Các loại trang phục của người Chăm

Người Chăm là một dân tộc sớm hình thànhnước và chịu ảnh hưởng nhiều loại hình tôn giáo, văn hoá khác nhau. Ngoài tôn giáo Bàlamôn. Hồi giáo người Chăm còn theo tín ngưỡng dân gian xã hội Chăm còn có nhiều giai cấp: vua chúa, quý tộc, bình dân. Do đó, mỗi giai cấp, tầng lớp; mỗi chức sắc tu sĩ tôn giáo người đều có mỗi trang phục riêng
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các loại trang phục của người ChămCác loại trang phục của người ChămNgười Chăm là một dân tộc sớm hình thànhnước và chịu ảnhhưởng nhiều loại hình tôn giáo, văn hoá khác nhau. Ngoàitôn giáo Bàlamôn. Hồi giáo người Chăm còn theo tín ngưỡngdân gian xã hội Chăm còn có nhiều giai cấp: vua chúa, quýtộc, bình dân. Do đó, mỗi giai cấp, tầng lớp; mỗi chức sắc tusĩ tôn giáo người đều có mỗi trang phục riêngTrang phục của vua chúa ChămTrang phục vua chúa Chăm ngày xưa rất phong phú và đadạng. Thế nhưng cho đến nay do biến động của lịch sử vuachúa Chăm đã mất đi, kéo theo sự biến mất về trang phục củahọ. Cho đến nay, do chất liệu vải bị huỷ hoại theo thời gian,trang phục vua chúa Chăm không còn tìm ra được hiện vậtnào còn nguyên vẹn. Hiện nay chúng ta chỉ tìm thấy trangphục Chăm thông qua tư liệu cổ, bia kí và những tượng thờ,phù điêu trên các đền tháp Chăm.Từ nhiều nguồn tư liệu khác nhau, trang phục vua chúa Chămđược mô tả như sau: “Y phục vua Chúa Chăm gồm có áo bàobằng lụa, có hoa bằng vàng, trên nền đen hay xanh lá cây.Áolót bằng vải trắng, nhỏ sợi mịn màng, đôi khi có thêu dệt hayviền tua bằng vàng; vua chỉ có mặc một áo này không có áongoài gì khác trong những buổi chầu, không phải đại lễ (TânĐường Thư). Ở ngang lưng đeo bên ngoài lễ phục một cái đaivàng nạm ngọc và trang trí những vòng hoa (Nam Tề Thư,LVIII, 66a). Vua đi dép da đỏ (Tống Thư, CCCXXXIX), còngiầy và ủng thì thêu và nạm ngọc (Chư Phiên Chí), cổ, ngóntay, ngực vua thì mang rất nhiều đồ trang sức...”Ngay từ thời nhà Đường, Thông điển cho chép đàn ông đànbà Chiêm Thành đều quấn ngang một mảnh vải cổ bối.Đường thư cũng có nói đến “vua choàng một tấm vải trắngmịn”. Ngoài ra, các loại trang phục của vua (và kể cả quí tộccung đình Chăm) như cái sampot hiện còn trong kho... đượcdệt chen vào đó các hoa chi tiết bằng lụa trắng và đen cóđiểm chỉ vàng trên nền chỉ đỏ thành những hình Gảuda trongcác dáng điệu nhảy múa hay cầu nguyện, và những con vậtkỳ dị khác đã làm tăng vẻ đẹp mượt mà, đa sắc của vải lụaChăm.Theo nhiều nguồn tư liệu cổ khác còn nhận xét: “Trang phụcChăm xưa và ngày nay, không khác trang phục của ngườiMãlai ”, nó là mảnh vải gọi là “Kama”(trích Lương thư, LIV,54a) quấn quanh người từ phải sang trái và che từ ngang lưngđến chân. Ngoài miếng vải đó ra, cả đàn ông đàn bà khôngmặc gì thêm nữa, trừ mùa đông họ mặc áo dài (Tuỳthư,LXXXII, 37a). Người thường dân thì đi chân đất (Cưuđường thư, CXCVII, 32a); và mặc theo một tác giả nói chỉ cóvua chúa mới đi giầy (Durand, truyện Galathee, Befeo, v,336), hình như những người quyền quí cũng đi giầy da thuộc(Lương thư, LIV,54, a). Họ bối tóc (Cựu đườngthư,LIV,54a), đàn bà thì bối thành hình cái búa (Văn hiếnthông khảo) và xâu lỗ tai để đeo những vòng nhỏ bằng kimloại (Lương thư, LIV,54a). Cũng như người Mãlai, họ rấtsạch sẽ; mỗi ngày họ tắm nhiều lần, xoa mình bằng thứ dầucao làm bằng lông não và xạ hương. Họ cũng dùng gỗ thơmđể ướp quần áo (Tân đường thư, CXVII,32a).Ngoài thư tịch cổ, trên bia kí còn miêu tả trang phục vuaChăm như sau: Vua Chăm Vikrantarman HI điểm trongnhững miếng vàng đeo lũng lẳng, có những chuỗi hạt ngọcxanh và ngọc trai lóng lánh như ánh trăng hôm rằm, vua đượcche bằng cái lộng trắng nó trùm lên vòng tròn cả bốn phươngtrời, Vua đeo vương miệng, đai vòng cổ, hoa tai bằng chuỗihòn ngọc,bằngvàng, toả ra hào quang giống như những dâyleo (Tống Sử, CCCIXXIX,22a).Trên bia kí lai trung ở Huế, nội dung có phần mô tả về cáchăn mặc của Vua Champa Indravarman III (918) là áo Vua cóthêu dính nhiều vàng bạc. Bia kí Pô Nưgar cũng đề cập đếnVua Chăm Wikratavarman III (854) mặc áo đen và xanh, cóđính hoa văn và chỉ làm bằng vàng. Áo khác cũng làm bằngvải thô thêu chỉ bằng vàng rất đẹp.Ngoài bia kí nói trên các nhà khoa học còn tìm thấy nhưngtrang phục của người Chăm trên các phù điêu, trên các tượngthờ ở các đền tháp như các tượng thần Siva. Vũ nữ ChămApxara với những dãi áo mỏng được trang trí bằng những néthoa văn thật đẹp mắt, tinh vi. Đi xa hơn nữa là các nhà khoahọc còn tìm thấy các loại quần áo được trang bị cho binh línhChămpa, chẳng hạn như bức phù điêu chạm khắc trên tườngtháp Angkor wat, mô tả cảnh chiến đấu đội quân Chămpatiến vào đánh Angkor vào thế kỷ XIII. Bức phù điêu này chothấy binh lính Chămpa mặc quần áo ngắn có đeo dảiBàlamôn; mặc áo ngắn cụt tay có dệt hoa văn, đầu đội mũ.Bên cạnh trang phục, người Chăm còn có nhiều loại đồ trangsức quí giá. Vì là nghề luyện Kim sớm phát triển cho nên, họđã sản xuất ra nhiều đồ trang sức đa dạng và độc đáo. SửTrung Quốc còn chép lại, khi vào Chămpa tướng nhà Lương– Đàn Hoa Chi đã cướp được tượng vàng Chămpa “Nấu chảytượng vàng ra mấy ngàn cân”. Tư liệu trong cuốn Tuỳ thưcòn cho biết: Tướng Lưu Phương “cướp được 18 tượng thầnđúc bằng vàng của Champa”. Do nghề luyện kim phát triểnsớm cho nên người Chăm đã chế tạo ra nhiều hàn ...