Cách nuôi dưỡng và chăm sóc Bonsai

Bonsai, cũng như Lan rất dễ trồng nhưng rất khó giữ nếu chúng ta trồng không đúng cách và không có thì giờ săn sóc. Bonsai càng khó hơn Lan vì cách trồng trong châu cạn, đất rất mau khô. Phân bón nhiều quá cây se mọc um tùm mất dạng Bonsai, phân ít, cây không đủ dinh dưỡng sẽ chết. Nước và ánh sáng cũng thế, cái gì cũng vừa đủ không thừa không thiếu. Chậu Bonsai: Một trong các yếu tố quan trọng nhất sau chính loại cây được chọn là chậu. Chậu phải thích hợp với loại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cách nuôi dưỡng và chăm sóc Bonsai Cách nuôi dưỡng và chăm sóc Bonsai Bonsai, cũng như Lan rất dễ trồng nhưng rất khó giữnếu chúng ta trồng không đúng cách và không có thì giờ săn sóc. Bonsaicàng khó hơn Lan vì cách trồng trong châu cạn, đất rất mau khô. Phân bónnhiều quá cây se mọc um tùm mất dạng Bonsai, phân ít, cây không đủ dinhdưỡng sẽ chết. Nước và ánh sáng cũng thế, cái gì cũng vừa đủ không thừakhông thiếu.Chậu Bonsai:Một trong các yếu tố quan trọng nhất sau chính loại cây được chọn là chậu.Chậu phải thích hợp với loại cây, chậu tròn, chậu vuông, chậu hình chữ nhật,hình đa giác, hình bầu dục. Màu sắc của chậu phải đồng điệu với cây tạothêm sự duyên dáng cân bằng với cây. Nếu cây có dáng cổ thụ mà chậu thìtrẻ quá cũng thiếu môn đăng hộ đối.Có một chuyện vui về Bonsai là một du khách Mỹ đến trại cây mua mộtBonsai, sau khi đồng ý giá cả, người Mỹ trả tiền ngay. Nhưng khi vừa bướcchân ra khỏi cửa người bán hàng mới nhận ra giá bán chỉ tương xứng vớicây Bonsai mà thôi, ông bèn chạy theo đòi tiền cái chậu; trước sự ngạc nhiêncủa người bán hàng, người Mỹ quay lại nhổ trả cây Bonsai và quay lưngbước nhanh với cái chậu trên tay... Câu chuyện thì có ý chê bai người Mỹnhưng đáng để chúng ta ngẫm nghĩ, vì trong các cuộc triển lãm Bonsai tôi cóquan sát, các chậu đựng Bonsai nhiều cái là đồ cổ trên trăm năm.Ngoài chậu đựng, Bonsai còn phải đi kèm với rêu, nó tạo nên sự cổ phongvà người Nhật thường thích để đá đẹp chung với Bonsai hoặc để riêng bêncạnh để tăng lên sự nhịp nhàng (accent) của cây.Rêu thì có nhiều loại nhiều màu khác nhau: đa số rêu nhung xanh là thôngdụng hơn cả; tôi đã được thấy tận mắt rêu vàng, rêu nâu, rêu vàng đỏ, và cólần cả rêu màu tím thật lãng mạn.Một cây Bonsai đẹp phải phơi cả rễ, có cây rễ phủ quanh cục đá (on therock). Nếu một cây Bonsai mà gốc cấm dùi thẳng vào mặt đất thì chẳngcòn gọi là Bonsai được.Như đã đề cập ở trên, môi sinh của Bonsai không được giàu quá cũng khôngnên nghèo quá. Trong kỹ thuật Bonsai hình như hai chữ quân bình và hòađiệu (balance and harmony) là luôn luôn phải được nghĩ đến trước khi,đang lúc và sau khi hoàn thành một cây Bonsai có tầm vóc.Trong khuôn khổ của bài này tôi chỉ có thể tóm lược mà không thể