Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính hợp nhất của các công ty niêm yết tại Thành Phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy, phân tích khám phá nhân tố EFA, phân tích tương quan và phân tích hồi quy để giải thích dữ liệu khảo sát thu được. Kết quả nghiên cứu đã xác định được 7 nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng thông tin kế toán (TTKT) trên báo cáo tài chính hợp nhất (BCTCHN) trong phạm vi nghiên cứu của tác giả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính hợp nhất của các công ty niêm yết tại Thành Phố Hồ Chí Minh Tạp chí Khoa học Lạc Hồng Số đặc biệt (11/2017), tr.53-58 Journal of Science of Lac Hong University Special issue (11/2017), pp. 53-58 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH HỢP NHẤT CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH The factors affect to quality of accouting information on consolidated financial statements of listed companies in Ho Chi Minh City Bùi Văn Dương1, Đỗ Thị Hải Yến2 1 bvduong@ueh.edu.vn, 2dthyen@utc2.edu.vn Khoa Kế toán, Trường Đại học Kinh tế TP. HCM, Việt Nam 2Khoa Vận tải – Kinh tế, Trường Đại học Giao thông vận tải phân hiệu tại TP. HCM, Việt Nam 1 Đến tòa soạn: 12/08/2017; Chấp nhận đăng: 1 6/08/2017 Tóm tắt. Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy, phân tích khám phá nhân tố EFA, phân tích tương quan và phân tích hồi quy để giải thích dữ liệu khảo sát thu được. Kết quả nghiên cứu đã xác định được 7 nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng thông tin kế toán (TTKT) trên báo cáo tài chính hợp nhất (BCTCHN) trong phạm vi nghiên cứu của tác giả. Từ khoá: Nhân tố; Chất lượng thông tin kế toán; Báo cáo tài chính hợp nhất; Công ty niêm yết tại thành phố Hồ Chí Minh Abstract. The study used descriptive statistics, reliability testing, EFA exploratory factor analysis, correlation analysis, and regression analysis to explain the survey data obtained. The results of the study have determined the factors that affect to the quality of accounting information on the consolidated financial statements in the scope of the author's research. Keywords: Factor; Quality of accounting information; Consolidated financial statements; Listed company in Ho Chi Minh City 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) - một trong những thành phố phát triển kinh tế mạnh nhất nước ta, có rất nhiều các công ty niêm yết lớn sở hữu nhiều công ty con. Các công ty này đều phải công bố các báo cáo tài chính (BCTC), BCTCHN theo quy định. Tuy nhiên, còn nhiều yếu tố tác động khiến TTKT trên BCTCHN chưa thực sự là nguồn thông tin tin cậy, ảnh hưởng tới việc sử dụng thông tin cho quản trị, đầu tư, kiểm soát… Do vậy, để BCTCHN có chất lượng hơn thì cần đánh giá các yếu tố ảnh hưởng để làm cơ sở đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng TTKT trên BCTCHN. Nhiều công trình của các tác giả trong nước và nước ngoài nghiên cứu về chất lượng TTKT, mỗi nghiên cứu xem xét vấn đề trên các khía cạnh khác nhau, thực hiện phương pháp tiếp cận nội dung khác nhau. Tại Việt Nam, đã có các nghiên cứu về chất lượng TTKT trên BCTC, nhưng chưa có nghiên cứu nào đi sâu tìm hiểu về chất lượng TTKT và các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng TTKT trên BCTCHN ở các công ty niêm yết tại TP.HCM. 2. NỘI DUNG 2.1 Tổng quan các nghiên cứu có liên quan Do BCTC và BCTCHN cùng là hệ thống gồm nhiều báo cáo về tình hình tài chính và sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp chỉ khác nhau về đối tượng báo cáo, nên tác giả kế thừa kết quả từ những nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng TTKT trên BCTC để làm cơ sở cho nghiên cứu này. Theo nghiên cứu của Trần Hồng Vân (2014), việc lập và trình bày BCTCHN chịu sự ảnh hưởng của một số nhân tố như: mô hình xác nhận phạm vi hợp nhất, phương pháp kế toán hợp nhất kinh doanh, phương pháp kế toán các khoản đầu tư trên báo cáo riêng và báo cáo hợp nhất... Các nhân tố này hầu hết đều liên quan đến kỹ thuật xử lý hợp nhất trên BCTCHN. Việc lập và trình bày BCTCHN phần nào chịu sự ảnh hưởng của các chuẩn mực và quy định liên quan, đây là những khung pháp lý phục vụ cho việc hợp nhất BCTC. Nghiên cứu của Victor-Octavian Müller (2013) về tác động của việc áp dụng bắt buộc chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) tới chất lượng của thông tin tài chính được cung cấp bởi các BCTCHN cho thấy việc áp dụng IFRS góp phần nâng cao chất lượng thông tin trên BCTCHN do giúp các công ty niêm yết tuân thủ tốt hơn các quy định. Hệ thống TTKT thực hiện nhiều hoạt động để từ nguồn dữ liệu đầu vào cung cấp được các thông tin đầu ra hữu ích trên BCTCHN. Theo Nguyễn Hữu Bình (2014) thì hệ thống TTKT chịu sự ảnh hưởng của hệ thống kiểm soát nội bộ. Kết quả nghiên cứu của Nguyễn Bích Liên (2012) cũng cho rằng môi trường giám sát có sự ảnh hưởng tới TTKT. Một số nghiên cứ u đề cập tới sự ảnh hưởng chính sách về thuế tới công tác kế toán cũng như việc lập và trình bày BCTC, chất lượng các BCTC của doanh nghiệp. Nghiên cứu của Phan Đức Dũng (2014) và Phạm Thanh Trung (2016) cũng đưa ra kết quả nghiên cứu về sự ảnh hưởng của thuế tới chất lượng thông tin trên BCTC. Theo bài viết của Võ Văn Nhị và Trần Thị Thanh Hải (2013) thì việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) giúp TTKT trên BCTC và các báo cáo bổ sung mang tới thông tin hữu ích nhiều hơn cho người sử dụng ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Nguyễn Hữu Bình (2014) cũng đã đưa ra giả thuyết và kết quả kiểm định cho thấy giả thuyết “Chất lượng hệ thống TTKT thay đổi theo mức độ ứng dụng CNTT trong công tác kế toán” được chấp nhận. Cũng theo Võ Văn Nhị và Trần Thị Thanh Hải (2013) có hai nhóm nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng BCTC ở doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong nhóm các yếu tố bên trong doanh nghiệp có nhân tố về người làm công tác kế toán. Nghiên cứu của Phạm Thanh Trung (2016) cũng chỉ ra rằng bộ máy kế Tạp chí Khoa học Lạc Hồng Số Đặc Biệt 53 Bùi Văn Dương, Đỗ Thị Hải Yến toán ảnh hưởng tới chất lượng thông tin BCTC ở loại hình doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong các công ty niêm yết có lập BCTCHN hiện nay, các nghiệp vụ hợp nhất phức tạp gây khó khăn cho quá trình lập và trình bày báo cáo. Một trong những nguyên nhân là do xây dựng chính sách kế toán chưa thống nhất giữa các đơn vị thành viên, làm cho công ty mẹ khó khăn hơn trong việc quản lý, cũng như tổng hợp các chỉ tiêu đưa lên BCTCHN (“Đánh giá việc lập BCTCHN theo CMKT Việt Nam” – công ty kiểm toán ASC). Chất lượng BCTC riêng ở từng đơn vị kế toán tốt hay không cũng có thể ảnh hư ...