Bón phân cho lúa trên đất phèn

Bón phân cho lúa trên đất phèn Đất phèn, đất chua phèn hay đất chua là các thuật ngữ khác nhau để chỉ loại đất có độ pH thấp, thường là từ 5,5 trở xuống. Có khi pH chỉ còn 3 hoặc 2. Thủ phạm chủ yếu trong đất phèn là nhôm (Al) và Sắt (Fe). Tùy theo điều kiện hình thành mà có nơi Fe chiếm ưu thế có nơi Al chiếm ưu thế, có nơi 2 thành phần này cùng chung sống với nhau. Khi quan sát màu nước trong ruộng, biểu hiện rõ là ở các gốc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bón phân cho lúa trên đất phèn Bón phân cho lúa trên đất phènĐất phèn, đất chua phèn hay đất chua là cácthuật ngữ khác nhau để chỉ loại đất có độ pHthấp, thường là từ 5,5 trở xuống. Có khi pHchỉ còn 3 hoặc 2. Thủ phạm chủ yếu trong đấtphèn là nhôm (Al) và Sắt (Fe). Tùy theo điềukiện hình thành mà có nơi Fe chiếm ưu thế cónơi Al chiếm ưu thế, có nơi 2 thành phần nàycùng chung sống với nhau. Khi quan sát màunước trong ruộng, biểu hiện rõ là ở các gốcruộng hoặc quanh bờ, mặt nước có váng màuđỏ thì có thể hiểu ngay ruộng đó do phèn sắtgây ra là chủ yếu, có nơi gọi là phèn nóng.Còn ở những ruộng mặt nước trong xanh, đấtquanh bờ có màu xám ít thấy cỏ mọc hoặc chỉthấy có cỏ năn mọc lác đác từng chòm thìruộng đó nghiêng về phèn nhôm, có nơi gọi làphèn lạnh. Mức độ phèn nhiều hay ít tùythuộc vào độ nông, sâu của tầng sinh phèn.Nếu tầng sinh phèn ở sâu, ví dụ, nằm dướimắt đất 1-2m hoặc sâu hơn thì tỷ lệ Fe, Al ởtrên bề mặt ruộng ít hơn. Còn những ruộng cótầng sinh phèn ở nông, ví dụ chỉ cách lớp đấtmặt dưới 1m (50-60cm chẳng hạn) thì ngườita thường nói đó là đất phèn hoạt động, lượngFe, Al trong ruộng sẽ nhiều hơn và biện phápcải tạo sẽ khó khăn hơn. Ở Đồng Bằng SôngCửu Long (ĐBSCL), diện tích đất phèn cácloại có đến khoảng 1,5 triệu ha, phân bố chủyếu ở Đồng Tháp Mười, Tứ Giác LongXuyên, Tây Sông Hậu và lác đác ở một sốvùng khác. Ở Miền Bắc đất phèn chủ yếu tậptrung ở vùng Kiến An - Hải Phòng. Vì vậy kỹthuật bón phân cho đất phèn trong bài nàychủ yếu áp dụng cho vùng ĐBSCL, đồng thờiđể tham khảo cho một số vùng khác. Cónhiều biện pháp cải tạo đất phèn để trồng cây.Trên đất ngập nước thì chủ yếu cải tạo đểtrồng lúa. Trong các biện pháp cải tạo đấtphèn thì biện pháp sử dụng nước ngọt để rửaphèn là biện pháp có hiệu quả hơn cả. Ở cácvùng đất cao thì bón vôi và bón phân lânnung chảy là biện pháp chiếm ưu thế. Đấtphèn ở ĐBSCL nhiều vùng trước đây chỉ bỏhoang hóa. Nhưng nhờ quanh năm có từ 3-6tháng ngập lụt, nên việc sử dụng nước ngọt đểcải tạo được coi là biện pháp chủ lực. Nhờvậy các vùng ĐBSCL, Tứ giác Long Xuyênvà Tây Sông Hậu đã trở thành vựa lúa gópphần cho sản lượng lúa của ĐBSCL tăng lênnhanh chóng và rất ổn định.