Cập nhật một số bệnh thường gặp ở người trưởng thành và người cao tuổi

Tài liệu "Cập nhật một số bệnh thường gặp ở người trưởng thành và người cao tuổi" nhằm giúp học viên trình bày được biện pháp dự phòng, phát hiện sớm một số bệnh thường gặp ở người trưởng thành và người cao tuổi tại cộng đồng. Trình bày được nội dung quản lí hiệu quả một số bệnh thường gặp ở người trưởng thành và người cao tuổi tại tuyến y tế cơ sở. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cập nhật một số bệnh thường gặp ở người trưởng thành và người cao tuổiCẬP NHẬT MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP Ở NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH VÀ NGƯỜI CAO TUỔIMục tiêu:1. Trình bày được biện pháp dự phòng, phát hiện sớm một số bệnh thường gặp ởngười trưởng thành và người cao tuổi tại cộng đồng2. Trình bày được nội dung quản lí hiệu quả một số bệnh thường gặp ở người trưởngthành và người cao tuổi tại tuyến y tế cơ sởA. TĂNG HUYẾT ÁP Tăng huyết áp là bệnh phố biến nhất trên thế giới và Việt Nam. Theo điều tratại 5 Châu lục trên toàn cầu năm 2008, tỷ lệ người trưởng thành (trên 25 tuổi) mắcbệnh tăng huyết áp chiếm 35-46% (thấp nhất là Châu Phi 35%, cao nhất là Châu Mỹ46%). Thống kê toàn cầu về tăng huyết áp năm 2013 của WHO cho thấy, cứ 3 ngườilớn thì có 1 người bị tăng huyết áp, cứ 3 người lớn tăng huyết áp thì có 1 người khôngbiết mình bị tăng huyết áp, cứ 3 người lớn điều trị tăng huyết áp thì có 1 người khôngđạt được huyết áp mục tiêu. Theo báo cáo của Chương trình mục tiêu quốc gia phòng chống tăng huyết áp ởViệt Nam, tỷ lệ bệnh tăng huyết áp gia tăng rất nhanh: năm 1960: 1% người trưởngthành bị tăng huyết áp, con số này năm 1976 là 1.9%, năm 1990 là 11.5%, năm 2003là 16.3%, năm 2008 là 25,1% và năm 2015 là 47,3%. Tăng huyết áp là bệnh rất dễ chẩn đoán, nhưng trên thực tế nhiều người bị tănghuyết áp bị bỏ sót, chưa được chẩn đoán, do vậy, việc phát hiện sớm người bệnh tănghuyết áp trong cộng đồng là một nhiệm vụ quan trọng của y tế cơ sở. Đồng thời vớiviệc phát hiện sớm, việc kiểm soát yếu tố nguy cơ, dự phòng tăng huyết áp có ý nghĩagóp phần giảm tỷ lệ mắc và giảm biến chứng của bệnh. Bệnh tăng huyết áp có nhiều thuốc điều trị, nhưng tỷ lệ người bệnh được kiểmsoát huyết áp lại rất thấp do việc điều trị không đạt hiệu quả. Không kiểm soát đượchuyết áp sẽ dẫn các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, suy thận, suy tim, độtquỵ, giảm hoặc mất thị lực... Bệnh tăng huyết áp cũng như các bênh mạn tính khác, cần được điều trị, quản lívà theo dõi lâu dài.1. DỰ PHÒNG VÀ PHÁT HIỆN SỚM TĂNG HUYẾT ÁP Đa số người bệnh tăng huyết áp không có triệu chứng gì cho đến khi phát hiệncác biến chứng. Một số người bệnh có đau đầu. Các triệu chứng không đặc hiệu kháccó thể gặp: hồi hộp, chóng mặt, mặt đỏ bừng, mệt, khó thở, mờ mắt, chảy máu cam.... Chính vì vậy, để phát hiện sớm người bệnh tăng huyết áp tại cộng đồng, cầnthiết phải đo huyết áp định kỳ cho những người có nguy cơ tim mạch và những ngườitiền tăng huyết áp (huyết áp