÖp qu¸ tr×nh sinh ho¸ c¬ b¶n nhÊt cña bÊt kú tÕ bµo chÊt nµo v× vËy mµ t¸c dông ®Õn sù sèng cña tÊt c¶ c¸c tæ chøc c¬ quan nh− c¸c Ion kim lo¹i m¹nh kÕt hîp víi gèc SH cña men lµm rèi lo¹n chøc n¨ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng men nªn tÕ bµo tæ chøc kh«ng tæng hîp ®−îc Protein. 1.4. T¸c dông ch÷a bÖnh vµ t¸c dông phô cña thuèc: Dïng thuèc ®Ó ch÷a bÖnh nh»m môc ®Ých tiªu diÖt nguyªn nh©n g©y bÖnh vµ c¸c triÖu chøng bÖnh nªn th−êng ng−êi ta dïng thuèc ch÷a bÖnh l¹i cã thªm thuèc båi d−ìng kh«i phôc l¹i chøc n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc c¬ quan. Bïi Quang TÒ 29 Trong qu¸ tr×nh sö dông thuèc tuy ®¹t ®−îc môc ®Ých ch÷a lµnh bÖnh nh−ng cã mét sè thuèc g©y ra mét sè ph¶n øng phô cã thÓ t¸c h¹i ®Õn c¬ thÓ nh−: - Do tÝnh to¸n kh«ng chÝnh x¸c nªn nång ®é thuèc qu¸ cao, mét sè thuèc duy tr× hiÖu lùc t−¬ng ®èi dµi ë trong n−íc. - Cã khi dïng nång ®é thuèc trong ph¹m vi an toµn nh−ng ®iÒu kiÖn m«i tr−êng biÕn ®æi xÊu hoÆc c¬ thÓ t«m yÕu còng dÔ bÞ ngé ®éc, víi c¸c bÖnh ë bªn trong c¬ thÓ t«m ph¶i dïng thuèc trén víi thøc ¨n nh−ng cã mét sè t«m kh«ng ¨n nªn tÝnh l−îng thuèc khã chÝnh x¸c, nh÷ng con tham ¨n cã thÓ ¨n liÒu l−îng nhiÒu còng dÔ bÞ ngé ®éc. - Do ®ã mçi khi dïng thuèc trÞ bÖnh cho t«m cÇn t¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý ch¨m sãc. 1.5. T¸c dông hîp ®ång vµ t¸c dông ®èi kh¸ng cña c¬ thÓ: Cïng mét lóc dïng hai hay nhiÒu lo¹i thuèc lµm cho t¸c dông m¹nh h¬n lóc dïng riªng rÏ. Tr¸i l¹i mét sè thuèc khi dïng riªng lÎ t¸c dông l¹i m¹nh h¬n pha trén nhiÒu lo¹i thuèc bëi gi÷a chóng cã thÓ triÖt tiªu t¸c dông lµm cho hiÖu nghiÖm gi¶m, tuy nhiªn vÊn ®Ò nµy ë t«m nghiªn cøu cßn Ýt. 2. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn t¸c dông cña thuèc T¸c dông cña thuèc m¹nh hay yÕu do nhiÒu nguyªn nh©n ¶nh h−ëng nh−ng yÕu tè chÝnh lµ mèi quan hÖ t−¬ng hç gi÷a thuèc vµ c¬ thÓ sinh vËt. 2.1. TÝnh chÊt lý ho¸ vµ cÊu t¹o ho¸ häc cña thuèc: TÝnh chÊt d−îc lý cña thuèc cã quan hÖ mËt thiÕt víi tÝnh chÊt lý häc, ho¸ häc cña thuèc, hay nãi c¸ch kh¸c t¸c dông cña thuèc trªn c¬ thÓ sinh vËt phô thuéc vµo TÝnh chÊt lý ho¸ vµ cÊu t¹o ho¸ häc cña thuèc ch¼ng h¹n thuèc cã ®é hoµ tan lín, thuèc d¹ng láng c¬ thÓ dÔ hÊp thô nªn t¸c dông sÏ nhanh h¬n. TÝnh chÊt ho¸ häc cña thuèc can thiÖp vµo qu¸ tr×nh sinh ho¸ cña sinh vËt ®Ó ph¸t huy t¸c dông d−äc lý nh− muèi CuSO4 t¸c dông lªn Protein lµm kÕt vãn tÕ bµo tæ chøc dÉn ®Õn tiªu diÖt nhiÒu nguyªn sinh ®éng vËt ký sinh trªn t«m. TÝnh chÊt lý ho¸ cña thuèc nã quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng hÊp thu, ph©n bè, biÕn ®æi vµ bµi tiÕt cña thuèc trªn c¬ thÓ sinh vËt tõ ®ã mµ xem xÐt t¸c dông d−îc lý m¹nh hay yÕu. T¸c dông d−îc lý quyÕt ®Þnh bëi cÊu t¹o ho¸ häc cña thuèc. Mçi khi cÊu t¹o ho¸ häc cña thuèc thay ®æi th× tÝnh chÊt d−îc lý còng thay ®æi theo. C¸c lo¹i thuèc Sulphamid së dÜ nã cã kh¶ n¨ng diÖt vi khuÈn v× cã cÊu t¹o gièng para amino benzoic acid (PABA) lµ chÊt sinh tr−ëng cña vi khuÈn nªn ®· tranh giµnh thay thÕ PABA dÉn ®Õn øc chÕ vi khuÈn sinh s¶n sinh tr−ëng. 2.2. LiÒu l−îng dïng thuèc: LiÒu l−îng thuèc nhiÒu hay Ýt ®Òu cã ¶nh h−ëng ®Õn t¸c dông cña thuèc. Dïng liÒu qu¸ Ýt kh«ng ph¸t sinh t¸c dông; dïng liÒu l−îng thuèc nhá nhÊt ph¸t sinh ®−îc t¸c dông th× gäi lµ liÒu l−îng thuèc thÊp nhÊt cã hiÖu nghiÖm. LiÒu l−îng thuèc lín nhÊt mµ c¬ thÓ sinh vËt chÞu ®ùng ®−îc kh«ng cã biÓu hiÖn ngé ®éc lµ liÒu l−îng thuèc chÞu ®ùng cao nhÊt, lµ liÒu l−îng cùc ®¹i. NÕu v−ît qu¸ ng−ìng nµy t«m sÏ bÞ ngé ®éc. LiÒu l−îng dÉn ®Õn t«m ngé ®éc gäi lµ l−îng ngé ®éc, v−ît h¬n t«m sÏ chÕt ...