Các quan Thứ-Sử, Thái-Thú – Phần 1

Đặng-Huân Người Nam-Dương, ông nội của Tây-Hoa-Hầu Đặng-Thần, đời Hậu-Hán làm chức Châu-Mục ở Giao-Châu. Ích-Cư-Xương Con của Cư-Ông, trong năm Ngũ-Phụng thứ 5 (1) , làm Thứ-sử quận GiaoChâu. Đặng-Nhượng Thân-thế thế nào chưa rõ, nhưng theo sách sử-ký của đời vua Quang-Võ trong Hậu-Hán-Thư, thời trong thời Vương-Mãng, các quận Giao-Chỉ, đều đóng cửa tự giữ lấy, có Sầm-Bành ngày thường có tình thân-mật với ĐặngNhượng làm quan Mục ở đất Giao-Chỉ, đưa thư cho Nhượng, Nhượng bèn suất cả các Thái-Thú ở các quận, sai sứ đem lễ-vật về cống-hiến, sau đó đều được phong tước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các quan Thứ-Sử, Thái-Thú – Phần 1 Các quan Thứ-Sử, Thái-Thú – Phần 1Đặng-HuânNgười Nam-Dương, ông nội của Tây-Hoa-Hầu Đặng-Thần, đời Hậu-Hánlàm chức Châu-Mục ở Giao-Châu.Ích-Cư-XươngCon của Cư-Ông, trong năm Ngũ-Phụng thứ 5 (1) , làm Thứ-sử quận Giao-Châu.Đặng-NhượngThân-thế thế nào chưa rõ, nhưng theo sách sử-ký của đời vua Quang-Võtrong Hậu-Hán-Thư, thời trong thời Vương-Mãng, các quận Giao-Chỉ, đềuđóng cửa tự giữ lấy, có Sầm-Bành ngày thường có tình thân-mật với Đặng-Nhượng làm quan Mục ở đất Giao-Chỉ, đưa thư cho Nhượng, Nhượng bènsuất cả các Thái-Thú ở các quận, sai sứ đem lễ-vật về cống-hiến, sau đó đềuđược phong tước hầu.Tích-QuangNgười Hán-Trung, trong thời vua Bình-Đế, làm Thái-Thú đất Giao-Chỉ, lấylễ-nghĩa dạy dân.Nhậm-DiênTự là Trường-Tồn, mới 12 tuổi đã thông hiểu Kinh Thi, Kinh Dịch, KinhXuân-Thu, nổi tiếng trong trường Thái-Học, người ta gọi là Nhâm-ThánhĐồng, nghĩa là Ông thánh con nít họ Nhâm. Đầu niên hiệu Kiến-Võ (25 sauCông-Nguyên), làm Thái-Thú quận Cửu-Chân. Theo phong-tục tập-quán thìdân Cửu- Chân chỉ làm nghề đánh cá và săn thú, chứ không biết cày cấy.Nhâm-Diên dạy dân vỡ đất hoang, trồng lúa, đất mỗi năm mỗi mở rộngthêm, dân được no đủ giàu có. Còn hạng dân nghèo không có tiền cưới vợ,thì Nhâm-Diên bắt từ quan Trưởng-Sử trở xuống phải chịu bới lương bổngđể giúp kẻ nghèo. Vì vậy, số người cưới vợ trong một lúc tới 2.000 người.Năm ấy, mưa gió thuận hoà, các giống lúa đều được mùa. Nhà nào sinhđược con cũng đặt tên Nhâm. Cai-trị được bốn năm, Nhâm-Diên trở vềTrung-Quốc, người quận Cửu-Chân lập nhà sinh-từ để thờ.Tô-ĐịnhĐầu năm Kiến-Võ, làm Thái-Thú quận Giao-Chỉ, tính tham lam mà hungdữ, nên Trưng-Trắc giết Tô-Định làm phản. Sau đó, nhà Hán sai Mã-Việnqua dẹp yên cuộc loạn ấy.Lý-ThiệnTự là Thứ-Tôn, người đất Nam-Dương, làm chức Thái-Tử Xá-Nhân của nhàHán. Trong thời vua Hiển-Tông, làm Thái-Thú quận Nhật-Nam, làm việchay dùng ân-huệ, bác-ái đối với dân, nên dân ở các xứ khác cũng phục tùng,đổi làm chức Thái-Thú quận Cửu-Chân.Trương-KhôiTrong triều vua Hiển-Tông, làm Thái-Thú Giao-Chỉ, vì ăn hối-lộ bị tội, củabị tịch thu vào kho. Vua nhà Hán ra lời chiếu lấy của ấy ban cho các quan.Hồ-CốngCha của Hồ-Quảng, làm chức Đô-Uý quận Giao-Chỉ.Phàn-DiễnTrong năm Vĩnh-Hoà thứ 2 (137) của Thuận-Đế, làm chức Thứ-Sử quậnGiao-Chỉ. Giặc mọi Khu-Liên huyện Tượng-Lâm, quận Nhật-Nam làmphản, Diễn phát quân ra đánh bị thua.Trương-KiềuTrong năm Vĩnh-Hoà thứ 3 (138), làm chức Thứ-Sử quận Giao-Châu, saisứ-thần đi ủy-dụ bọn giặc mọi ở huyện Tượng-Lâm; bọn giặc đều