Các hóa dược - thảo dược điều trị

Khoảng 60% nam từ 60 tuổi trở lên bị phì đại lành tínhtuyến tiền liệt. Trước kia, hầu hết đều phải phẫu thuật.Nay, chỉ khoảng 20% phải phẫu thuật ngay, còn 80%chưa cần hoặc điều trị nội khoa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các hóa dược - thảo dược điều trị Các hóa dược - thảo dược điều trịphì đại tuyến tiền liệtKhoảng 60% nam từ 60 tuổi trở lên bị phì đại lành tínhtuyến tiền liệt. Trước kia, hầu hết đều phải phẫu thuật.Nay, chỉ khoảng 20% phải phẫu thuật ngay, còn 80%chưa cần hoặc điều trị nội khoa. Việc đánh giá hiệu quảthuốc dựa vào mức khống chế bệnh, mức giảm triệuchứng.Các hóa dược Ức chế 5-alpha reductase (5ARI): Enzym 5-alpha reductase có vai trò chuyển testosteron thànhCây trinh nữ hoàng dihydrotestosteron; chất này kíchcung. hoạt thụ thể androgen trong tiềnliệt tuyến gây ra sự chuyển mã, giải mã một số yếu tố tăngtrưởng (như yếu tố tăng trưởng biểu mô - EGF). Ức chếenzym 5 - alphareductase, làm chậm hay khống chế sựphát triển, giảm triệu chứng bệnh. Hai thuốc hay dùng:dutasterid và finasteridphì đại lành tính tuyến tiền liệt phát triển chậm. Rối loạntiểu tiện không tăng theo tỷ lệ thuận hoàn toàn với khối udo chèn ép, mà còn do sự thay đổi hormon. Chỉ dùng cácthuốc này khi có kích thước tiền liệt tuyến lớn. Không nênquá lo lắng, tự ý dùng khi chưa có chỉ định. Khi dùngcũng không nên nôn nóng (sau 3 tháng mới thấy hiệulực), không tự ý ngừng thuốc ( khi chỉ mới gặp vài tácdụng phụ nhỏ).Chẹn alpha adrenergic: Trong phì đại lành tính tuyến tiềnliệt, có khoảng 60% thành phần mô tăng sinh là cơ trơn,mô liên kết. Khi thụ thể alpha adrenergic nằm trong cơtrơn bị kích thích thì trương lực cơ trơn tăng, gây rối loạntiểu. Chẹn alpha adrenergic ngăn sự tăng trương lực cơ,giúp cổ bàng quang mở ra dễ dàng, cải thiện các triệuchứng liên quan đến chức năng tống xuất của bàngquang, giảm rối loạn tiểu tiện. Chẹn alpha adrenergic cũngđối kháng với sự giảm phenylephrin có làm co tổ chức tiềnliệt tuyến nhưng kém hơn ức chế 5-alpha reductase. Haithuốc hay dùng là terazosin và prazosin.Tuy nhiên, các thuốc này làm giảm sự cản trở ngoại vi,dẫn tới hạ huyết áp trên cả tâm thu và tâm trương, ở tưthế đứng và nằm nhưng chậm và ít ảnh hưởng đến nhịptim. Đối với người bệnh có kèm theo tăng huyết áp cầndùng thận trọng.Thuốc có hiệu lực nhanh, sau 1-3 tuần các rối loạn tiểugiảm dần. Nếu sau 3 tháng dùng không thấy hiệu quả thìcần khám lại, chọn liệu pháp khác.Các thảo dượcChiết xuất thảo dược (CXTD) chiếm tỷ lệ cao trong tổngsố thuốc phì đại lành tính tuyến tiền liệt (Đức, Pháp25,3%-36,8% - Italia, Tây Ban Nha 3,5-10%). Cơ chế mớiđược giả thiết (ức chế 5-alpha reductase, chẹn alphaadrenergic, ức chế tổng hợp prostaglandin) nhưng chưađược chứng minh lâm sàng, thiếu các nghiên cứu dượcđộng học, sinh khả dụng. Chẳng hạn, không chứng minhđược giảm PSA máu thì không chấp nhận có cơ chế ứcchế 5-alpha reductase. Hiệp hội niệu khoa thế giới (SIU),Hiệp hội niệu khoa Mỹ (AUA) chưa đưa CXTD vào danhmục điều trị.Permixon: Chiết từ quả cây cọ lùn Saw pametto (serenoarepens). Nghiên cứu (Carrano-1996) trên 1.098 người,dùng 6 tháng, thấy permison làm giảm các rối loạn tiểu,không giảm thể tích tiền liệt tuyến như finasterid. Nghiêncứu (Debruyn-2002) trên 704 người thấy permison làmgiảm rối loạn đường tiểu dưới như tamsulosin (chặn alphaadrenergic). Tuy nhiên, trong một nghiên cứu khác ở 112người, theo đúng thiết kế của WHO (công bố trên NEJM -) lại thấy hiệu quả permison trên mức giảm rối loạn tiểu,tăng lưu lượng dòng chảy tối đa, giảm thể tích tiền liệttuyến chỉ tương đương như dùng giả dược.Tadenan: Chiết xuất từ cây đào châu Phi (Pygeumafricanum): Năm 2000, Ishani tổng hợp từ 18 nghiên cứutrên 1.562 người, song không có nghiên cứu nào đạt thiếtkế như WHO. Các nghiên cứu ngẫu nhiên cho biết hiệuquả chỉ tương tự như permison.Pepopen: Chiết xuất từ hạt bí ngô (Curcubita ppepocurcubitaceae) có hoạt chất 7-phytosterol. Hiệu quả: giảmsố lần tiểu đêm, tăng lưu lượng dòng tiểu tối đa, giảm tiểusớm, tiểu dắt, tiểu buốt, khó tiểu.Trinh nữ hoàng cung Cao lá đã chuẩn hóa alcaloid. ViệtNam đã công bố kết quả nghiên cứu tổng quát: thuốc làmgiảm rối loạn tiểu, làm nhỏ thể tích tiền liệt tuyến.Tóm lại: CXTD chỉ làm giảm rối loạn đường tiểu dưới, chỉcó thể dùng trong phì đại lành tính tuyến tiền liệt mức nhẹ,ít có nguy cơ tiến triển.Một số nghiên cứu mớiPhối hợp ức chế 5-alpha reductase với chẹn alphaadrenergic (ở 35 nước với 4.844 người tham gia trong đợtthử nghiệm đầu là 2 năm), thấy hiệu quả hơn dùng riênglẻ. Tiêm vào chỗ tận cùng đầu thần kinh độc tốbutolotoxin, độc tố sẽ ức chế sự phóng thích chất dẫntruyền acetylcholin, làm giảm sự co cứng cơ nên giảm tắcnghẽn đường tiểu. Một số nước đã áp dụng, nước tachưa dùng rộng rãi.phì đại lành tính tuyến tiền liệt không đe đọa tính mạng,thường tiến triển chậm. Biết rõ hiệu năng từng loại thuốc,d ...