Cầu Trường Tiền

Cầu Trường Tiền Bùi Thụy Đào Nguyên Cầu Trường Tiền hay cầu Tràng Tiền là chiếc cầu bắc qua sông Hương. Đầu cầu phía Bắc thuộc phường Phú Hòa, đầu cầu phía Nam thuộc phường Phú Hội; ngay giữa thành phố Huế, Việt Nam. Lịch sử và tên gọi Theo thi sĩ Quách Tấn [1], căn cứ bài thơ Thuận Hóa thành tức sự (chép bên dưới) của nhà thơ Thái Thuận[2]dưới thời vua Lê Thánh Tôn, thì sông Hương đã có cầu. Và chiếc cầu đó, được làm bằng song mây bó chặt lại với nhau và nối liền...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cầu Trường Tiền Cầu Trường TiềnBùi Thụy Đào NguyênCầu Trường Tiền hay cầu Tràng Tiền là chiếc cầu bắc qua sôngHương. Đầu cầu phía Bắc thuộc phường Phú Hòa, đầu cầu phíaNam thuộc phường Phú Hội; ngay giữa thành phố Huế, Việt Nam.Lịch sử và tên gọiTheo thi sĩ Quách Tấn [1], căn cứ bài thơ Thuận Hóa thành tức sự(chép bên dưới) của nhà thơ Thái Thuận[2]dưới thời vua Lê ThánhTôn, thì sông Hương đã có cầu. Và chiếc cầu đó, được làm bằngsong mây bó chặt lại với nhau và nối liền nhau, nên có tên là CầuMây. Rồi vì cầu có hình cái mống úp lên sông, nên còn có tên làCầu Mống.Trải bao năm tháng, không biết năm nào, Cầu Mống được làm lạibằng gỗ, mặt cầu lát bằng ván gỗ lim.Năm Thành Thái thứ 9 (1897), chiếc cầu trên được nhà cầm quyềnPháp (khi ấy Khâm xứ Trung Kỳ là Levécque) giao cho hãngEiffel (Pháp) thiết kế (do Gustave Eiffe thiết kế) và xây dựng lạibằng sắt, đến năm Thành Thái thứ 11 (1899) thì hoàn thành vàđược mang tên vị vua này. Tổng cộng tiền xây cầu Thành Thái tiêutốn hết khoảng 400 triệu đồng, là một số tiền lớn vào thời đó.Nhưng sau khi vua Thành Thái bị thực dân Pháp đày sang đảoRéunion, thì nhà cầm quyền cho đổi tên là Clémnceau, theo tên củamột Thủ tướng Pháp thời Chiến tranh thế giới lần thứ nhất.Đến năm Giáp Thìn (1904), bão lớn làm hư mất mấy vài.Hai năm sau, tức năm Thành Thái thứ 16 (1906), chiếc cầu mớiđược sửa chữa lại bằng xi măng cốt thép. Tổng chiều dài cây cầu là401,10m, rộng 6,20m, có 6 vài, 12 nhịp, mỗi nhịp được thiết kếhình bán nguyệt. Và diện mạo này, vẫn giữ được cho đến ngàyhôm nay.Năm 1945 chính phủ Trần Trọng Kim đổi tên là cầu NguyễnHoàng.Đến năm 1937, cầu được mở rộng thêm hai hành lang ở hai bên,dành cho người đi bộ, xe đạp và những bao lơn hình bán nguyệtđược tạo ra ở 5 trụ cầu giữa 2 vai để có chỗ dừng chân, hay nétránh nhau.Năm 1946, trong chiến tranh Việt - Pháp, cầu bị đặt mìn giựt sậphai phía tả ngạn. Hai năm sau cầu được tu sửa tạm để qua lại.Trong Sự kiện Tết Mậu Thân, trụ 3 và nhịp 7 bị phá huỷ, sau đãđược sửa chữa lại. Từ năm 1991 đến 1995, công ty Công ty Cầu 1Thăng Long lãnh trách nhiệm trùng tu, xây lại hai nhịp cầu, đổimàu cầu từ màu dụ bạc sang màu lam, nên