Các vấn đề ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững lưu vực sông ở Việt Nam

Mục tiêu của bài viết là đưa ra các vấn đề chính ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững LVS, bao gồm các vấn đề về tài nguyên nước, môi trường, đời sống xã hội, thể chế chính sách và hoạt động của con người tác động đến LVS. Từ đó giúp cho các nhà khoa học, các nhà phân tích hoạch định chính sách biết thực trạng của LVS và xác định được phải đưa ra các giải pháp để duy trì hay phục hồi tính bền vững của LVS.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các vấn đề ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững lưu vực sông ở Việt Nam KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CÁC VẤN ĐỀ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LƯU VỰC SÔNG Ở VIỆT NAM Lê Thị Mai Vân1 Trần Thanh Xuân2 TÓM TẮT “Phát triển bền vững” là mục tiêu hàng đầu của các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách trong việc nghiên cứu, quy hoạch và phát triển lưu vực sông (LVS). Tính bền vững của LVS phản ánh tình trạng tài nguyên thiên nhiên, môi trường sinh thái, đời sống của con người cũng như các chính sách, luật pháp để quản LVS. Vì vậy, mục tiêu của bài báo là đưa ra các vấn đề chính ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững LVS, bao gồm các vấn đề về tài nguyên nước, môi trường, đời sống xã hội, thể chế chính sách và hoạt động của con người tác động đến LVS. Từ đó giúp cho các nhà khoa học, các nhà phân tích hoạch định chính sách biết thực trạng của LVS và xác định được phải đưa ra các giải pháp để duy trì hay phục hồi tính bền vững của LVS... Từ khóa: Phát triển bền vững, lưu vực sông. 1. Khái niệm “bền vững” và “phát triển bền nước - nguồn tài nguyên thiên nhiên quan trọng nhất vững LVS” quyết định đến sự phát triển của con người cũng như “Phát triển bền vững” là khái niệm mới ở Việt các sinh vật khác. Nam, tiến hành xây dựng và thao tác hóa khái niệm Tính bền vững LVS phản ánh tình trạng LVS bao này phù hợp với thực tiễn đất nước và bối cảnh thế gồm tài nguyên thiên nhiên, môi trường sinh thái, giới hiện nay sẽ có ý nghĩa quan trọng. Các nghiên đời sống của con người cũng như các chính sách, luật cứu khoa học môi trường, khoa học xã hội, trong đó pháp để quản lý. Từ đó có thể nhận thấy, sự bền vững đặc biệt là kinh tế học, xã hội học, luật học, hy vọng sẽ LVS tùy thuộc vào sự bền vững của các loại tài nguyên có nhiều đóng góp cho việc hoàn thiện hệ thống quan thiên nhiên, môi trường và hoạt động kinh tế - xã hội điểm lý luận về phát triển bền vững ở nước ta trong (KT-XH) của con người. Do đó, cần quản lý bền vững những thập niên sắp tới. LVS, tức là quản lý bền vững về cả ba mặt kinh tế, môi “LVS” được định nghĩa trong Luật Tài nguyên trường và xã hội. nước sửa đổi năm 2012, là vùng đất mà trong phạm 2. Các thành phần chính LVS vi đó nước mặt, nước dưới đất chảy tự nhiên vào sông Theo nghiên cứuđã được UNESCO công nhận, và thoát ra một cửa chung hoặc thoát ra biển. Trong các nhà khoa học Chavez và Alipaz (2006), lưu vực đó, mọi sinh vật cùng nhau tồn tại và phát triển trên được phân thành 4 thành phần chính bao gồm : cơ sở các loại tài nguyên thiên nhiên (đất, nước, sinh Tài nguyên nước: Tính bền vững LVS phụ thuộc thái, khoáng sản...) sẵn có trong môi trường LVS. chủ yếu vào các đặc điểm của tài nguyên nước, bao Từ hai khái niệm về “phát triển bền vững” và gồm: Lượng nước sẵn có, như là nước mặt (trong “LVS” nêu trên, các nhà khoa học đã đưa ra khái niệm sông suối, ao hồ, hồ chứa, đầm phá,...), nước dưới đất về phát triển bền vững LVS và chỉ số bền vững LVS. và nước mưa có thể khai thác sử dụng; chất lượng Phát triển bền vững LVS là sự khai thác, sử dụng các nước và tình trạng suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm nguồn nguồn tài nguyên thiên nhiên trong LVS một cách hợp nước; Phương thức khai thác, sử dụng tài nguyên lý, tổng hợp và bảo vệ, không làm suy thoái, cạn kiệt nước, tình hình quản lý tài nguyên nước... các loại tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là tài nguyên Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia 1 Chuyên gia tài nguyên nước 2 Chuyên đề số III, tháng 11 năm 2016 47  - Môi trường LVS: Môi trường LVS được xét đến từng lưu vực sông. Khả năng nguồn nước sẵn có thể như là: Môi trường đất, rừng, hệ sinh thái… Đất cung cấp cho các nhu cầu, đặc biệt là tình trạng khan là một dạng tài nguyên, vật liệu để con người khai hiếm nguồn nước; phương thức khai thác, sử dụng tài thác, sử dụng. Thảm phủ thực vật, rừng, hệ sinh thái nguyên nước; hoạt động của các công trình thủy điện là những yếu tố thể hiện đươc sự thay đổi của môi trên các LVS. trường LVS và chi phối tính bền vững LVS. Thành phần chất lượn ...