Bình luận 'tắt đèn, việc làng, lều chõng' của Ngô Tất Tố_5

Tham khảo bài viết bình luận “tắt đèn, việc làng, lều chõng” của ngô tất tố_5, tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bình luận “tắt đèn, việc làng, lều chõng” của Ngô Tất Tố_5 Bình luận “tắt đèn, việc làng, lều chõng” của Ngô Tất Tố Bối cảnh “Lều chõng” bắt đầu từ năm Minh Mệnh thứ 12 đến nămKiến Phúc (1884).Thời gian đó xã hội phong kiến lâm vào khủng hoảng,nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân diễn ra liên tiếp, thực dân Pháp đe dọanền độc lập nước nhà. Nhưng triều đình phong kiến vẫn xổ hủ trong quycách thi cử lạc hậu.Thí sinh muốn thi đỗ đạt thì phải dùi mài kinh sử ởxứ Bắc mà Nam sử thì lại chỉ là thứ yếu.Họ chỉ cần nhai lại các giáo lívà tuân thủ nguyên tắc “tôn Khổng, sùng Nho, chuyên kinh, phục cổ”,những nguyên tắc giáo dục mà Khổng Tử đã đề ra cho môn đệ của mìnhhai ngàn năm trước.Vận mệnh đất nước đang nghiêng ngả mà cụ bảng Tiên Kiều vẫn saysưa giảng Kinh Dịch, Trung Dung, Tống sử, cụ có ngờ đâu cái học kinhviện, giáo điều mà cụ truyền bá, lại là cái học đua đến sự mất nước.trong lời giới thiệu cuốn “Lều chõng”, Ngô Tất Tố đã nêu rõ công tộicủa chế độ khoa cử phong kiến : “ chính nó đã làm cho nước Việt Namtrở nên một nước có văn hóa rồi lại chính nó lại đua nước Việt Nam đếncõi diệt vong”. “Lều chõng” là một tấn bi kịch của cả một thế hệ nhà nhotrí thức.Tác phẩm đã dựng lại một cách sinh động, chân thật bức tranh vừa bithảm vừa khôi hài của chế độ giáo dục và khoa cử mục nát dưới triềuNguyễn. Trường thi “như một sân khấu rạp tuồng”, các quan giám khảothì múa may “giống hệt những quan phường chèo”, còn sĩ tử chỉ “nhưnhững vai hề, những con rối. Nho sĩ chẳng mảy may nghĩ tới đạo thánhhiền, đến “tu tề trị bình” mà lăn vào thi cử chỉ vì những danh vọng nhỏnhen. Họ xô đẩy, chen chúc, hối lộ, thông lương, gian lận giữa trườngthi. Họ sẵn sàng cúi đầu, uốn gối tuân theo những quy chế, phép tắc kì dịvà vô lối cốt giành giật cho được mảnh bằng tiến thân. Họ bê tha đếnthảm hại: hút thuốc phiện, chơi bời hưởng lạc rồi đánh chửi nhau…Người thực tài bị đánh trượt, bị vùi dập tàn nhẫn, vô lí.Viết “Lều chõng”, Ngô Tất Tố cũng dành phần thiện cảm rõ rệt chonhững nhà nho như Đào Vân Hạc, Hải Âu, cụ bảng Tiên Kiều, cụ nghèQuỳnh Liên… Qua họ ông muốn gửi gắm một phần tâm sự của chínhmình và những người trí thức tiểu tư sản bi quan bất lực từ sau 1930, gợira một con đường thoát limang vẻ “thi vị ngày xưa” của những tâm hồnnho sĩ tài hoa lỡ vận.Nhờ có vốn sống phong phú, sâu sắc, ngòi bút hiện thực châm biếm sắcsảo, tài hoa, óc quan sát tinh tế, khả năng dựng người, dựng cảnh độcđáo, Ngô Tất Tố qua “ Lều chõng” đã làm sống lại cả không khí xã hộiViệt Nam thời xa xưa trong những kì thi cử. Cùng với giá trị văn họcđặc sắc, tác phẩm còn có giá trị tư liệu lịch sử và xã hội. So với một sốtiểu thuyết cùng chủ đề, cùng thời như “Nhà nho”, “ Bút nghiên” củaChu Thiên, “Thanh đạm” của Nguyễn Công Hoan thì “Lều chõng” là tácphẩm nổi bật hơn cả về phẩm chất nghệ thuật đặc biệt ở những trangmiêu tả tâm lí nhân vật. Đặt trong hoàn cảnh đương thời khi phong tràophục cổ đang được khuyến khích thì “Lều chõng” thực sự là một tácphẩm có ý nghĩa hiên thực và ý nghĩa xã hội sâu sắc.Trong tác phẩm, Ngô Tất Tố dựng nên bức chân dung của các sĩ tử bịchế độ giáo dục và khoa cử phong kiến nhấn chìm trong khuôn phép, trởnên là những con người không có cá tính. Họ phải giấu đi bản lĩnh, cátính của mình và làm theo sách cổ nhân, nhắm mắt phục tùng mọi tôn titrật tự phong kiến. Đó là hình ảnh con người vô dụng, nhưng lại được xãhội phong kiến cho là “hữu dụng”.Ngô Tất Tố đã giáng những đòn rất mạnh vào đầu não chế độ phongkiến và những kẻ muốn lấy đạo Nho làm nền tảng “tề gia, trị quốc, bìnhthiên hạ”.Đi thi, không những cách làm văn gò bó, thể lệ phức tạp mà còn phảikhông được phạm húy (kiêng tên vua, tên hoàng hậu…, thậm chí têncung điện , lăng tẩm cũng phải kiêng nốt. Chỉ cần vi phạm, thì dù vănhay tới đâu cũng bị bỏ, thậm chí tù tội.Chưa hết, thêm những sự đố kị của quan trường và của triều đình; sựgian lận của thí sinh trong khi thi, kẻ học dốt đem tài liệu vào phòng thichép… Những tiêu cực đó cũng bị Ngô Tất Tố cực lực phê phán.Dưới chế độ phong kiến, học tập chủ yếu là học vẹt, chuộng hình thức,lấy cái cổ xưa làm chuẩn mực nên văn chương sáo rỗng, giáo điều. Thửlấy một câu trích trong tác phẩm để thấy rõ điều đó : “Thấy một giò lanbạch ngọc mới nở, sự khao khát càng bồn chồn…Tôi đang quét lối hoarụng đợi anh”. Đó là trích trong lá thư Khắc Mẫn mời vân Hạc tới chơi.Do chuộng lối khuôn sáo mà Khắc Mẫn lấy một điển tích tô vẽ cho câuvăn, thực ra lúc đó không phải mùa lan thì làm gì có hoa lan!Không ít người chán nản với thi cử mà vẫn phải theo riết nó cho đếnsuốt đời. Bởi lẽ trong xã hội phong kiến ngoài thi cử ra không có conđường nào khác để tiến thân. Nếu không theo con đường khoa cử thì họsuốt đời chỉ là những kiếp người hèn kém, suốt đời không được xã hộitrọng vọng.Thế nên mới có những cụ già ở vào cái tuổi “gần đất xa trời” vẫn cố đithi cho tới lúc chết trong lều.Động cư thi cử lúc này không phải là xuất phát từ việc mu ...