hàngphục.Chúc-LươngTự là Thiệu-Khanh, người Lâm-Tương. Trong năm Vĩnh-Hoà (136-141),làm Thái-Thú quận Cửu-Chân. Bọn mọi Khu-Liên nổi làm phản; lúc Lươngđến, chỉ đi một chiếc xe vào nơi giặc hiểu dụ, lấy oai tín mà thuyết-phục,người tới đầu hàng có vài vạn, cõi đất Lãnh-Ngoại đều yên cả.Châu-XưởngTự là Tử-Kính, người đất Ngô. Trong năm Vĩnh-Hoà thứ 6 (141), làm Thái-Thú Giao-Chỉ. Xưởng dâng thư tâu rằng: Đất Giao-Chỉ ở xa, ngoài cả chínChâu, trông về Kinh-đô như xem ngôi sao Vân-Hán, thì nên đặt ra một chứcPhương-Bá để làm một hàng rào phía nam cho quốc-gia. Nhà Hán bènphong Xưởng làm chức Thứ-Sử Giao-Châu.Hạ-PhươngLàm Thứ-Sử Giao-Châu đời Thuận-Đế, (126-144), dân Giao-Chỉ làm phản,phiến động đến Quận Cửu-Chân, kết bè đảng với nha. Phương lấy ấn-tínkhuyến dụ, nên bọn giặc đầu hàng; nhân công đó, được thăng lên chức Thái-Thú quận Quế-Dương. Năm Diên-Hy thứ 3 (160), dư đảng bọn giặc quậnCửu-Chân lại nổi lên mãnh-liệt, nên triều-đình lại sai Phương làm Thứ-Sử ởGiao-Châu; Phương cai-trị có ân có oai, nên quân giặc kéo nhau tới xin hàngcả.Dương-PhòNgười Cối-Kê, cháu của Dương-Mậu. Dương Mậu theo vua Hán Quang-Võchinh phạt có công, nay cho Phò làm Thứ-Sử quận Giao-Châu.Nghê-ThứcTrong năm Vĩnh-Thọ (Hoàn-đế), làm Thái-Thú quận Cửu-Chân. Lúc bấygiờ, quan lệnh huyện C ư-Phong tham lam hung bạo, nên người trong huyệnlà Châu-Đạt giết quan lệnh và suất quân chúng đánh cả quận Cửu-Chân.Thức tử trận. Vua Hán hạ chiếu ban thưởng 60 vạn quan tiền, lại cho haingười con làm quan Lang-Trung.Ngụy-LãngTự là Thiếu-Anh, người Cối-Kê, làm quan lệnh huyện Bành-Thành, thănglên chức Đô-Úy quận Cửu-Chân. Trong năm Vĩnh-Thọ thứ 3 (157), bọn mọilàm phản, Nghê-Thức tử trận, Lãng tới, trị việc binh ngũ rất nghiêm, dẹp yênđược giặc.Chúc-ĐiềmTự là Bá-Hưu, người Trung-Sơn, Sách Nam-Việt-Chí chép rằng: Điềm làmchức Tư-Đồ, vì nói thẳng xúc phạm đến vua, bị giáng làm Thứ-Sử quậnGiao-Châu. Ông làm việc thanh-liêm, lại có ân-huệ với dân, cho nên đượclòng dân lắm.Xét lại trong năm Diên-Hy thứ 2 (159) của Hoàn-đế, Điềm giữ chức Quang-Lộc Đại-phu, thăng lên chức Tư-Đồ, năm thứ 3 (160) thì mất. Như vậy, thìcó lẽ sách Nam-Việt-Chí không đủ làm bằng cứ.Cất-KỳNăm Diên-Hy thứ 6 (163), đi đánh giặc Giao-Châu, bị giặc bắt sống giữ lại.Đinh-Cung (2)Đời vua Hoàn-đế (147-167), làm chức Thứ-Sử Giao-Châu, được mời vềnhậm chức Tư-Đồ.Trương-BànTự là Tử-Thạch, người Đan-Dương. Trong năm Diên-Hy (158-166), làmThứ-Sử Giao-Châu.Ngu-ThiềuCha của Ngu-Phiên. Trong đời Hậu-Hán làm Thái-Thú quận Nhật-Nam, cóân-huệ với dân, đến khi chết, đưa quan-tài về làng, có bầy chim nhạn baytheo đến Cối-Kê, đậu trên phần mộ, chôn xong mới bay đi.Châu-TuấnTự là Công-Vỹ, người Cối-Kê. Năm Quang-Hoà thứ 4 của Linh-Đế (181),Lương-Long ở quận Giao-Châu cùng với Thái-Thú quận Nam-Hải làKhổng-Chỉ làm phản, vua Hán sai Tuấn làm Thứ-Sử quận Giao-Châu. Khiđi qua quận nhà, Tuấn chiêu mộ người nhà hợp với 5.000 quân chia hai đạotiến vào. Trước tiên đã cho người tới quận để do thám tình hình hư thiệt củagiặc và tuyên truyền oai đức để chấn-động nhân-tâm của bọn giặc, liền đókéo các đạo quân ở bảy quận (3) áp tới đánh chém Lương-Long, rồi quângiặc đầu hàng, ước mấy vạn người. Nhân công đó, được phong tước Đô-Đình- ...