nào đisâu vào chi tiết kỹ thuật pha trộn đất, cắt rễ, quấn giây. Nó đòi hỏi chúng taphải theo các lớp huấn luyện chuyên biệt về Bonsai. Muốn đạt nghệ thuậtBonsai phải thực hành, vọc tay càng nhiều càng khéo, trăm hay không bằngtay quen chỉ đúng một phần, phải thêm trăm hay không bằng hên. Cách haynhất là gia nhập một hội Bonsai địa phương, hiện có trên khắp các thành phốlớn, họp hàng tháng để thực hành kỹ thuật Bonsai, có diễn giả khách đượcmời (guest speaker) để thuyết minh và phê bình từng dạng thức (style) đượcthực tập, dần dần, tham gia triển lãm liên hội vùng và triễn lãm quốc tế.Cách pha trộn đất trồng Bonsai:Một hỗn hợp pha trộn đất trồng Bonsai chung chung cho mọi thứ là: 3phầnđất thịt (loam) + 1 hay 2 phần cát thô hay perlite + 1phần lá mủn hay Peatmoss + 1/2 phần phân chuồng (cow manure) + 1/2 thức ăn bằng xươngnghiền nát (bone meal).Không bao giờ dùng potting soil pha chế sẵn.Ngoài ra tùy loại cây chịu acid hay loại cây chịu tính kiềm mà chúng ta nênthêm vôi vào hổn hợp.Nước và ánh sáng chiếm phần quan trọng còn lại trong việc săn sóc Bonsai.Thường Bonsai loại xanh muôn thuở (evergreen), loại thông (coniferous)đều thích ở ngoài trời, tưới bằng vòi nước cho thật ướt cả cây lẫn đất.Loại theo mùa (deciduous) cần phải đem vào nhà vào mùa đông. Ðể lên mộtcái khay tưới thật chậm, đợi cho nước thấm rồi lại tưới nữa, vừa tưới vừaquán niệm cho đến khi nào thấy nước chảy tràn ra khay hãy thôi.Những người theo trà đạo thiền tập có thể áp dụng bài quán niệm hơi thở:Thở ra thở vàoLà hoa tươi mátLà núi vững vàngNước tĩnh lặng chiếuKhông gian thênh thang...sẽ tìm thấy được một hạnh phúc khó tả, một nguồn vui thanh khiết mangđến từ những đứa con tinh thần mà chúng ta nuôi dưỡng bằng nước và bằngtình thương do ta tưới tẩm.Kết luận: Bộ môn nghệ thuật nào cũng vậy, không thoát khỏi vài vấn nạn.Có người cho là ép buộc cây đang tăng trưởng bị sống gò bó chật hẹp trongmột cái chậu đẹp, rồi con bị quấn giây để tạo hình tạo dáng là ác độc đối vớicây. Phe chống này điển hình là phim Karate Kid III trong đó ông Pat Moritabắt buộc đệ tử phải leo ghềnh thác cheo leo để trả cây về với môi sinh thiênnhiên; hay nhà văn Quí Thể với Cây Cổ Thụ Lùn đề nghị đem trồngbonsai ra đất để có bóng mát.Phe mê Bonsai thì biện hộ là cây làm Bonsai được chăm sóc ưu ái, đượcchiều chuộng, được ngưỡng mộ, được coi như gia bảo, được coi là quốc bảolàm tặng vật giữa quốc gia và quốc gia. Vì thế có cây sống cả hàng mấy thếkỷ, nếu để ngoài thiên nhiên cây có thể đã chết từ lâu rồi.Cây ơi cây, ước gì cây biết nói để loài người nhiều chuyện thôi cãi nhau nữa,và để cho các nghệ nhân Bonsai được bày tỏ lòng ưu ái, thương mến câymột cách tự do mà không bị ai trách móc, và được thực hành nghệ thuậtsống cho quả đất này tròn hơn , vui hơn. ...