CáC CHế PHẩM CôNG NGHệ BứC Xạ PHụC Vụ NôNG NGHIệP

CáC CHế PHẩM CôNG NGHệ BứC Xạ PHụC Vụ NôNG NGHIệP TS. Nguyễn Quốc Hiến Trung tâm Nghiên Cứu và Triển Khai Công nghệ Bức xạ I. Mở đầu Công nghệ bức xạ (CNBX) là loại hình công nghiệp trong đó bức xạ ion hóa đ-ợc sử dụng làm nguồn năng l-ợng trong các quá trình sản xuất. CNBX sử dụng tia gamma Co-60, dòng điện tử gia tốc và tia X (chuyển đổi từ dòng điện tử gia tốc) đang đ-ợc triển khai ứng dụng ở nhiều n-ớc trên thế giới. Hiện nay trên thế giới có hơn 200...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CáC CHế PHẩM CôNG NGHệ BứC Xạ PHụC Vụ NôNG NGHIệP øng dông n¨ng l-îng nguyªn tö cho ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi C¸C CHÕ PHÈM C«NG NGHÖ BøC X¹ PHôC Vô N«NG NGHIÖP TS. NguyÔn Quèc HiÕn Trung t©m Nghiªn Cøu vµ TriÓn Khai C«ng nghÖ Bøc x¹I. Më ®Çu C«ng nghÖ bøc x¹ (CNBX) lµ lo¹i h×nh c«ng nghiÖp trong ®ã bøc x¹ ionhãa ®-îc sö dông lµm nguån n¨ng l-îng trong c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. CNBX södông tia gamma Co-60, dßng ®iÖn tö gia tèc vµ tia X (chuyÓn ®æi tõ dßng ®iÖn tögia tèc) ®ang ®-îc triÓn khai øng dông ë nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi. HiÖn nay trªnthÕ giíi cã h¬n 200 nguån chiÕu x¹ gamma Co-60 vµ kho¶ng h¬n 1.000 m¸y giatèc ®iÖn tö ho¹t ®éng cho môc ®Ých øng dông c«ng nghiÖp. Trong kho¶ng 30n¨m qua, øng dông c«ng nghiÖp CNBX chñ yÕu trªn c¸c lÜnh vùc: 1. BiÕn tÝnh polyme nh- vËt liÖu c¸ch ®iÖn, mµng èng co nhiÖt, tiÒn l-u hãa cao su chÕ t¹o vá (lèp) « t«, l-u hãa latex, vËt liÖu biÕn tÝnh polyme hãa ghÐp,.. 2. Khö trïng dông cô y tÕ, thanh trïng d-îc phÈm, mü phÈm,.. 3. ChiÕu x¹ thùc phÈm 4. ChiÕu x¹ xö lý khÝ th¶i, n-íc th¶i. Xö lý bøc x¹ ®ang ®-îc ®¸nh gi¸ lµ mét kü thuËt ®Æc thï thuËn lîi ®Ó chÕt¹o c¸c s¶n phÈm míi, s¶n phÈm cã gi¸ trÞ gia t¨ng (value added products). H¬nn÷a CNBX lµ c«ng nghÖ th©n thiÖn víi m«i tr-êng vµ tiÕt kiÖm n¨ng l-îng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ¸p dông CNBX xö lý polyme tù nhiªn bao gåmpolysacarit biÓn (alginat, chitin/chitosan, caraginan), biÕn tÝnh xenluloze, tinhbét,.. vµ c¸c dÉn xuÊt cña chóng ®Ó chÕ t¹o c¸c chÕ phÈm ®iÒu hßa t¨ng tr-ëng,b¶o vÖ thùc vËt vµ gel tr-¬ng n-íc gi÷ Èm cho ®Êt ®-îc ®¸nh gi¸ lµ rÊt triÓn vängøng dông qui m« lín. Xö lý bøc x¹ polysacarit víi môc ®Ých lµ ®iÒu chØnh gi¶mkhèi l-îng ph©n tö vµ chÕ t¹o oligosacarit. §èi víi c¸c dÉn xuÊt polysacarit th×môc ®Ých chñ yÕu lµ kh©u m¹ch t¹o vËt liÖu hydrogel (vËt liÖu gel tr-¬ng n-íc).Ngoµi ra polyme hãa