Case 32: U ác tính vùng đầu tụy

Bệnh nhân nam, 50 tuổi có triệu chứng vàng da do tắc nghẽn, không đau và ngày càng tăng. Bệnh nhân được thực hiện siêu âm bụng.Hình cắt ngang vùng giữa bụng: một khối echo kém, có giới hạn rõ, hình bầu dục nằm ở vùng đầu tụy. Cấu trúc hình ống tận cùng bởi khối echo kém trên hình là ống tụy bị dãn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Case 32: U ác tính vùng đầu tụy Case 32: U ác tính vùng đầu tụy Bệnh nhân nam, 50 tuổi có triệu chứng vàng da do tắc nghẽn, không đau vàngày càng tăng. Bệnh nhân được thực hiện siêu âm bụng. Hình cắt ngang vùng giữa bụng: một khối echo kém, có giới hạn rõ, hìnhbầu dục nằm ở vùng đầu tụy. Cấu trúc hình ống tận cùng bởi khối echo kém trênhình là ống tụy bị dãn. Hình cắt dọc vùng giữa bụng: một khối lớn, giảm âm của tụy tiếp tục hiệndiện trên hình. Hình cắt dọc vùng hạ sườn phải: nhu mô gan có cấu trúc hồi âm khôngđồng nhất, thô ráp hướng đến nghi ngờ 1 tình trạng di căn ở gan. Hình Doppler màu ở mặt cắt dọc tĩnh mạch chủ dưới: cho thấy có hiệntượng giảm tưới máu ở khối u vùng đầu tụy. CHẨN ĐOÁN Chẩn đoán phân biệt U ác tính của tụy Viêm tụy khu trú (ít nghĩ đến do có sự hiện diện những tổn th ương ở gan). Chẩn đoán xác định Viêm tụy giai đoạn tiến triển kèm theo di căn gan. BÀN LUẬN Ung thư tụy nằm trong số 5 loại bệnh lý ác tính gây tử vong cao nhất thếgiới. Phát hiện sớm những khối u dạng này có thể giúp điều trị khỏi, nh ưng điềukhông may là những loại ung thư dạng này khi phát hiện ra thường ở giai đoạntương đối nặng, và thường có thể nhìn thấy được dễ dàng bằng siêu âm. Nhữngbiểu hiện lâm sàng kèm theo với ung thư tụy bao gồm vàng da tiến triển do tắcnghẽn, một khối u ở bụng hoặc viêm tĩnh mạch huyết khối rải rác (dấuTrousseau). Cũng có thể phát hiện thấy tăng nồng độ CEA và CA 19-9. Siêu âm qua ngả bụng thường là phương tiện được dùng đầu tiên để tầmsoát và có thể cho phép chẩn đoán đúng mức. Những ứng dụng đầy hứa hẹn kháccủa siêu âm bao gồm siêu âm qua nội soi và siêu âm qua mổ nội soi ổ bụng. Siêuâm qua nội soi có thể phát hiện ra những khối u (nhỏ hơn 2cm) không thể pháthiện được qua siêu âm thông thường và đôi khi thậm chí còn khó phát hiện cả quaCT. Siêu âm qua nội soi ổ bụng có thể phát hiện ra những khối u di căn rất nhỏ ởgan và phúc mạc, không thể phát hiện ra bằng những ph ương tiện khác được vàdo đó có thể thay đổi tiên lượng. Tuy nhiên không thể phân độ một cách hoànchỉnh qua siêu âm được. Những phương tiện chẩn đoán khác như CT (đặc biệt làCT xoắn ốc với cản quang 2 thì) và MR (với MRCP) được dùng để khảo sát giảiphẫu mạch máu và phát hiện ra mức độ lan tràn của bệnh trước khi quyết địnhphẫu thuật. Ung thư tụy có thể xuất phát từ phần tụy ngoại tiết cũng nh ư từ phần tụynội tiết. 95% ung thư là adenocarcinoma và phần lớn chúng xuất phát từ vùng đầutụy. Những tính chất trên siêu âm của một khối u ác tính ở đầu tụy bao gồm: Phì đại khu trú hoặc thay đổi đường bờ của tụy.  Sự hiện diện của một khối giảm âm  Ống tụy đột ngột bị cắt cụt.  Dãn đường mật và đường tụy do thay đổi áp lực ngược dòng.  Xâm lấn mạch máu.  Lan tràn đến các mô xung quanh.  Di căn hạch hoặc di căn gan.  Nếu khối u rất nhỏ (những bệnh nhân nào phù hợp với những thủ thuật chẩn đoán nào kế tiếp hoặcnhững bệnh nhân nào cần phải được phẫu thuật. Viêm tụy thể giả u (hình thành một khối khu trú), là một thách thức lớnnhất và là chẩn đoán phân biệt gần nhất với những khối u ác tính của tụy. Trongmột số trường hợp, cần phải làm FNA và tế bào học để phân biệt chúng. Một số tính chất trên hình ảnh có thể giúp phân biệt giữa hai loại bệnh lýtrên là: Kiểu dãn của ống tụy chính – Ống tụy chính dãn trong trường hợp ác tính đều hơn so với những trường hợp viêm tụy mạn tính, ống tụy chính ở nhữngbệnh nhân viêm tụy mạn tính dãn không đều và có hạt ở thành. Ngoài ra, khi dùngMRI để khảo sát nếu thấy được ống tụy bị hẹp đâm xuyên qua khối tổn thương thìcó nhiều khả năng là viêm tụy hơn ung thư vì ung thư thường gây bít tắc hoàn toànống tụy. Dấu nòng súng đôi là biểu hiện của tình trạng dãn đồng thời cả ống mật chủ và ống tụy, cũng là một gợi ý đến tình trạng ác tính. Tình trạng tưới máu của khối u: khối u ác tính thường tương đối không có tưới máu còn những khối tổn thương do viêm tụy có thể có mức độ tướimáu bằng hoặc tăng hơn so với nhu mô tụy bình thường (dấu hiệu này có thể pháthiện ra tốt hơn trên CT có cản quang). Tóm lại, mặc dù CT có cản quang và trong một số trường hợp thì siêu âmqua nội soi cần thiết để phân độ một cách ho àn chỉnh và chính xác các u ác tínhcủa tụy, nhưng siêu âm bụng quy ước cũng đóng vai trò là phương tiện tâm soát vàở những trường hợp nặng nó có thể là phương tiện duy nhất để giúp chẩn đoán. DIỄN TIẾN Bệnh nhân được chẩn đoán là adenocarcinoma vùng đầu tụy và được đềnghị điều trị giảm đau. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.Smits NJ, et al. Imaging and staging of bil ...