Các nhà hàng hải Bồ Đào Nha tiên phong

Sự dũng cảm của Colômbô là ở chỗ ông chọn con đường thẳng trên biển để đến những miền đất "đã biết" theo một hướng đã biết... Ngược lại, những chuyến hành trình của người Bồ Đào Nha quanh châu Phi và tới Ấn Độ đều dựa trên những khái niệm phỏng đoán, những tin đồn và những gợi ý đầy rủi ro. Trong số những người được khích lệ nhiều nhất phải kể đến các nhà hàng hải Bồ Đào Nha, những người đã được ngành địa lý trao phó một vai trò lớn trong lịch sử. Nằm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các nhà hàng hải Bồ Đào Nha tiên phong Các nhà hàng hải Bồ Đào Nha tiên phong Sự dũng cảm của Colômbô là ở chỗ ông chọn con đường thẳngtrên biển để đến những miền đất đã biết theo một hướng đã biết...Ngược lại, những chuyến hành trình của người Bồ Đào Nha quanh châuPhi và tới Ấn Độ đều dựa trên những khái niệm phỏng đoán, những tinđồn và những gợi ý đầy rủi ro. Trong số những người được khích lệ nhiều nhất phải kể đến các nhàhàng hải Bồ Đào Nha, những người đã được ngành địa lý trao phó một vaitrò lớn trong lịch sử. Nằm ở phía cực tây bán đảo Ibêria, quốc gia này đã cóđường biên giới mới của mình từ rất sớm, giữa thế kỷ 13. Bồ Đào Nhakhông có cửa trông ra biển Địa Trung Hải, nhưng được ưu đãi bởi nhữngcon sông dài dễ qua lại và những bến cảng sâu mở ra đại dương. Các thànhphố mọc hai bên bờ sông đổ vào Đại Tây Dương. Vì vậy dân Bồ Đào Nhabẩm sinh hướng ra bên ngoài, xa khỏi những trung tâm cổ điển của nền vănminh châu Âu, phía tây hướng về đại dương còn bí ẩn, phía nam hướng vềmột đại lục mà đối với người châu Âu cũng còn đầy bí ẩn. Thành tựu của người Bồ Đào Nha là một công trình khám phá có tổchức dài hạn và là một thành tựu hiện đại hơn, cách mạng hơn những thànhtích nổi tiếng hơn của Colômbô. Bởi vì Colômbô đã đi theo con đường đượchướng dẫn bởi nhiều nguồn tài liệu thời cổ và trung cổ, là những thông tintốt nhất của thời dại ông và nếu ông thành đạt mục đích của mình, là ông xácnhận giá trị của những thông tin đó. Như vậy trong đầu óc của ông không cósự mơ hồ nào về những phong cảnh trên đường tới châu Á hay về hướngphải theo. Chỉ có biển là chưa được biết rõ. Sự dũng cảm của Colômbô là ởchỗ ông chọn con đường thẳng trên biển để đến những miền đất đã biếttheo một hướng đã biết nhưng không biết chính xác con đường này có thể xabao nhiêu. Ngược lại, những chuyến hành trình của người Bồ Đào Nhaquanh châu Phi và tới ấn Độ theo hi vọng của họ, đều dựa trên nhữngkhái niệm phỏng đoán, những tin đồn và những gợi ý đầy rủi ro. Họtrông chờ gặp được những miền đất mới trên đường để lấy lương thực vànước uống. Lộ trình của họ có thể phải xuyên qua những vùng được cho làcó nguy hiểm chết người, rất xa phía dưới xích đạo. Vì vậy, những khám phácủa người Bồ Đào Nha đòi hỏi một kế hoạch tiệm tiến, có hệ thống và từngbước, để tiến sâu vào những miền đất lạ. Cuộc chinh phục miền Indies củaColômbô là một đòn mạnh bạo mà nhiều thập niên sau người ta mới hiểu hếttầm quan trọng của nó. Các nhà du hành Bồ Đào Nha bắt tay vào một côngtrình kéo dài một thế kỷ rưỡi, họ đã từ lâu hình dung ra ý nghĩa thực sự củanó và sự thành tựu của nó đã được biết ngay lập tức. Thành tựu to lớn nhấtcủa Colômbô là một cái gì ông đã không hề hình dung trước, một sản phẩmphụ do những mục tiêu của ông phát sinh, một hậu quả do những sự kiệnkhông ngờ trước. Thành tựu của người Bồ Đào Nha là sản phẩm của mộtmục tiêu rõ ràng đã định từ trước, đòi hỏi sự tài trợ lớn của quốc gia. Đây làmột kiểu mẫu lớn cho các cuộc thám hiểm thời cận đại. Người Bồ Đào Nha đã có thể có một kế hoạch dài hạn là vì họ đã thựchiện một cuộc mạo hiểm trên bình diện hợp tác quốc gia. Những thiên anhhùng ca thời xưa ca tụng sự dũng cảm và kỳ tích của những cá nhân anhhùng, như Ulyxê, Aeneas, hay Beowulf. Thiên anh hùng ca Bồ Đào Nha trênbiển không thể ca ngợi một cá nhân anh hùng nào đó, mà phải ca ngợi nhữngcon người anh hùng, Thiên anh hùng ca Lusiads c ủa Camoens mở đầu bằnglời ca tụng những người hùng đã bỏ quê hương Bồ Đào Nha lại sau lưng, đểmở một con đường tới Ceylon và đã đi xa mãi, vượt qua ngàn biển cả, nơichưa từng có ai qua lại. Trong khi các bài hùng ca xưa ca ngợi một ngườihùng thần thánh, thì các bài hùng ca cận đại ca ngợi những dân tộc anhhùng. Các lộ trình mạo hiểm cũng trải rộng hơn nhiều. Các con đường biểnkhông còn đóng khung trong những lộ trình quen thuộc trong một vùng biểnkhép kín như Địa Trung Hải. Những con đường mới xuyên qua biển cảmênh mông và chúng dẫn đi khắp nơi. Phân cách với châu Phi chỉ bằng một eo biển nhỏ, người Bồ Đào Nhahoàn toàn không bị chi phối bởi thiên kiến chủng tộc hay óc địa phương. Tổtiên của họ là những người Celtic, Ibêri và người Anh. Họ pha trộn dònggiống của mình với người Á và Phi. Bồ Đào Nha trở thành một tiểu châu Mỹkiểu mẫu, một nơi đón nhận mọi loài người Kitô, Do thái và Hồi giáo.Những đặc tính khác nhau về thể chất, tâm lý, tính khí, truyền thống, thẩmmỹ và văn học đã làm giàu lẫn cho nhau, tạo ra những năng lượng thậtphong phú và vốn tri thức đa dạng để giúp họ đi tới đại d ương bao la rồi lạitrở về được quê hương. Khả năng về lại được quê hương là điều cốt yếu để một dân tộc có thểlàm giàu mình, làm đẹp mình và chiếu sáng mình ở những nơi xa xôi. Nó làđiều có tính quyết định đối với những nhà khám phá và nó giúp cắt nghĩa tạisao việc đi ra ngoài biển cả, việc mở ra những đại dương l ...