chiếc cầu không còngiống chiếc lược ngà và không còn lấp lánh dưới ánh mặt trời nữa.Tất cả các bao lơn cũng bị phá bỏ. Trước đây mặt cầu rộng 6m20,nhưng sau khi sửa chữa xong, chỉ còn 5m40, cho nên chỉ có xe loạinhỏ mới qua lại cầu được. Ngoài ra, ở hai đầu cầu, người ta còngắn thêm hai tấm bảng bằng đồng ghi tên cầu là Tràng Tiền, chứkhông phải là Trường Tiền, một cái tên quen thuộc đã đi vào sửsách và thơ ca.Và dù lần lượt có nhiều tên gọi, nhưng từ rất lâu, cái tên TrườngTiền (vì chiếc cầu nằm gần một công trường đúc tiền, gọi tắt làTrường Tiền của nhà Nguyễn) vẫn được người dân quen gọi và đãđi vào nhiều bộ môn nghệ thuật...Trong Văn học Nghệ thuậtTên Cầu Mống đã xuất hiện trong thơ Thái Thuận:Thuận Hóa thành tức sự(Quách Tấn dịch)Ghe thuyền qua lại sớm liền trưaCầu Mống giăng sông cửa nước chừa.Mây lẫn bóng non trời rộng mở,Gió dồn tiếng sóng biển xa đưa.Chợ chiều tấp nập thân là lụa,Nét bút bồi hồi nhịp trúc tơ.Ca nữ quản bao dòng huyết hận,Địch đài trổi khúc lạc mai xưa.[3]Sau Cầu Mống, là cầu Trường Tiền. Và công trình này đã nhanhchóng trở thành một thắng cảnh nổi tiếng, và là đề tài của nhiều bộmôn nghệ thuật. Trích giới thiệu:Cầu Trường Tiền trong những câu ca:Cầu Trường Tiền sáu vai mười hai nhịpEm theo không kịpTội lắm em anh ơi!Bấy lâu mang tiếng chịu lờiAnh có xa em đi nữaCũng tại ông Trời nên xa.[4]Năm 1906, chiếc cầu được đút lại bằng bê tông cốt thép, nên cócâu:Chợ Đông Ba đem ra ngoài giạiCầu Trường Tiền đúc lại xi-monƠi người lỡ hội chồng conVề đây gá nghĩa vuông tròn nước non...[5]Năm 1946, trong chiến tranh Pháp - Việt, cầu bị đặt mìn giựt sập.Sau đó, lại có câu:Cầu Trường Tiền bấy nhiêu niên (năm) qua lại,Kể tự đời Thành Thái đến nay.Chạnh lòng biết hỏi ai đây,Việc chi nên nỗi đang tay dứt cầu?Và có ai đó đã đáp lại rằng:Chí quyết thắng PhápTâyNên cầu nầy phải phá,Qua sông còn nhiều ngãĐừng buồn bã em ơi.Nước non khôi phục được rồi,Cầu nầy bắc lại, không mấy hồi đó em...Trong thời gian Nguyễn Bính lưu lạc đến Huế, cầu Trường Tiềncũng đã xuất hiện trong thơ ông:Cầu cong như chiếc lược ngàSông dài mái tóc cung nga buông hờĐôi bờ đôi cánh tay vuaCung nga úp mặt làm thơ thất tình......Bồng bồng sáu nhịp cầu caoThờ ơ bóng mát nơi nào cũng xanh...(trích trong bài Vài nét Huế, 1941)Trước năm 1975, ca sĩ Duy Khánh đã sáng tác ra bài Ai ra xứ Huế,trong đó có đoạn:À ơi à ơi !Chứ cầu Tràng Tiền sáu vài mười hai nhịpVì thương nhau rồi chớ xin kiếm về mauÀ ơi ơi à! Hò ơi!Kẻo rồi mai tê bóng xế qua cầuThì bạn còn thương bạn chứ biết gởi sầu về nơi môÀ ơi ơi à!...Sau sự kiện Tết Mậu Thân, cầu Trường Tiền bị bom đạn gây hưhại nặng. Quá xúc cảm, nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng viết bài hátChuyện một ...