Bồi dưỡng giáo viên sinh học đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới

Bài viết khái quát một số nội dung đổi mới cơ bản trong chương trình giáo dục phổ thông mới và tác động của những đổi mới đến giáo viên phổ thông. Tiếp theo, trên cơ sở phân tích quan điểm xây dựng, mục tiêu, nội dung khái quát chương trình môn Sinh học; Phân tích phương thức xác định nội dung và cách thức đưa năng lực vào dạy học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bồi dưỡng giáo viên sinh học đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mớiBÁO CÁO KHOA HỌC HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA LẦN THỨ 1 BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN SINH HỌC ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ĐINH QUANG BÁO, PHAN THỊ THANH HỘI * Trường Đại học Sư phạm Hà Nội * Email: phanthanhhoi@gmail.com Tóm tắt: Bài báo khái quát một số nội dung đổi mới cơ bản trong chương trình giáo dục phổ thông mới và tác động của những đổi mới đến giáo viên phổ thông. Tiếp theo, trên cơ sở phân tích quan điểm xây dựng, mục tiêu, nội dung khái quát chương trình môn Sinh học; phân tích phương thức xác định nội dung và cách thức đưa năng lực vào dạy học, bài báo đã xác định một số kỹ năng cần bồi dưỡng cho giáo viên sinh học nhằm đáp ứng chương trình mới, trong đó, quan trọng đầu tiên là kỹ năng đọc hiểu chương trình môn sinh học, tiếp theo là kỹ năng triển khai các hoạt động dạy học phát triển năng lực học sinh và một số kỹ năng khác. Từ khóa: Bồi dưỡng, chương trình giáo dục phổ thông mới, chương trình môn sinh học, kỹ năng, năng lực.1. MỞ ĐẦU Chương trình (CT) giáo dục phổ thông mới theo định hướng tiếp cận năng lực (NL)người học ở Việt Nam đang trong giai đoạn hoàn thiện. Một số nội dung đổi mới cơ bản như:1) Chương trình giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển NL; 2) Chương trình và sáchgiáo khoa theo định hướng tích hợp và phân hóa; 3) Chương trình được thiết kế theo hai giaiđoạn: giáo dục cơ bản 9 năm và giáo dục định hướng nghề nghiệp 3 năm ở THPT; 4) Thựchiện cơ chế một CT quốc gia, nhiều bộ sách giáo khoa; 5) Quản lý thực hiện CT theo địnhhướng tăng cường tự chủ của địa phương và nhà trường [1]. Các đổi mới trên có nhiều tác động đến giáo viên phổ thông. Một số các tác động đó là: - Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) định hướng phát triển phẩm chất và NL,trong đó đã mô tả tường minh các NL chung, NL chuyên môn bằng các yêu cầu cần đạt, giáoviên (GV), phải “đọc bản thiết kế”, tổ chức “thi công” CT nhằm làm ra sản phẩm là nhân cáchhọc sinh (HS) với đầy đủ các phẩm chất và NL đã xác định. - Chương trình GDPT được xây dựng theo định hướng tích hợp và phân hóa, do đó, GV cầnphải có NL dạy học tích hợp, phân hóa. Tích hợp và phân hóa là phương thức phát triển NL. - Chương trình GDPT được thiết kế theo hai giai đoạn, do đó, ở cấp THPT, GV phảiđược đào tạo lại, bồi dưỡng theo hướng trang bị kiến thức vừa rộng vừa chuyên sâu, NL tưvấn nghề nghiệp, lựa chọn môn học, tài liệu giáo khoa. - Thực hiện cơ chế một CT quốc gia, nhiều bộ SGK. Do đó, GV cần phải biết lựa chọnSGK phù hợp và khi đủ điều kiện có thể tự tổ chức soạn tài liệu giáo khoa cho riêng trườngmình. Đặc biệt GV phải được đào tạo, bồi dưỡng phát triển CT môn học, CT nhà trường. - Quản lý thực hiện CT theo hướng tăng cường NL tự chủ của địa phương và nhàtrường. Do đó, GV cần phải tham gia vào quá trình thực hiện CT GDPT quốc gia làm cho CTgiáo dục phù hợp với địa phương, nhà trường, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sởnhà trường. GV cần thường xuyên bồi dưỡng nâng cao NL phát triển CT giáo dục nhà trường. 3 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM, ĐẠI HỌC HUẾ Để thực hiện tốt chương trình các GV phổ thông cần được bồi dưỡng và tự bồi dưỡng mộtsố kỹ năng (KN) dạy học. Một trong những KN cần thiết nhất là đọc hiểu chương trình các mônhọc và thiết kế các hoạt động dạy học nhằm phát triển NL HS và một số các KN khác.2. NỘI DUNG2.1. Quan điểm xây dựng chương trình môn Sinh học Theo dự thảo Chương trình giáo dục môn Sinh học (2018), môn Sinh học được xâydựng dựa theo các quan điểm sau đây [2]: i) Tuân thủ các quy định nêu trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể - Định hướng chung cho tất cả các môn học như: quan điểm, mục tiêu, yêu cầu cần đạt,kế hoạch giáo dục và các định hướng về nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục và đánh giákết quả, điều kiện thực hiện và phát triển CT; - Định hướng xây dựng CT Khoa học tự nhiên, trong đó có Sinh học. ii) Tiếp cận với xu hướng quốc tế - Bên cạnh tiếp thu, kế thừa thành công, ưu điểm của CT môn Sinh học hiện hành, CTmôn Sinh học còn được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu sâu CT môn học này của một số nướcvà tổ chức quốc tế (của một số bang Hoa Kỳ, của Anh, Australia, Hàn Quốc, Trung Quốc,Singapore, Hồng Kông, Đài Loan, Cộng hòa Liên bang Đức, Liên bang Nga, tổ chức OlympicSinh học quốc tế, UNESCO,...). Kết quả nghiên cứu đó cho phép rút ra các xu hướng chungtrong xây dựng CT môn Sinh học phổ thông có thể vận dụng cho Việt Nam: ...