ghÐp bøc x¹ biÕn tÝnh polysacarit vµ dÉn xuÊt cña chóngvíi c¸c lo¹i monome sÏ t¹o ra hµng lo¹t c¸c s¶n phÈm víi nhiÒu môc ®Ých øngdông kh¸c nhau. Polysacarit víi tr÷ l-îng trong tù nhiªn rÊt lín vµ cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o.HiÖn nay trõ xenluloze vµ c¸c dÉn xuÊt, s¶n l-îng khai th¸c hµng n¨m trªn thÕgiíi ®èi víi alginat: 30.000 tÊn, chitin/chitosan: 10.000 tÊn, caraginan: 40.000tÊn lµ nguån nguyªn liÖu dåi dµo vµ cã tiÒm n¨ng øng dông ®Ó xö lý bøc x¹ ë quim« c«ng nghiÖp. Trong bµi nµy chóng t«i tr×nh bµy qui tr×nh chÕ t¹o chÊt t¨ng tr-ëng thùcvËt tõ alginat rong biÓn, chÊt b¶o vÖ vµ kÝch kh¸ng bÖnh thùc vËt tõ chitosan vá 1 øng dông n¨ng l-îng nguyªn tö cho ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héit«m vµ gel tr-¬ng n-íc tõ tinh bét biÕn tÝnh ghÐp víi acrylic axÝt trªn c¬ së ¸pdông CNBX.II. C¸c chÕ phÈm c«ng nghÖ bøc x¹ phôc vô n«ng nghiÖp1. ChÕ phÈm t¨ng tr-ëng thùc vËt tõ alginat rong biÓn Rong biÓn n©u (Brown seaweed’Sargassum) lµ nguån nguyªn liÖu dåi dµovµ s½n cã ë n-íc ta, -íc tÝnh s¶n l-îng rong n©u hiÖn nay kho¶ng 30.000 tÊnrong t-¬i/n¨m. Hµm l-îng alginat trong rong n©u kh« kho¶ng tõ 20-40%. S¶nl-îng alginat trong rong n©u ë n-íc ta -íc tÝnh vµo kho¶ng 500 tÊn/n¨m. HiÖnt¹i ë n-íc ta ch-a cã nhµ m¸y chiÕt t¸ch alginat tõ rong n©u qui m« c«ng nghiÖpvµ nh- vËy nguån nguyªn liÖu rong n©u ch-a ®-îc sö dông hiÖu qu¶. øng dôngCNBX ®Ó chÕ t¹o chÊt t¨ng tr-ëng thùc vËt tõ alginat rong biÓn n©u nh»m ®ãnggãp sö dông hiÖu qu¶ nguån nguyªn liÖu rong n©u vµ ®ãng gãp ph¸t triÓn nÒnn«ng nghiÖp sinh th¸i bÒn v÷ng. Quy tr×nh chÕ t¹o chÊt t¨ng tr-ëng thùc vËt T&D 4DD tõ alginat rong biÓnn©u b»ng kü thuËt chiÕu x¹ nh- sau: Rong biÓn n©u  Ph¬i kh«  Xay  ChiÕt alginat (Na2CO3)  ChiÕux¹ c¾t m¹ch alginat, Co-60  Xö lý sau chiÕu x¹  ChÊt t¨ng tr-ëng thùc vËtoligoalginat,T&D 4DD (d¹ng dung dÞch) T&D 4DD chÕ t¹o tõ alginat rong biÓn chiÕu x¹ ®-îc ®¸nh gi¸ lµ lo¹i ho¹tchÊt t¨ng tr-ëng ®¬n h-íng, an toµn vµ hiÖu qu¶, ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt n«ngphÈm s¹ch vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng. Sö dông phun l¸ chÊt T&D 4DDvíi ®é pha lo·ng tõ 1/500 - 1/1000 ®· lµm gia t¨ng n¨ng suÊt nhiÒu lo¹i c©ytrång nh- cµ rèt, nho, chÌ, cµ chua, hµnh, ®Ëu phéng,.. tõ 10-40%. ChÊt T&D4DD ®· ®-îc Bé NN & PTNT cÊp giÊy phÐp sö dông trªn ®ång ruéng sè88/2000/Q§-BNN-BVTV. 80 Carot 60 Taêng NS, % Cheø 40 20 0 0 50 100 150 200 Noàng ñoä, ppm H×nh 1: HiÖu øng t¨ng tr-ëng cña T&D 4DD trªn c©y chÌ vµ cµrèt ...