Bỏ phiếu thay

Có một thực tế trong các cuộc bầu cử ở nước ta lâu nay ai cũng biết, đó là một người bỏ phiếu thay cho nhiều người. Hầu như không được nhắc đến trên báo chí, trong các cuộc hội thảo, hội nghị, họp hành, nhưng nó vẫn được hồn nhiên kể lại trong dân chúng như một việc bình thường. Không ai biết được tỷ lệ đi bỏ phiếu thay là bao nhiêu, nhưng dù thế nào chăng nữa, nó cho thấy một điều: cử tri còn có phần dửng dưng với bầu cử. Trách ai đây?...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bỏ phiếu thay Bỏ phiếu thay Có một thực tế trong các cuộc bầu cử ở n ước ta lâu nay ai cũng biết, đó làmột người bỏ phiếu thay cho nhiều người. Hầu như không được nhắc đến trên báochí, trong các cuộc hội thảo, hội nghị, họp hành, nhưng nó vẫn được hồn nhiên kểlại trong dân chúng như một việc bình thường. Không ai biết được tỷ lệ đi bỏphiếu thay là bao nhiêu, nhưng dù thế nào chăng nữa, nó cho thấy một điều: cử tricòn có phần dửng dưng với bầu cử. Trách ai đây? Dĩ nhiên trước hết phải trách những ai đã nhờ người bỏ phiếu thay và tráchchính những người bỏ phiếu thay. Khi làm vậy họ đã phạm luật bầu cử, vì mỗicông dân đến tuổi bầu cử chỉ có quyền của một lá phiếu trong mỗi cuộc bầu cử.Họ cũng không sử dụng được quyền của mình để chọn lựa những đại biểu đại diệncho quyền lợi của mình. Ai là người đưa các ứng viên vào nghị trường? Chính làcử tri, bằng lá phiếu của mình, chứ không ai khác. Chính cử tri là người chọn lựađại biểu, những người bảo vệ cho lợi ích của mình. Thế mà đến lúc theo dõi kỳhọp, hoặc mỗi khi có chuyện khiếu kiện muốn trông cậy, những người nhờ bỏphiếu thay lại trách những ông nghị, bà nghị “gật” đã được đưa lên chính nhờnhững lá phiếu “hờ hững” của họ. Mình làm mình chịu kêu mà ai thương! Tuy nhiên, đáng trách hơn là phía chính quyền. Chắc hẳn những người cótrách nhiệm tổ chức bầu cử ở các khu vực bầu cử đều biết tình trạng này, nhưng tạisao họ vẫn bỏ qua? Phải chăng là vì muốn đạt tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao? Hơnnữa, công tác tổ chức bầu cử lâu nay là nguyên nhân chủ yếu khiến cử tri thờ ơ vớibầu cử. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu lúc nào cũng rất cao, cao đến phát thèm đối vớingay cả những nước phát triển. Thế nhưng, điều này không hẳn là cử tri đã mặnmà với việc đi bầu cử. Đã có ai thử nghiên cứu xem trong số đó bao nhiêu ngườithực sự soi xét, cân nhắc khi bỏ phiếu, và bao nhiêu người coi ứng viên nào cũngnhư nhau? Sự lựa chọn của cử tri phụ thuộc nhiều vào các yếu tố bên ngoài như cóđược thực sự tiếp xúc với cử tri hay không, hay chỉ có các “đại cử tri” mới có dịp;có đủ các ứng viên ưu tú trong danh sách được đưa ra sau các vòng hiệp thương đểcử tri lựa chọn; cơ cấu có đi đôi với năng lực không…Trong khi đó, xung quanhcác yếu tố này từ trước đến nay còn nhiều điều phải bàn. Ngay cả trong quá trìnhhiệp thương lần 1 cho cuộc bầu cử tháng 5/2007 các chuyên gia vẫn kiến nghị tăngthành phần đại biểu ngoài Đảng, tăng lượng người tự ứng cử, để cho các ứng viêntrải qua “sát hạch” trước cử tri… Ở các nước, cử tri thường đánh giá ứng viên qua các thông số như thànhphần đảng phái, phẩm chất, năn g lực, kinh nghiệm, sự đáp ứng các nhu cầu của c ưtri. Còn ở nước ta, để đánh giá ứng viên, các cử tri chủ yếu sẽ dựa trên các tiêu chívề năng lực, phẩm chất, kinh nghiệm. Nh ưng chúng lại đòi hỏi phải có đủ thôngtin, trong khi đó, ngu ồn thông tin gần như duy nhất về các ứng viên là tờ giấy dánở phòng bỏ phiếu hao hao như sơ yếu lý lịch. Các nguồn thông tin khác còn thiếunhiều. Chẳng hạn, một trong những hoạt động mà qua đó cử tri có cơ hội hiểuthêm và đánh giá ứng viên là các cuộc tiếp xúc cử tri. Thế nhưng, từ lâu công luậnvẫn phàn nàn nhiều về chuyện chỉ có các “đại cử tri” mới được tham dự các cuộcgặp đó. Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An từng nhận xét những cuộc tiếpxúc như vậy là “đại biểu thì kiêm nhiệm, còn cử tri thì chuyên nghiệp”. Đây chỉ làmột ví dụ về việc cử tri thiếu thông tin về ứng viên. Kết quả là đông đảo cử trikhông những không biết ông A bà B là ai, mà họ cũng không được biết các ông bàấy định làm gì, có thể làm gì cho cử tri. Trong điều kiện nh ư thế, hoặc cử tri sẽchọn lựa theo cảm tính, hoặc chọn bừa, hoặc thấy “lý lịch” ai sạch đẹp hơn thìchọn, hoặc thậm chí không cần đến tận nơi bỏ phiếu, mà nhờ người khác chọn aithì chọn. Tiếp theo, nếu trách móc sự tổ chức bầu cử ch ưa tạo điều kiện tốt cho cử trilựa chọn, thì một câu hỏi không khỏi đặt ra: vậy trách nhiệm của Quốc hội đếnđâu? Vì chính Quốc hội có quyền sửa đổi Luật bầu cử cho phù hợp hơn, nhưng đãqua mấy khoá rồi vẫn từng ấy câu chuyện lặp lại. Nhiều đại biểu đương nhiệmcũng đáng trách, vì họ không đại diện tốt cho cử tri, khiến cử tri hao mòn lòng tin.Một nguồn thông tin tác động khá lớn đến sự lựa chọn của cử tri l à thông tin vềquá trình hoạt động của các đại biểu Quốc hội khoá trước. Trong số họ có nhiềuđại biểu ra ứng cử lại, nhưng ngay cả khi đánh giánhững ứng viên mới ứng cử lầnđầu thì cử tri cũng dựa nhiều vào nguồn thông tin về các đại biểu cũ. Làm cho cửtri hài lòng là điều hết sức quan trọng. Bởi vậy, nếu qua quan sát nhiều khoá li êntục mà cử tri chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay một số ít đại biểu Quốc hội làmđược điều đó, còn phần lớn chủ yếu “lặng lẽ như Sa Pa” trong các kỳ họp, thìkhông có gì ngạc nhiên khi đến một lúc nào đó cử tri cảm thấy hờ hững với bầucử. Hơn thế, cử tri cũng phần nào đó bị tác động tiêu cực khi đánh giá các ứngviên mớ ...