Cá sấu trong văn hóa Việt Nam

Cá sấu không chỉ là một loài động vật mà còn mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa Việt Nam. Từ những truyền thuyết dân gian đến các biểu tượng nghệ thuật, cá sấu thường được gắn liền với sức mạnh, sự bí ẩn và cả những tín ngưỡng tâm linh. Hình ảnh cá sấu xuất hiện trong nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật và phong tục tập quán, phản ánh sự gần gũi của con người với thiên nhiên. Bài viết này sẽ khám phá vai trò của cá sấu trong văn hóa Việt Nam, từ đó làm nổi bật những giá trị văn hóa và tâm linh mà loài vật này mang lại cho cộng đồng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cá sấu trong văn hóa Việt NamTẠP CHÍ VHDG s ố 2/2011 65 1. Cá sâu trong các nền văn hóaCÁ SẤU TRONG VĂN HÓA ở phương Tây, ngưòi ta chú ý đến tính háu ăn của cá sấu nhưng đặc biệtVIỆT NAM biến nó thành biểu tượng của sự hai mặt. Trong thần thoại Trung Hoa, cá sấu đãNGUYỄN THANH LỢI sáng chế ra trống và bài hát, đóng vai trò nhất định trong sự hòa điệu của vũ trụ. Các truyền thuyết Campuchia đặt cá sấu á sấu (crocodilĩa) là loài bò sát ở vào môĩ quan hệ vổi ánh sáng của ngọc nứớc. Cơ thể của chúng dài từ 2 - 5m, trai và kim cương. Thông qua con vậtcó khi đến 6m. Cá có đầu dẹt, bằng, mõm này, chúng ta gặp lại biểu tượng của chổpdài, đuôi rất khỏe, dẹt bên hình bơi chèo, hoặc gắn bó với mưa.phủ các phiến sừng. Chân cá sấu ngắn, Tại Ấn Độ, cá sấu là vật cưỡi củato, mắt nằm cao, lỗ mũi, lỗ tai có van Mantra Vam, hạt giống ngôn từ của nước.chắn nước. Da cá dày, da lưng và da bụng Trên tranh tượng thờ, nó không khác gìcó các bản xương dày. Răng hình chóp makara, vật cưỡi của thần Varuna lànón. Não phát triển, thị giác và thính chúa tể của nưốc. Trong huyền thoại vàgiác cũng rất phát triển. Con cái đẻ trứng tín ngưỡng dân gian Campuchia, chúa tểthành các ổ, giấu trong cát hay bụi lau của đất và nước không phải là con rắnsậy, trứng có vỏ vôi chắc. Chúng có tập Nagar ỏ Angkor, mà là con vật có tênquán hoạt động về đêm, hung dữ, ăn đồng âm và hoàn toàn tương đương, đóđộng vật, đặc biệt là thích tấn cồng người. chính là Nak (cá sấu). Asura Ball, ỏCá sấu phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới, Campuchia là Kron Pâli, chủ đất, tức cásông ỏ sông, hồ, ao, đầm, số ít sống ỏ ven sấu.bờ biển(1). Cò cá sấu được dùng trong các tang lễ Từ buổi đầu khai phá vùng đất Nam ồ Campuchia, gắn với truyền thuyết vềBộ, những cư dân nơi đây không chỉ đôì Kron Pâli, ngự trị ỏ thế giới âm ti, rấtmặt với rừng rậm hoang vu mà còn đốĩ gần với hình ảnh cá sấu của thần Sethmặt với thú dữ. Đánh cọp, đuổi sấu là của Ai Cập hay Typhon của Hy Lạp - biểunhững hoạt động diễn ra thường xuyên tượng của bóng tôì và sự chết. Cá sấunơi miền đất mới này, nó đã để lại một cũng gắn bó với vương quốc của nhữngdấu ấn sâu đậm trong tâm thức của ngưòi chết ở nhiều nước châu Á.ngưòi dân nơi đây. Đốỉ với người Pueblo - Mixtèque và Cư dân miền sông nước này giết sấu người Aztèque (Mêhicô cổ), đất được sinhđể trừ mối họa, đồng thời cũng khai thác ra từ cá sấu sống dưới biển nguyên thủy.nguồn lợi từ đó. Sự đốỉ đầu đó đã để lại Trong Codex Borgia, cá sấu được họadấu ấn rõ nét trong tín ngưỡng, truyền hình như là biểu tượng của đất. Cá sấuthuyết, ca dao, tục ngữ, địa danh... của trong sách chép tay Chỉlam Balam là mộtmột thồi khẩn hoang, lập ấp, những câu trong những tên của con rồng trời sẽchuyện tưỏng như hoang đường mà rất phun nước làm nên đại hồng thủy vàogiàu tính hiện thực. ngày tận thế.66 NGHIÊN CỨU - TRAO Đổl Theo dị bản về cuộc sáng thế của quỷ ác dữ, biểu tượng của bản chất tội lỗi.người Maya, cá sấu nguyên thủy đã mang Phồn thực và tàn bạo, nó là hình ảnh củaquả đất trên lựng mình trong một vỏ sò. thần chết, vậy nên đóng vai trò dẫn dắt Như một thần linh âm ti, cá sấu hay linh hồn. Những người chết ỏ Ai Cập đôixuất hiện như một nhân vật thay thế cho khi được thể hiện dưối hình dạng nhữngJaguar vĩ đại, chúa tể của các thế giới con cá sấu. Nó giống như những condưới đất, thông qua biểu tượng cây súng. khủng long thồi tiền sử và những con rồng trong thần thoại. Với tư cách ấy, nó ở Mélanésie, cá sấu - tể phụ sáng lậpra đẳng cấp xã hội thứ tư, xuất hiện sau là vị chủ của những bí ẩn về sự sống vàcùng với rắn là con vật thay thế. sự chết, là đấng truyền phép vĩ đại, là biểu tượng của tri thức huyền bí, là ánh Trong thần thoại Ai Cập, cá sấu sáng hoặc bị che khuất đi hoặc biếnSebek(2 tham gia chầu chực ở các cuộc ) thành sét đánh(3).cân linh hồn được gọi là Ông Sấu nghiên.Nó nuốt chửng những linh hồn không Nhiều nhóm cư dân trên một sô đảobiện minh được cho mình. Nhiều đền thd thuộc Indonesia, Philippin giữ một tháicá sấu được lập ở các vùng có nhiều đầm độ cung kính đặc biệt đôi với cá sấu. Trênhồ. Có cả một thành phô được mang tên nhiều đảo thuộc châu Đại Dương còn lưuriêng của cá sấu: Crocodilopolis. Nó được truyền những cổ tích và huyền tích nói vềtôn xưng là bò tót trong những bò tót, là việc phụ nữ bị cá sâu phủ. Hệ truyện nàycon vật đực vĩ đại, là thần phồn thực, vừa rất gần với hệ truyện lớn của Đông Namthủy tính, âm ti tính, lại thiên tính, thái Á lục địa kể chuyện phụ nữ bị rắn phủ.dương tính. C ...