bình thường cao).1.1. Những người có nguy cơ tim mạch- Tuổi >55 đối với nam, >65 tuổi đối với nữ- Có hút thuốc lá hoặc thuốc lào 216- Vận động thể lực 5 gam muối (tương đương 01 thìa cà /phê)/người/ngày- Ăn ít rau, trái cây- Uống nhiều rượu bia- Bố, mẹ, anh, chị em ruột mắc bệnh tim mạch ở độ tuổi nam Bảng 1. Các ngưỡng chẩn đoán tăng huyết áp theo từng cách đo Huyết áp tâm thu Huyết áp tâm trươngCán bộ y tế đo đúng quy trình ≥ 140 và/hoặc ≥ 90mmHgĐo bằng máy đo HA tự động 24h ≥ 130 và/hoặc ≥ 80mmHgTự đo tại nhà (đo nhiều lần) ≥ 135 và/hoặc ≥ 85mmHg1.3. Dự phòng tăng huyết ápÁp dụng cho mọi đối tượng khỏe mạnh để dự phòng giảm tỷ lệ mắc bệnh. Đối vớingười tăng huyết áp, thực hiện tốt các biện pháp dự phòng có thể ngăn ngừa tiến triểncủa bệnh và giảm được chỉ số huyết áp, giảm được số thuốc cần dùng.1.3.1. Giảm yếu tố nguy cơ- Kiểm soát tốt mỡ máu: Nồng độ cholesterol LDL cao (cholesterol xấu) hoặc mức HDL thấp (cholesterol tốt) có thể làm tăng sự tích tụ mảng xơ vữa trong động mạch, làm cho thành động mạch dầy, xơ cứng, lòng động mạch bị hẹp lại, gây tăng huyết áp. Đồng thời chúng cũng tạo thuận lợi cho kết dính tiểu cầu tạo cục máu đông gây tắc nghẽn mạch, đặc biệt nguy hiểm là động mạch vành và động mạch não.- Kiểm soát tốt đường máu: Lượng đường trong máu cao có thể làm tổn thương các mạch máu trên khắp cơ thể, làm tăng khả năng hình thành và phát triển các mảng xơ vữa gây tăng huyết áp và tắc nghẽn mạch. Trên thực tế, khoảng một trong ba người mắc bệnh đái tháo đường có bệnh động mạch vành.- Kiểm soát tốt cân nặng: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch lên 46% ở nam giới và 64% ở nữ, đồng thời khiến việc kiểm soát huyết áp, mức cholesterol và đái tháo đường trở nên khó khăn hơn. Cần duy trì BMI < 25 và vòng bụng dưới 90cm ở nam, dưới 80cm ở nữ.Để kiểm soát tốt mỡ máu, đường máu và cân nặng, cần tuân thủ điều trị nếu có rốilọan và thực hiện tốt các biện pháp thay đổi lối sống.1.3.2 Thay đổi lối sống- Chế độ ăn hợp lý, đảm bảo đủ kali và các yếu tố vi lượng:  Giảm ăn mặn (< 6 gam muối hay 1 thìa cà phê muối mỗi ngày).  Ăn ≥ 5 đơn vị (400g) rau, trái cây mỗi ngày.  Sử dụng các loại dầu ăn tốt cho sức khỏe như dầu đậu nành, vừng, lạc, oliu…  Ăn các loại hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu kali (các loại đậu, cà rốt, khoai lang, chuối, trái bơ…)  Hạn chế ăn thịt đỏ, tối đa một hoặc hai lần/ tuần  Ăn cá hoặc thức ăn giàu axit béo omega 3 ít nhất hai lần/ tuần  Hạn chế ăn đường và đồ ngọt.  Hạn chế thức ăn có nhiều cholesterol và axít béo no. 218- Hạn chế uống rượu, bia: chỉ sử dụng 02 số lượng đơn vị cồn/ngày (với nam), 01 đơn vị cồn/ngày (với nữ) và tổng cộng ít hơn 14 đơn vị cồn/tuần (nam), ít hơn 9 đơn vị cồn/tuần (nữ). 1 đơn vị cồn = 10g ethanol nguyên chất, tương đương với 25ml rượu mạnh 40 độ.- Ngừng hoàn toàn việc hút thuốc lá hoặc thuốc lào: Nicotine, carbon monoxide và các chất có hại khác có trong khói thuốc có tác dụng co các mạch máu làm tăng huyết áp và cholesterol tăng lên. Ngoài ra, việc cung ...