BloodCount K

Máu trắng ở đàn ông hay đàn bà ở khoảng 4800 tế bào (TBMT tế bào máu trắng, WBC: white blood cells) cho đến 10800/mm³. Ở MỸ, thì chỉ viết 4.8-10.8/mm³. Dưới số đó gọi là thiếu máu trắng (TMT) (Leukopenia) trên số đó: quá nhiều máu trắng (leukocytosis). Đã nói qua về thiếu máu trắng, và đã nêu cách tính ANC (Absolute neutrophil count) (tổng số Tuyệt Đối Máu Trắng Trung Hoà - TTDTH) khi số này dưới hay bằng 500/mm3, thì xác suất bnhân bị nhiễm trùng rất cao, và phải bảo vệ bnhân bằng cách để họ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BloodCount K BloodCount Kỳ rồi đã nêu: máu trắng ở đàn ông hay đàn bà ở khoảng 4800 tế bào(TBMT tế bào máu trắng, WBC: white blood cells) cho đến 10800/mm³. ỞMỸ, thì chỉ viết 4.8-10.8/mm³. Dưới số đó gọi là thiếu máu trắng (TMT)(Leukopenia) trên số đó: quá nhiều máu trắng (leukocytosis). Đã nói qua về thiếu máu trắng, và đã nêu cách tính ANC (Absoluteneutrophil count) (tổng số Tuyệt Đối Máu Trắng Trung Hoà - TTDTH) khisố này dưới hay bằng 500/mm3, thì xác suất bnhân bị nhiễm trùng rất cao,và phải bảo vệ bnhân bằng cách để họ ở phòng riêng và phải rửa tay, mangmạng che mặt ... Hematologists lắm khi nhận được các consultations hỏi tại sao bnhânbị thiếu máu trắng (mà không thiếu máu đỏ, không thiếu phiến huyết nhỏ).Trong nhà thương, thì thường là do thuốc gây nên, hoặc do miễn nhiễm -autoimmunẹ. Đối với bnhân tại office, thì thường cũng do những lý do đó,và cũng nên lưu ý: là đối với người khoẻ mạnh, mà hơi thiếu tế bào máutrắng (mild leukopenia - TBMT thường ở khoảng 2000 - 4000/mm3) thìthường sẽ không tìm ra đươc lý do nào cả dù có lấy cả tủy xương (tủy xươngsẽ bình thường). Đây là những cases khá nhức đầu, vì có những bnhân đang bị môt. lýdo tiềm ẩn nào đó, mà tìm chưa ra. Cho nên lắm khi phải làm tất cả các testsđể chứng minh tại thời điểm này, không có gì đáng ngại. Tức là phải làm tốithiểu: serum ANA (antinuclear antibodies - đi tìm autoimmune disease), độlắng máu - sed rate - viết tắt cho sedimentation rate xem coi có bệnh gì hiệnnay đang active hay không - CAT scan cuả bụng – đi tìm gan và lá lách -spleen ra sao - Có khi nên lấy máu gửi đi làm flow cytometry: tìm thấy hairycell leukemia theo lối này). Và dĩ nhiên phải xét lại rất cẩn thận danh sáchthuốc bnhân đang uống. Còn nếu có quá nhiều máu trắng - leukocytosis (định nghĩa là trên 10nghìn tám trăm tb máu trắng trong một ly khối máu (>10.8 X 1000 /mm3):thì các lý do chỉ chia ra làm hai thứ : phản ứng - tức là lành - hoặc ung thư -tức là dữ - malignant. 1. Phản ứng với một cái gì đang tiềm ẩn: chẳng hạn nhiễm trùng: sẽthấy Máu trắng trung hoà (MTTH - neutrophils) tăng, có khi thấy tế bào trẻhơn ra ngoại biên: bands, metamyelocytes - xem bài viêt kỳ trước - gọi làleft shift: chuyển sang bên trái. Nên nhớ một cách áng chừng rằng khi đếm máu trắng phân biệt -differential count - thì trong 100% máu trắng có khoảng 60% tb trung hoà -(neutrophils)- và độ 20-30% lymphocytes. Còn mấy tb còn lại: basophils,eosinophills, monocytes: mỗi thứ chỉ độ 12%: KHI NHỮNG TBào NÀY(basophils, eosinophills, monocytes) lên đến trên 10% thì mới đáng kể:basophils thì hiện nay cũng chưa rõ nhiệm vụ của nó, và cả đời không thấynó lên, eosinophils tăng (eosinophilia) thấy trong allergy hay bị sán lãi, cònmonocytes tăng (monocytosis) thì thường thấy khi bị viral - mononucleosischẳng hạn - hoặc tủy xương đang hồi phục nhưng cũng có khi thấy trong laophổi - Tuberculosis - (nói monocytosis chứ chả ai nói monophilia cả). 2. ung thư máu : Khi thấy tăng tb máu trắng (leukocytosis) thì nên liếcngay xem lymphocytes là bao nhiêu - nếu thấy tăng lymphocytes(lymphocytosis) thì phải hỏi ngay đây có phải viral diseases không haychính là CLL – chronic lymphhocytic leukemia, đặc biệt là ở những bnhântrên 50-60 tuổi - ở tuổi ấy, bắt đầu thấy CLL thường hơn. Trong CLL lắ mkhi tb máu trắng tăng lên rất cao, có khi vài trăm nghìn/mm3, mà bnhânkhông có triệu chứng gì: trái ngược hẳn với ung thư máu do neutrophils:những bnhân này thường có triệu chứng khi tbào máu trắng lên đến hàngtrăm nghìn, và nguy hiểm nhất là tai biến não (strokes) cho nên phải tìmcách lược tb máu trắng ra đổ đi ngay (leukapheresis) trong khi chờ chochemotherapy có hiệu quả. Ở người lớn ALL (Acute lymphocytic leukemia) ác tính khác hẳnALL ở con nít, nhưng sự chữa trị Leukemia đang thay đổi rất nhanh chóng,nhờ định rõ đươc nguồn gốc các tb ung thư máu hơn (nhờ Flow cytometry -hoặc FISH - chẳng hạn) (sẽ viết sau về Flow cytometry và FISH- insituhybridization). Lắm khi bnhân đang bị nhiễm trùng quá nặng, và tb mnáu trắng tănglên rất nhanh, khiến có người nghi ngờ là bnhân bị ung thư máu: đây chỉ làphản ứng mà thôi, mới đầu lầm với ung thư máu (cho nên gọi là leukemoidreaction - leuke: leukemia - oid: giống như): nhưng nhìn kính hiển vi sẽ rõngay, không thể nhầm lẫn được. Nói thì dễ, nhưng thức lâu mới biết đêm dài hoạ hoằn có khi cónhững cases rất khó. Chẳng hạn đang chữa một case - female - caucasian -mới đầu tưởng reaction - (benign) - nhưng bây giờ - sau khi theo dõi hơn 10năm: đang chữa như ung thư - mà lại dính líu đến eosinophils mới lạ ... Casenày thì cả 3 hematologists, chưa ai từng thấy ...Bs Nguyễn Tài Mai ...