Cập nhật ngoại khoa về chẩn đoán và điều trị u trung thất

Có nhiều phương pháp tiếp cận và sinh thiết u để chẩn đoán u trung thất. Nội soi trung thất kinh điển được mô tả bởi Carlen năm 1959 [5] . Chọc hút sinh thiết bằng kim nhỏ (FNA) cũng được thực hiện nhưng kết quả (KQ) hạn chế vì vị trí khó tiếp cận khi khối u nằm gần các cơ quan sống còn và mảnh mô lấy ra không đủ để xét nghiệm (XN). Gần đây, sinh thiết qua nội soi lồng ngực (NSLN) mang lại KQ mỹ mãn. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cập nhật ngoại khoa về chẩn đoán và điều trị u trung thất Cập nhật ngoại khoa về chẩn đoán và điều trị u trung thất (PGS. TS. Nguyễn Công Minh, BS. Trần Minh Bảo Luân - Khoa NgoạiLồng Ngực - BV. Chợ Rẫy) ĐẠI CƯƠNG Có nhiều phương pháp tiếp cận và sinh thiết u để chẩn đoán u trung thất.Nội soi trung thất kinh điển được mô tả bởi Carlen năm 1959 [5] . Chọc hút sinhthiết bằng kim nhỏ (FNA) cũng được thực hiện nhưng kết quả (KQ) hạn chế vì vịtrí khó tiếp cận khi khối u nằm gần các cơ quan sống còn và mảnh mô lấy rakhông đủ để xét nghiệm (XN). Gần đây, sinh thiết qua nội soi lồng ngực (NSLN)mang lại KQ mỹ mãn. Điều trị ngoại khoa u trung thất cũng có nhiều phương cách như: chẻxương ức một phần hay toàn bộ; mở ngang cổ; mở ngực trước bên, sau bên… tùyvào kích thước và vị trí u mà lựa chọn đường vào hoặc phối hợp các đường trên[11,12] . Ngày nay, với những tiến bộ của y học, phẫu thuật NSLN điều trị u trungthất được áp dụng rộng rãi tại các trung tâm lớn trong và ngoài nước. Việc chọnlựa phẫu thuật nội soi trong điều trị u trung thất dù còn nhiều bàn cải, song ngàynay được áp dụng rộng rãi. CÁC PHƯƠNG TIỆN CHẨN ĐOÁN U TRUNG THẤT HIỆN NAY X quang qui ước Tất cả các tổn thương trung thất đều có thể thấy trên X quang ngựcthẳng hoặc nghiêng. Tuy đơn giản nhưng phổ biến và có thể cho biết vị trí, kíchthước, kiểu vôi hóa của sang thương. Chụp thực quản cản quang cũng rất cần thiếtđể loại trừ tổn thương từ thực quản. Chụp cột sống cũng giúp khảo sát trong utrung thất sau, nhất là khi màng cứng dãn rộng. Chụp điện toán cắt lớp CT scan được chỉ định trong hầu hết các trường hợp nghi ngờ u trungthất. Nó cho thấy rõ vị trí, giới hạn, đậm độ của u và tương quan với các cấu trúclân cận, các kiểu vôi hóa cũng nh ư hình dạng của u được xác định rõ ràng hơn.Chụp có cản quang cho ta thấy rõ hơn tương quan của u và các cấu trúc mạch máuhoặc thần kinh xung quanh. CT scan có thể giúp chỉ định phương pháp mổ đúng đắn, tránh tai biếnnguy hiểm: phình động mạch chủ ngực, các mạch máu lớn, u mở trung thất, u mởmàng ngoài tim, nang màng ngoài tim, thoát vị hoành qua lỗ Morgagni… Qua CT scan, ta có thể chọn khả năng sinh thiết bằng kim nhỏ, qua nộisoi trung thất hoặc nội soi lồng ngực. Vai trò của CT scan rất cần thiết, giúp ta có chiến lược trong gây mêcũng như phẫu thuật. Thí dụ khối u vùng trung thất trước đẩy lệch hoặc đè xẹp khíquản. Chụp cắt lớp tán xạ positron (PET scan) Gần đây, PET scan là phương tiện chẩn đoán hình ảnh mới đang đượcnghiên cứu áp dụng. PET scan có thể hỗ trợ chẩn đoán khả năng ác tính của khối utrung thất. Kubota [84] thực hiện nghiên cứu mù đôi so sánh CT scan và PET scancho thấy độ nhạy và độ chính xác của PET scan lên đến 90% và 91%, cao hơn hẳnso với CT scan (70% và 77%). Với độ hấp thu cao của FDG (2-deoxy-2-F)-Flouro-glucose) phản ánh khả năng xâm lấn và được xem như là ung thư tuyếnhung. PET scan còn giúp đánh giá mô bướu còn sót lại sau hoá trị ung thư tế bàomầm, mặc dù hiện nay chưa được phổ biến rộng rãi [ 6,18] . Chụp cộng hưởng từ (MRI) MRI chỉ được dùng trong chẩn đoán một số u trung thất. Vì giá thànhđắc nên ít phổ biến. So với CT scan, MRI có nhiều ưu điểm hơn. MRI không chỉcho hình ảnh theo mặt phẳng đứng mà còn cho hình ảnh theo mặt phẳng trán vàmặt phẳng đứng dọc. Nó cho phép xác định tốt sự liên quan của u trung thất vớiđám rối cánh tay, lỗ liên đốt sống, cơ hoành và các cấu trúc mô mềm khác. Tuynhiên, CT scan có ưu điểm hơn trong việc đánh giá huỷ xương. MRI cũng làphương tiện rất tốt để khảo sát hình ảnh cấu trúc mạch máu mà không cần phảichụp với thuốc cản quang. Với kiểu cắt theo mặt phẳng ngang (chọn lựa) để đánhgiá tổn thương có nguồn gốc thần kinh, hoặc những bất thường mạch máu (nhưĐM chủ và các nhánh của nó). Xạ Hình (Radionuclide Studies) Xạ hình được dùng để đánh giá u rất nhỏ trong trung thất. Xạ hình bằngTechnetium hoặc Iodine có thể giúp xác định bướu giáp thòng trung thất; vớiGallium giúp định giai đoạn và theo dõi lymphoma và những u tế bào mầm khôngphải u tinh bào. Cuối cùng, xạ hình với 131 I-metaiodobenzylguanine ( 131 I-MIBG) giúp định vị những u giả hạch thần kinh bên ngoài tuyến thượng thận nhưu tế bào ưa Crôm của trung thất [ 10] . Sinh thiết chẩn đoán tế bào học và mô học Chọc hút sinh thiết bằng kim nhỏ và sinh thiết bằng kim có lõi Sinh thiết xuyên kim qua da cho phép th ực hiện trên những bệnh nhânngoại trú, giảm chi phí rất nhiều so với phẫu thuật. H ơn nữa, những bệnh nhân cónguy cơ cao trong gây mê và phẫu thuật có thể chẩn đoán bằng phương pháp này.Dưới hướng dẫn của CT scan hoặc siêu âm sẽ tăng độ chính xác của phương phápnày. Tuy nhiên, với mẫu mô chọc hút bằng kim nhỏ đôi khi không ...