Đất phèn sau khi vỡ hoang, cho ngập nướcmột vài vụ đã có thể tiến hành khai thác. Bêncạnh chọn giống lúa thích hợp cho vùng đấtphèn thì qui trình và kỹ thuật bón phân, kỹthuật canh tác là biện pháp rất quan trọng .Vềquy trình bón phân cho lúa trên đất phèn cầnchú ý phân biệt ra hai loại đất phèn nặng vàđất phèn trung bình (hay đất phèn đã được cảitạo), gieo cấy vụ Đông xuân hay vụ Hè thu.Dù vụ nào, đất phèn thuộc loại nặng haytrung bình thì phân lân (P) vẫn được coi làthành phần quan trọng nhất. Khi bón lân, mộtphần lân dễ tiêu được cung cấp ngay cho cây,một phần lân khác bị kết hợp với Fe, Al đểthành phốt phát - Fe, Al khó tan. Tuy hiệntượng này làm lượng lân sử dụng trên đấtphèn phải tăng lên vì một phần lân đã kết hợpvới một số lượng khá lớn Fe, Al thành dạngkhó di động nên sẽ không trực tiếp làm táchại lên bộ rễ lúa, do đó lúa tránh được hiệntượng ngộ độc của phèn. Do vậy, đối với đấtphèn nặng thì lượng lân (P2O5) phải được bóntừ 60-80 kg/ha, còn trên đất phèn đã trồng lúanhiều năm hay đất phèn trung bình thì lượnglân có thể giảm xuống đến khoảng ½ lượngphân bón trên đất phèn nặng. Ví dụ, vào vụĐông xuân công thức bón phân cho lúa trênđất phèn năng được khuyến cáo giao động từ70-80 kgN+ 60-80 kgP2O5 + 30-50 kgK2O.Còn với vụ Hè thu thì lượng phân đượckhuyến cáo là 60-70 kgN + 70-90 kgP2O5 +30-40 kgK2O. Trên đất phèn trung bình hayphèn nhẹ, vụ ĐX khuyến cáo bón 80-90kgN+ 30-50 kgP2O5 + 30-40 kgK2O. Vụ HTkhuyến cáo bón 60-70 kgN + 40-50 kgP2O5 +30-40 kgK2O. Lân được khuyến cáo bón lótkhoảng ½ lượng cần bón dưới dạng hoặcphân lân nung chảy hoặc phân lân hữu cơhiệu Đầu Trâu. Ở ĐBSCL do lân nung chảyhiếm nên từ lâu bà con nông dân đã quen sửdụng phân lân hữu cơ Đầu Trâu của BìnhĐiền. Trên đất phèn nặng bón lót 350-400kg/ha, còn trên đất phèn nhẹ bón 200-300kg/ha. Sau khi sạ lúa được 7-10 ngày sẽ tiếnhành bón thúc đợt 1 bằng phân Đầu Trâuchuyên dùng cho lúa như Đầu Trâu 997 hayĐầu Trâu 97 hoặc Đầu Trâu TE-01. Đếnkhoảng 15-20 ngày sau sạ bón thúc đợt 2bằng Đầu Trâu 998 hoặc Đầu Trâu TE-01.Khi lúa được 40-45 ngày bón thúc đợt 3 bằngphân Đầu Trâu 999 hoặc Đầu Trâu TE-02theo khuyến cáo có ghi trên bao bì. Các loạiphân nói trên là các loại phân chuyên dùngcho lúa. Những nơi bà con đã quen dùng phân997, 998, 999 thì nên tiếp tục dùng. Cònnhững nơi có phân Đầu Trâu TE-01 và TE-02thì dùng 2 loại này sẽ rất tốt. Hai lần bón thúcđầu dùng loại phân Đầu Trâu TE-01, lần bónthúc cuối dùng loại Đầu Trâu TE-02 sẽ đơngiản hơn. Số lượng phân ĐT TE-01 và TE-02bón từng thời kỳ được giới thiệu tóm tắt dướiđây (không kể lượng lân hữu cơ ĐT được bónlót với lượng 200-300 kg/ha). ...